درمان سیروز کبدی؛ راه‌های مقابله با تنبلی کبد

درمان سیروز کبدی، راه‌های مقابله با عارضه‌ای است که به تدریج و به مرور زمان ایجاد می‌شود. کبد زیر قفسه سینه و در سمت راست شکم قرار دارد، گاهی بافت و سلول‌های سالم این اندام آسیب می‌بینند و بافت زخم یا اسکار جای آن را می‌گیرد. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب، شیوه‌های رایج درمان سیروز کبدی یا تنبلی کبد را به شما معرفی خواهیم کرد.

سیروز کبدی چیست؟

سیروز، مرحله‌ای از زخم کبد است که به علت بیماری‌های مختلفی مثل هپاتیت می‌تواند به وجود بیاید. در بعضی مواقع، ابتلا به سیروز کبد علائم خاصی ندارد. در واقع، سیروز کبدی مرحله پایانی عارضه‌های مزمن کبدی است که به تخریب پیشرونده غیرقابل بازسازی سلول‌های کبدی می‌انجامد. این بیماری که بر اثر کبد چرب و مصرف الکل نیز می‌تواند ایجاد شود، عملکرد طبیعی کبد را مختل می‌کند.

بیشتر بخوانید: علائم کبد چرب، علت‌ها و درمان این بیماری مرموز

درمان سیروز کبدی

در حال حاضر هیچ درمانی برای سیروز وجود ندارد. با این حال، راه‌هایی برای مدیریت علائم و هرگونه عارضه و کاهش سرعت پیشرفت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان مشکلی که منجر به سیروز شده به عنوان مثال، استفاده از داروهای ضدویروسی برای درمان هپاتیت C می‌تواند از بدتر شدن سیروز جلوگیری کند.

احتمال دارد به بیمار توصیه شود که مصرف الکل را متوقف کند یا اگر اضافه وزن دارد، وزن خود را کاهش دهد. در صورت نیاز به کمک برای ترک نوشیدن یا کاهش وزن، پزشک می‌تواند به شخص کمک کند. اگر کبد فرد به شدت آسیب دیده، احتمالا پیوند کبد تنها گزینه درمان سیروز کبدی باشد.

بیشتر بخوانید: جراحی سرطان معده؛ درمان بیماری که اغلب دیر تشخیص داده می‌شود

تغییر سبک زندگی برای درمان سیروز کبدی

اگر شخصی سیروز داشته باشد، چندین تغییر در سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند برای کاهش احتمال مشکلات و عوارض بعدی کمک کند:

• اجتناب از الکل
• ترک سیگار
• اگر اضافه وزن دارد و چاق است، وزن خود را کاهش دهد
• برای کاهش از دست دادن عضلات، ورزش منظم انجام دهد
• برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت، بهداشت را رعایت کند

بیمار می‌تواند با پزشک در مورد واکسن‌هایی مانند واکسن سالانه آنفولانزا مشورت کند. اگر فرد داروهای بدون نسخه مصرف می‌کند، باید با پزشک یا داروساز صحبت کند زیرا سیروز می‌تواند بر عملکرد برخی از داروها تاثیر بگذارد.

بیشتر بخوانید: درمان زخم معده؛ درمان دیرهنگام مساوی با جراحی

تغییرات رژیم غذایی

سوء تغذیه در افراد مبتلا به سیروز رایج است، بنابراین مهم خواهد بود که یک رژیم غذایی سالم و متعادل وجود داشته باشد تا به بیمار کمک کند تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند. این امر به سلامتی اشخاصی که دچار بیماری گوارشی هستند نیز کمک می‌کند.

کاهش مصرف نمک می‌تواند به کاهش احتمال تورم در پاها و شکم ناشی از تجمع مایع یاری دهد. آسیب به کبد ممکن است به این معنی باشد که قادر به ذخیره گلیکوژن نیست.

گلیکوژن نوعی سوخت مورد نیاز بدن برای تامین انرژی است. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، بافت عضلات ما برای انرژی بین وعده‌های غذایی استفاده می‌شود که منجر به از دست دادن آن‌ها و ضعف عضلانی می‌شود. این به آن معنی است که احتمالا شخص در رژیم غذایی خود به کالری و پروتئین اضافی نیاز داشته باشد.

خوردن میان وعده‌های سالم بین وعده‌های غذایی یا داشتن 3 یا 4 وعده غذایی کوچک در هر روز، به جای 1 یا 2 وعده غذایی بزرگ، احتمالا کمک‌کننده باشد.

بیشتر بخوانید: درمان کبد چرب با روش پزشکی و خانگی و تغییر سبک زندگی

دارو برای درمان سیروز کبدی

دارویی که فرد نیاز دارد بستگی به این خواهد داشت که چه چیزی باعث آسیب به کبد او شده است. به عنوان مثال، اگر سیروز ناشی از هپاتیت باشد، احتمالا برای وی داروی ضدویروسی تجویز شود.

داروهایی که برای کاهش علائم سیروز به بیمار پیشنهاد می‌شود مانند:

• دیورتیک‌ها که در ترکیب با رژیم غذایی کم‌نمک برای کاهش میزان مایعات در بدن استفاده می‌شوند و به تورم (ادم) کمک می‌کند
• دارویی برای کمک به فشار خون بالا در سیاهرگ اصلی که خون را به کبد می‌برد
• کرم‌های تجویزی برای کاهش خارش پوست

بیشتر بخوانید: درمان خانگی مسمومیت غذایی؛ درمان به راحتی ابتلا

مدیریت عوارض در روند درمان سیروز کبدی

اگر سیروز پیشرفت کند و کبد فرد دیگر قادر به عملکرد درست نباشد، احتمالا دچار عوارضی خواهد شد که نیاز به درمان دارند.

رگ‌های متورم

وقتی سیروز پیشرفت کرد، می‌تواند باعث تورم وریدهای مری یا معده شود. به این حالت، واریس مری یا معده هم می‌گویند. آندوسکوپی برای تشخیص واریس مری و معده استفاده می‌شود.

احتمال دارد که برای کاهش احتمال خونریزی یا کمک به کنترل خونریزی، نوعی دارو به نام مسدودکننده بتا مانند پروپرانولول، به بیمار داده شود. اگر شخص خون استفراغ می‌کند یا خون در مدفوع خود دارد، احتمالا به دلیل خونریزی مری یا معده است.

در این حالت، شخص نیاز فوری به درمان سیروز کبدی خواهد داشت. درمان‌های مختلفی برای جلوگیری یا توقف خونریزی استفاده می‌شود، مانند داروها و بستن نوار در اطراف سیاهرگ‌ها (بستن واریس باند آندوسکوپی).

بیشتر بخوانید: سرطان روده بزرگ؛ هر علائم و نشانه‌ای را جدی بگیرید

تجمع مایع در شکم و پاها

تجمع مایع در ناحیه شکم (آسیت) یا پاها و مچ پا (ادم محیطی) یک عارضه شایع در هنگام پیشرفت سیروز است. درمان‌های اصلی، حذف نمک از رژیم غذایی و مصرف داروهایی از گروه دیورتیک مانند اسپیرونولاکتون یا فوروزماید است.

اگر مایع داخل شکم فرد عفونی شود، احتمالا به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد. در موارد شدید، ممکن است لازم باشد مایع را با لوله از ناحیه شکم تخلیه کرد.

بیشتر بخوانید: سرطان معده، علائم، تشخیص و هفت نوع درمان استاندارد

آنسفالوپاتی

سیروز گاهی اوقات می‌تواند باعث مشکلاتی در عملکرد مغز بیمار شود (آنسفالوپاتی). علائم شامل گیجی، احساس خواب‌آلودگی و مشکلات تمرکز است.

این امر به آن دلیل است که کبد دیگر قادر به پاکسازی صحیح سموم نیست. درمان اصلی آنسفالوپاتی، شربت لاکتولوز است. این دارو به عنوان یک ملین عمل می‌کند و به پاکسازی سموم از بدن بیمار یاری می‌رساند. همچنین احتمال دارد که برای جلوگیری از عفونت نیاز به مصرف آنتی بیوتیکی به نام ریفاکسیم شود.

بیشتر بخوانید: ریفلاکس معده چیست و چه علائمی دارد

خون‌ریزی ناشی از سیروز

سیروز می‌‎تواند بر توانایی کبد برای لخته شدن خون تاثیر بگذارد. به این معنی که اگر دچار بریدگی شود یا عمل جراحی یا درمان دندانپزشکی انجام دهد، احتمال خونریزی شدید وجود دارد.

احتمالا برای پیشگیری یا درمان خونریزی به فرد دارو یا فرآورده خونی به نام پلاسما داده شود. قبل از انجام عمل جراحی و هرگونه کار دندانپزشکی، بیمار باید در مورد وضعیت خود و خطر خونریزی با پزشک مشورت کند.

بیشتر بخوانید: چگونه اسید معده را کاهش دهیم ؟

پیوند کبد

اگر سیروز پیشرفت کند و کبد به شدت آسیب ببیند، پیوند کبد احتمالا تنها گزینه درمان سیروز کبدی باشد. این یک عمل بزرگ است که شامل برداشتن کبد بیمار و جایگزینی آن با کبد سالم از اهداکننده است.

احتمالا باید مدت زیادی صبر کرد تا یک کبد اهدا شده مناسب در دسترس باشد. اگر سیروز ناشی از بیماری کبدی مرتبط با الکل باشد و شخص به مصرف الکل ادامه دهد، نمی‌تواند پیوند کبد انجام دهد.

بیشتر بخوانید: امپرازول چیست؟موارد استفاده و عوارض امپرازول

دیابت

اگر شخص دیابت نوع 2 داشته باشد و به سیروز مبتلا شود، احتمالا دیابت بدتر شود. این امر به آن دلیل است که سیروز می‌تواند مقاومت او را به انسولین، هورمونی که بدن برای کنترل سطح قند خون تولید می‌کند، افزایش دهد.

درمان سیروز کبدی و دیابت می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد. فرد نیاز به نظارت دقیق دارد و احتمالا نیاز به مصرف چندین داروی مختلف داشته باشد.

بیشتر بخوانید: زخم معده چیست؟ علت زخم معده، علائم زخم معده، روش های درمان خانگی زخم معده

سرطان کبد

ابتلا به سیروز احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد. بسیاری از علائم سرطان کبد با علائم سیروز یکسان است، بنابراین بررسی منظم سرطان کبد بسیار اهمیت دارد. بیمار باید سونوگرافی و همچنین احتمالا هر 6 ماه یکبار آزمایش خون انجام دهد تا وضعیت او بررسی شود.

بیشتر بخوانید: ۹ درمان خانگی کبد چرب؛ از قهوه تا رژیم غذایی مدیترانه‌ای

تشخیص سیروز اولین گام درمان سیروز کبدی

اگر پزشک عمومی مشکوک به سیروز باشد، سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا علائم بیماری طولانی‌مدت کبد را جستجو کند.

احتمال دارد که برای تایید تشخیص آزمایشاتی تجویز شود مانند:

• آزمایش خون
• سونوگرافی
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• نمونه‌برداری از کبد، از یک سوزن ظریف برای برداشتن نمونه‌ای از سلول‌های کبد استفاده می‌شود تا بتوان آن‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی کرد

اگر آزمایش نشان دهد که شخص سیروز دارد، پزشک عمومی باید فرد را به پزشک متخصص در مشکلات کبدی (متخصص کبد) ارجاع دهد. در صورت داشتن عوارض ناشی از سیروز یا احتمال بالای ابتلا به عوارض، احتمالا فرد به یک مرکز تخصصی کبد معرفی شود.

بیشتر بخوانید: درمان درد سنگ کلیه با استفاده از دارو روش‌های خانگی

چگونه از سیروز پیشگیری کنیم

مصرف الکل ممنوع

همان‌طور که گفتیم، درمان سیروز کبدی براساس یک روش یا دارو خاص ممکن نیست. اما با روش‌هایی می‌شود از بروز آن جلوگیری کرد. بهترین راه برای جلوگیری از سیروز ناشی از الکل، ننوشیدن است. اگر شخصی الکل می‌نوشد، باید نوشیدن را متوقف کند.

در صورت ابتلا به سیروز مرتبط با الکل بلافاصله نوشیدن الکل را متوقف کنید. مصرف الکل سرعت پیشرفت سیروز را بدون توجه به علت آن افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درمان عفونت ادراری در زنان؛ از مصرف آنتی‌بیوتیک تا شیوه‌های خانگی

از خود در مقابل هپاتیت محافظت کنید

هپاتیت B و C عفونت‌هایی در کبد هستند که توسط یک ویروس ایجاد می‌شوند. ویروس هپاتیت B در خون و مایعات بدن پخش می‌شود. ویروس هپاتیت C معمولا در خون پخش می‌شود.

راه‌های رایج انتشار این ویروس‌ها شامل رابطه جنسی با فرد مبتلا بدون استفاده از کاندوم یا تماس نزدیک با خون فرد آلوده، مانند استفاده مشترک از مسواک یا سوزن مشترک برای تزریق مواد مخدر است.

واکسیناسیون هپاتیت B در دوران کودکی مفید است. این واکسن برای افرادی که احتمال ابتلا به هپاتیت B را افزایش می‌دهند نیز در دسترس است. متاسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگ‌ها مهمان مثانه می‌شوند

وزن سالم را هدف بگیرید

برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) که می‌تواند منجر به سیروز شود، با تغذیه سالم و متعادل به وزن مناسب برسید یا اگر وزن‌تان مناسب است، آن را حفظ کنید.

بیشتر بخوانید: ۱۰ درمان خانگی نارسایی کلیه،نابودی تجمع سموم در بدن

یادداشت پایانی در ارتباط با درمان سیروز کبدی

سیروز، زخم (فیبروز) کبد است که در اثر آسیب طولانی‌مدت کبد ایجاد می‌شود. بافت اسکار مانع از عملکرد صحیح کبد می‌شود. سیروز گاهی اوقات بیماری کبدی مرحله نهایی نامیده می‌شود، زیرا بعد از سایر مراحل آسیب ناشی از شرایطی که بر کبد تاثیر می‌گذارد مانند هپاتیت رخ می‌دهد.

حتی زمانی که شخص سیروز دارد، کبد او احتمال دارد که به کار خود ادامه دهد. با این حال، سیروز در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود و عوارض جدی داشته باشد که زندگی را تهدید می‌کند. درمان سیروز کبدی احتمال دارد که بتواند از بدتر شدن سیروز جلوگیری کند.