ناله در خواب؛ اختلالی نادر و بی‌ضرر اما آزاردهنده برای هم‌اتاقی

ناله در خواب یا کاتاترنیا نوعی اختلال خواب بی‌ضرر برای بیمار است که به جز مزاحمت برای خواب هم‌ اتاقی بیمار مشکل دیگری ایجاد نمی‌کند. در این اختلال بیمار بازدم خود را طولانی و آهسته خارج می‌کند که باعث تولید صدایی مانند ناله خواهد شد.

این ناله‌ها در افراد با دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند، به عنوان مثال در زنان باردار ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، جسمی و فشار به ریه‌ها ناله در خواب ایجاد شود. البته دانشمندان هنوز علت دقیقی را برای ابتلا به این اختلال در افراد شناسایی نکرده‌اند.

در این مقاله از مجله علمی سیوطب به بررسی علت و درمان ناله در خواب خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

 

نگاهی کلی به موضوع این مقاله

• کاتاترنیا نوعی اختلال خواب بی‌ضرر برای فرد و آزاردهنده برای شریک رختخواب او است
• خواب ناله با علائمی مانند صدای ناله و کند شدن تنفس همراه است
• روش درمانی مشخصی برای این اختلال وجود ندارد

بیشتر بخوانید: حرف زدن در خواب و ۵ راهکار اصلی درمان اختلال پاراسومنیا

کاتاترنیا یا ناله در خواب چیست؟

ناله در خواب یا خواب‌نالش نوعی اختلالات خواب است که در آن فرد مبتلا در هنگام خواب ناله می‌کند. این اختلال، بیماری نادری است که به عنوان اختلال تنفسی مرتبط با خواب طبقه‌بندی می‌شود. از دیگر اختلالات تنفسی مرتبط با خواب می‌توان به آپنه انسدادی اشاره کرد.

خواب ناله یا کاتاترنیا (catathrenia) در افراد مختلف از کودکان تا بزرگسالان ایجاد می‌شود؛ اما طبق آمار مردان را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: حمله خواب، دلایل و درمان به همراه خطرات احتمالی نارکولپسی

علت صدای گلو در خواب چیست؟

دانشمندان هنوز علت اصلی ناله در خواب را شناسایی نکرده‌اند؛ اما امکان دارد که این اختلال مربوط به مشکلات نورون‌های مرکز تنفسی مغز باشد که باعث بازدم‌های آهسته و طولانی می‌شوند که به صورت ناله ظاهر خواهند شد.

نظریه دیگری نشان می‌دهد که داشتن فک و راه‌های هوایی فوقانی کوچک ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. همچنین برخی از دانشمندان معتقدند که احتمال دارد مولفه ژنتیکی در ابتلا به ناله در خواب نقش داشته باشد، زیرا برخی از افراد مبتلا به کاتاترنیا خویشاوند نزدیکی دارند که او نیز به این بیماری مبتلا است.

بیشتر بخوانید: راه رفتن در خواب و راز ۱۵ دقیقه قبل از آن ولی درمان‌پذیر

علت ناله در خواب در بارداری

بارداری، دوره‌ای سرشار از تغییرات هورمونی و جسمی شدید برای مادر است. علاوه بر این تغییرات اکثر مادران باردار نگرانی‌های زیادی در مورد سلامت جنین و دوره بارداری خود دارند. این تغییرات و نگرانی‌ها در کنار هم باعث بروز مشکلات زیادی در خواب می‌شود که گاهی با ناله در خواب همراه هستند.

بیشتر زنان باردار اختلالات خواب را در این دوران تجربه می‌کنند و گاهی این مشکلات برای شوهر و افراد دیگر خانواده آزاردهنده می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان کابوس‌؛ با خواب‌های وحشتناک خداحافظی کنید

مهمترین عواملی که باعث بروز خواب ناله در بارداری می‌شود عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراغ ناشی از بارداری
• افزایش ضربان قلب
• گرفتگی عضلات پا
• تنگی نفس
• بزرگ شدن شکم و رحم و فشار به ریه‌ها
• افزایش دمای بدن
• سوزش معده

بیشتر بخوانید: فلج خواب یا بختک، لحظه‌ای میان رویا و واقعیت

علت ناله در خواب کودکان

عواملی مختلفی وجود دارند که باعث ناله کردن کودکان در هنگام خواب می‌شوند. مهمترین عوامل تاثیرگذار در خواب ناله کودکان عبارتند از:

• تب
• کمبود خواب
• خستگی زیاد
• حوادث استرس‌زا
• جای خواب و بالشت نامناسب
• تاثیر داروهای بیهوشی بعد از جراحی یا داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارند

علاوه بر این عوامل، وحشت شبانه نیز از جمله عوامل اختلال در خواب و بروز مشکلات اعصاب و روان در کودکان است.

بیشتر بخوانید: کابوس، اختلالی که کوچک و بزرگ نمی‌شناسد

علت ناله نوزاد در خواب

بسیاری از نوزادان در چند ماه اول زندگی خود دچار مشکلات خواب و بدخوابی هستند، این شرایط عادی است و بعد از مدتی رفع می‌شود. در صورتی که اختلالات خواب در نوزاد برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، آنگاه باید به پزشک مراجعه کرد.

در بیشتر موارد علت ناله در خواب نوزادان عادت نداشتن به محیط است. نوزاد بعد از 9 ماه قرارگیری در رحم مادر، وارد محیطی جدید شده است که این عدم هماهنگی را با ناله و گریه نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: عوارض کم خوابی |با ۸ ساعت نخوابیدن چه خیانتی به خود می‌کنیم؟

به طور معمول ناله نوزاد در خواب به دلیل موارد زیر است:

• عدم عادت داشتن به محیط
• گرفتگی بینی
• سکسکه
• برونشومالاسی (صدایی شبیه به خس خس که هنگام خواب نوزاد بیشتر مشخص می‌شود و در طی چند ماه برطرف خواهد شد)
• تنفس دوره‎ای نوزاد (به معنی تند تند نفس کشیدن نوزاد برای مدتی کوتاه یا نفس نکشیدن آن برای 10 ثانیه است که یک روند کاملا طبیعی است و نشانه سلامت رشد مغزی کودک)

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی بزرگسالان را با خواندن این مطلب بیابید!

علت ناله در خواب در سرماخوردگی

از جمله علل ناله در خواب در هنگام سرماخوردگی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• گرفتگی بینی
• درد گلو
• دردهای عضلانی ناشی از سرماخوردگی
• مصرف داروهای مسکن قوی

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی در شب با آسان‌ترین روش‌ها

ناله کردن در خواب چه صدایی ایجاد می‌کند؟

علائم اولیه کاتترنیا، ناله‌های طولانی و آهسته یا ناله‌هایی است که هنگام بازدم ایجاد می‌شوند. بر خلاف خروپف که در هنگام نفس کشیدن رخ می‌دهد. این ناله‌ها گاهی به عنوان زمزمه یا غرش نیز توصیف می‌شوند، گاهی بلند هستند و امکان دارد برای چند لحظه ادامه داشته باشند. در مواردی دیده شده که ناله در خواب برای یک ثانیه یا نزدیک به یک دقیقه طول بکشد.

احتمال دارد که این دوره‌های ناله در طول شب تکرار شوند یا به ندرت رخ دهند؛ اگرچه معمولا افراد مبتلا به این اختلال هر شب آن را تجربه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: دلایل کم خوابی و ۹ عامل اصلی در بروز اختلال خواب کم

علائم دیگر ناله در خواب

در سال 2017 در مجله Sleep Medicine مطالعه منتشر شد که نتایج آن نشان می‌داد که کاتاترنیا معمولا در طول خواب با حرکت سریع چشم یا REM (rapid eye movement) اتفاق می‌افتد. REM مرحله‌‎ای کوتاه و عمیق از خواب است. محققین معتقدند که ناله در خواب زمانی که فرد بیدار است رخ نمی‌دهد.

در طول دوره‌های ناله در خواب، تنفس تمایل به کند شدن دارد که آن را به عنوان برادی پنه (bradypnea) می‌شناسند؛ اما باید گفت که برخلاف آپنه انسدادی خواب که منجر به مکث‌های مکرر در تنفس در طول خواب می‌شود، کاتاترنیا با توقف موقت در تنفس مرتبط نیست.

اما مانند آپنه انسدادی خواب، کاتاترنیا گاهی اوقات با خواب‌آلودگی در طول روز و گلودرد در صبح همراه است که نشان می‌دهد حتی بدون آگاهی فرد از وقفه‌های خواب، این اختلال ممکن است با خواب کامل و ترمیمی شبانه تداخل داشته باشد.

بیشتر بخوانید: تأثیر خواب بر لاغری و کاهش وزن افراد چیست؟

چگونه کاتاترنیا تشخیص داده می‌شود؟

چندین مرحله در تشخیص خواب ناله وجود دارد که عبارتند از:

• مستندسازی علائم: پزشک علائم بیمار را ثبت می‌کند، از جمله فراوانی و شدت ناله و هر ویژگی ثانویه، مانند خستگی در طول روز یا کاهش هوشیاری
• معاینه فیزیکی: معاینه فیزیکی شامل بازرسی حفره‌های بینی، دهان و گلو از نظر انسداد احتمالی برای تنفس است. همچنین امکان دارد که این مرحله شامل استفاده از فناوری تصویربرداری برای به دست آوردن تصویر واضح‌تری از آناتومی داخلی راه تنفسی بیمار باشد
• سوال از یک ناظر: از آنجایی که هنگام ناله کردن، بیمار در خواب است، پزشک از همسر، خانواده یا هم اتاقی او سوالاتی می‌پرسد
• مطالعه خواب: بسته به شدت علائم، ممکن است از بیمار خواسته شود که مطالعه خواب انجام دهد. در این مطالعه ناله و سایر رفتارهای فیزیولوژیکی در طول دوره استراحت کنترل و ثبت می‌شوند

مطالعات خواب در خانه یا در مراکز پزشکی تخصصی صورت می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: دوپامین و تاثیر آن بر ۳ بیماری؛ پارکینسون، چاقی و سلامت روان

درمان ناله در خواب

برای درمان این اختلال در خواب از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه تعدادی از آن‌ها را عنوان خواهیم کرد:

بیشتر بخوانید: خودکشی؛مرگ خودخواسته یا تحمیل شرایط زندگی؟ انتخاب ۱۶ میلیون نفر

• درمان خواب ناله با دستگاه CPAP

در مواردی امکان دارد که کاتاترنیا مانند اختلال آپنه انسدادی خواب با روش درمانی فشار مثبت مداوم راه هوایی یا CPAP (continuous positive airway pressure) رفع شود. محدودیتی که این روش تا چندین سال پیش داشت این بود که تنها برای بزرگسالان کاربرد داشت؛ اما در طی مطالعه‌ای در سال 2019 مشخص شد که این درمان برای کودکان نیز مناسب است؛ به ویژه اگر ناله در خواب بر کیفیت زندگی کودکان تاثیرات منفی یا مشکلات جسمی گذاشته باشد.

در این روش درمانی، بیمار برای رساندن هوا به مجاری هوایی خود از دستگاهی استفاده می‌کند. این دستگاه شامل لوله نازک و انعطاف‌پذیر که به ماسکی متصل است که بیمار آن را روی دهان و بینی خود قرار می‌دهد. در مواردی بیماران به جای استفاده از ماسک از کانولای بینی (لوله‌ای با شاخک‌های کوچک که به داخل سوراخ‌های بینی می‌رود) استفاده می‌کنند. عملکرد این دستگاه به این صورت است که راه‌های هوایی را در هنگام خواب باز نگه می‌دارد.

تحقیقات نشان داده‌اند که این روش برای درمان خواب ناله برخی موثر و برای افراد دیگر هیچ تغییری ایجاد نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: ترک آلپرازولام یا زاناکس با ۴ روش درمانی مطمئن و کم عوارض

• درمان کاتاترنیا با روش‌های دیگر

در روشی دیگر برای درمان کاتاترنیا از دستگاهی برای نگه داشتن فک و زبان در موقعیت مطلوب، برای جلوگیری از انسداد راه‌های هوایی استفاده می‌شود.

در مواردی برخی افراد به جراحی برای برداشتن بافت اضافی در گلو نیاز دارند.

 

• درمان خانگی ناله در خواب

هیچ دارو یا راهکار خانگی خاصی برای درمان ناله در خواب وجود ندارد؛ اما استفاده از چندین استراتژی کلی به داشتن خواب خوب و باکیفیت در شب کمک می‌کند. این استراتژی‌ها عبارتند از:

• خوابیدن و بیدار شدن در ساعات مشخص
• عدم مصرف کافئین و الکل قبل از خوب
• خوابیدن در اتاق خوابی تاریک، خنک و ساکت
• استفاده از پتو، بالشت و تشک مناسب
• ورزش کردن منظم

البته روش‌های دیگری برای درمان بی‌خواب یا خواب باکیفیت وجود دارد.

 

راهکارهایی برای شریک زندگی افرادی که در خواب ناله می‌کنند

افرادی که در کنار فردی مبتلا به کاتاترنیا است می‌خوابند، می‌توانند از راهکارهای زیر برای بهتر خوابیدن خود استفاده کنند:

• استفاده از پنکه یا دستگاهی که صدایی آرام اما ممتد ایجاد می‌کند، که صدای ناله را پوشش دهد
• استفاده از گوش‌گیر
• خوابیدن در اتاق دیگری، اگر ناله‌ها بیش از حد باشند

این کارها به افراد در معرض خواب ناله کمک می‌کنند.

 

عوارض احتمالی ناله در خواب چیست؟

باید گفت که کاتاترنیا هیچ گونه عارضه بهداشتی و سلامتی مهمی ایجاد نمی‌کند؛ اما این وضعیت امکان دارد به قدری بلند یا متوالی باشد که باعث اختلال در خواب شریک زندگی یا هم اتاقی فرد شود.

 

یادداشت پایانی

خرو پف، خس خس و ناله در خواب همگی جزو اختلالات خواب هستند که در بیشتر موارد عوارض و آسیبی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. در این بین ناله در خواب از دیگر اختلالات مربوط به خواب بی‌ضررتر است.

خواب ناله دقیقا حالتی است که در آن فرد در خواب عمیق، بازدم خود را به صورت طولانی و آهسته مانند ناله‌ای خارج می‌کند. گاهی این صدا بلند و طولانی بوده و مرتبا تکرار می‌شود که باعث آزار شریک خواب فرد خواهد شد.

این اختلال نادر است و علت مشخصی برای آن پیدا نشده است. به همین دلیل روش درمانی خاصی نیز برای آن وجود ندارد. در مواردی برای درمان ناله در خواب از دستگاه CPAP که در درمان آپنه انسدادی خواب به کار می‌برند، استفاده می‌کنند.

 

سوالات متداول: