سینوزیت مزمن؛ علائم، تشخیص و راهکارهای خانگی برای درمان

سینوزیت مزمن یکی از مشکلات شایع دستگاه تنفسی است که بسیاری از بزرگسالان و کودکان با آن روبرو هستند. عفونت سینوس زمانی ایجاد می‌شود که فضای داخلی بینی و سر (همان سینوس‌ها) سه ماه ملتهب باشند.

این نشان از بی‌توجهی شما نسبت به درمان نیست زیرا ممکن است با وجود تمام درمان‌ها باز هم شما دچار التهاب در سینوس‌های خود باشید. سینوزیت مزمن باعث گرفتگی شدید بینی می‌شود، به گونه‌ای که ممکن است فرد را در طول روز کلافه کند.

اما سینوزیت مزمن دقیقا چیست و چگونه رخ می‌دهد؟ برای درمان آن باید چه کاری کرد؟ در این قسمت از مجله سیوطب قصد داریم شما را با سینوزیت و روش‌های درمان آن آشنا کنیم. اگر شما هم از سینوزیت و گرفتگی بینی در طی روز کلافه‌ شده‌اید برای چند دقیقه با ما در این مقاله همراه باشید.

نگاهی کلی به مقاله سینوزیت مزمن:

• سینوزیت مزمن باعث گرفتگی بینی و درد در ناحیه سر می‌شود
• سینوزیت حاد در صورتی که درمان نشود به سینوزیت مزمن تبدیل خواهد شد
• روش‌های خانگی نقش مهمی در بهبود سینوزیت دارند
• در صورتی که فرد با استفاده از روش‌های خانگی بدتر شود برای درمان باید روش‌های درمانی را امتحان کند

بیشتر بخوانید: کم خونی یا آنمی؛ بیماری شایع در کودکی و بزرگسالی را بشناسید و درمان کنید

سینوس چیست؟

قبل از بیان هر موردی لازم است شما را با سینوس بیشتر آشنا کنیم. به طور کلی سینوس به حفره‌هایی گفته می‌شود که در استخوان سر که جمجمه نام دارد، قرار گرفته‌اند. جایگاه سینوس دقیقا بین جمجمه و فک بالایی بوده و در حالت عادی و طبیعی این حفره‌ها با لایه‌ای از بافت مخاطی پر شده‌اند. بافت مخاطی موجود در این حفره‌ها همانند لایه‌هایی هستند که داخل بینی را پوشانده‌اند. روی مخاط موجود در سینوس، ترشحات مخاطی وجود دارند و مابقی سینوس از هوا پر شده و عملکرد سینوس به این شکل است که ترشحات سینوس از راه مجاری ارتباطی به درون حفره بینی تخلیه می‌شود.

بیشتر بخوانید: کاهش پلاکت خون و ارتباط آن با کرونا ویروس + ۹ علت ترومبوسیتوپنی

سینوزیت مزمن چیست؟

آیا تا به حال به این فکر کردید که منظور از سینوزیت مزمن چیست؟ و در چه شرایطی پزشک معالج به شما می‌گوید دچار سینوزیت مزمن شده‌اید؟

به طور کلی سینوزیت مزمن زمانی رخ می‌دهد که فضاهای داخلی بینی و سر شما (سینوس‌ها) به مدت سه ماه یا بیشتر، علی‌رغم درمان، متورم و ملتهب شده باشند.

سینوزیت مزمن که شاید یک عارضه بسیار رایج در بین افراد است با به وجود آمدن، در تخلیه مخاط به طور معمول اختلال ایجاد می‌کند و باعث گرفتگی بینی می‌شود. در این صورت فردی که دچار سینوزیت شده به راحتی نمی‌تواند نفس بکشد و تنفس برای او بسیار سخت و دشوار می‌شود. از این رو امکان دارد فرد در ناحیه چشم احساس تورم و یا حساسیت کند.

سینوزیت مزمن می‌تواند با عفونت، پلیپ بینی یا تورم پوشش داخلی سینوس‌ها ایجاد شود. این بیماری که به رینوسینوزیت مزمن نیز معروف است بزرگسال و کودک نمی‌شناسد و ممکن است همه‌ی افراد را دچار مشکل کند.

بیشتر بخوانید: مالاریا و هر چیزی که باید در مورد آن بدانید| علائم، درمان و پیشگیری

علائم و نشانه‌های سینوزیت مزمن:

علائم و نشانه‌های سینوزیت مزمن عبارت‌اند از:

• التهاب بینی
• ترشحات غلیظ و تغییر رنگ آب بینی
• تخلیه ترشحات مخاطی به پشت حلق
• انسداد یا گرفتگی (احتقان) بینی که باعث مشکل در تنفس از طریق بینی می‌شود
• درد، حساسیت، تورم در اطراف چشم‌ها، گونه‌ها، بینی یا پیشانی
• کاهش حس بویایی و چشایی

سایر علائم و نشانه‌های سینوزیت مزمن می‌تواند به شرح زیر باشد:

• گوش‌درد
• سردرد
• درد در فک بالا و دندان‌ها
• گلودرد
• بوی بد دهان
• خستگی

بیشتر بخوانید: واکسن پلی ساکارید و تاثیر آن در پیشگیری از عفونت‌های کشنده

تفاوت سینوزیت حاد و سینوزیت مزمن:

سینوزیت مزمن و سینوزیت حاد، علائم و نشانه‌های مشابهی دارند؛ سینوزیت حاد عفونت موقت سینوس‌هاست که اغلب با سرماخوردگی همراه است؛ اما علائم و نشانه‌های سینوزیت مزمن حداقل 12 هفته طول می‌کشد.

این امکان وجود دارد که قبل از ایجاد سینوزیت مزمن چندین دوره سینوزیت حاد داشته باشید. تب در سینوزیت شایع نیست، اما احتمالا با وجود تب به سینوزیت حاد مبتلا شده باشید.

بیشتر بخوانید: برونشیت یک بیماری تنفسی شایع در بین افراد مختلف، حتی کودکان

تشخیص سینوزیت مزمن چگونه انجام می‌شود؟

با خواندن مطالب بالا این سوال مطرح می‌شود که از کجا باید سینوزیت مزمن را تشخیص داد؟ در گام اول بهترین روش تشخیص سینوزیت، مراجعه به یک متخصص گوش و حلق و بینی است. شرح وضعیت خود را کاملا به پزشک توضیح دهید تا او معاینه را شروع کند.

پزشک متخصص، معاینه را از نقاط صورت و بینی (دقیقا نقاط روی سینوس‌ها) شروع می‌کند. برای تشخیص سینوزیت مزمن، تمامی این نواحی را با دست لمس کرده و احتمالا فشار می‌دهد. در صورت درد قطعا شما به او می‌گویید که دردتان گرفته است و همان‌طور که در بالا ذکر شد درد در ناحیه پیشانی و سینوس، نشانه سینوزیت خواهد بود.

در گام بعدی علاوه بر معاینه، ممکن است پزشک راه‌های تشخیصی دیگر را نیز استفاده کند. برخی از روش‌های تشخیص سینوزیت مزمن را عبارت‌اند از:

بیشتر بخوانید : بیماری گریوز و علت پدیار شدن آن به همراه انواع درمان‌های موجود

تصویر­برداری پزشکی:

تصویربرداری پزشکی از روش‌هایی است که جزئیات و وضعیت سینوس و بینی شما را به طور کامل به پزشک متخصص نشان می‌دهد. به طور مثال اگر شما گرفتگی در بینی خود احساس کنید پزشک از این روش استفاده می‌کند تا به صورت دقیق عامل انسداد را مشخص نماید. همچنین از طریق تصویربرداری پزشکی، می‌تواند مکان دقیق التهاب و تورم شدید را نیز بررسی کند.

تصویربرداری پزشکی از دو روش ممکن است:

• سی‌تی‌اسکن
• ام‌آرآی

بیشتر بخوانید: کزاز و عوارض تهدید کننده آن برای زندگی + ۵ مرحله مهم

مشاهده مستقیم داخل بینی:

در این روش پزشک با استفاده از یک لوله بسیار باریک و کاملا منعطف داخل بینی شما را مشاهده می‌کند. این کار توسط دستگاه آندوسکوپی انجام می‌شود و پزشک به طور مستقیم داخل سینوس‌ها را می‌بیند. در این روش پزشک می‌تواند به راحتی وضعیت سینوس را از نظر التهاب و تورم بررسی کند.

تست پوستی آلرژی:

گاهی ممکن است سینوزیت به دلیل آلرژی یا حساسیت در فرد بروز کند. اگر پزشک تشخیص دهد که عامل بروز سینوزیت مزمن، آلرژی یا حساسیت است، تست پوستی را برای فرد تجویز می‌کند.

 تست پوستی چگونه انجام می‌شود؟

در این آزمایش برخی موادی که ممکن است فرد به آن آلرژی یا حساسیت داشته باشد زیر پوست ناحیه ساعد تزریق می‌شوند. بیست دقیقه صبر می‌کنند. در صورتی که در این زمان، پوست فرد در ناحیه تزریق دچار تورم و قرمزی شود، بدان معناست که او نسبت به ماده تزریق شده حساسیت دارد. این آزمایش خطری برای فرد نخواهد داشت و به سرعت انجام می‌شود.

کشت ترشحات بینی و سینوس

در حالت عادی، برای تشخیص سینوزیت نیاز به کشت ترشحات بینی و سینوس نیست. پزشک زمانی از این روش استفاده می‌کند که فرد مبتلا به سینوزیت مزمن، به درمان پاسخ نمی‌دهد یا با وجود شروع درمان، شرایط و علائم بیماری در او بازهم دیده شده و روز به روز بدتر می‌شود. در این صورت پزشک درخواست کشت ترشحات بینی و سینوس را از فرد مبتلا درخواست خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: بیماری لوپوس؛ از علائم پوستی تا آسیب به مفاصل، کلیه‌، مغز، قلب و ریه‌

درمان سینوزیت مزمن

پس از تشخیص، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی درمان را شروع می‌کند. درمان سینوزیت انواع مختلفی دارد که در زیر به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

تغییر شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

اول از هر چیزی می‌توانید با تغییر شیوه زندگی و درمان‌های خانگی به درمان سینوزیت خود کمک کنید.

• استراحت

استراحت کامل و کافی یکی از راهکارهای خانگی است که به درمان و بهبود سینوزیت کمک شایانی می‌کند. استراحت کافی به بدن کمک می‌کند تا بهتر با التهابات مبارزه کند. در نتیجه در صورتی که شما دچار سینوزیت مزمن ‌شوید، در قسمت سینوس‌ها تورم و التهاب دیده می‌شود که استراحت کافی به بهبود سریع آن کمک می‌کند.

• مرطوب نگه داشتن سینوس‌ها

مرطوب نگه‌داشتن سینوس‌ها روشی است که به درمان سینوزیت بسیار کمک خواهد کرد. برای این کار ابتدا یک ظرف آب را روی گاز بگذارید تا کمی داغ شود و بخار داشته باشد. سپس سر خود را بالای ظرف حاوی آب بگیرید و با استفاده از یک حوله یا روسری سر را بپوشانید. بخاری که از روی ظرف آب به سمت بالا ساتع می‌شود را کاملا استنشاق کنید. باید بخار را کاملاً به سمت صورت خود هدایت کنید تا از طریق بینی کاملاً به سینوس‌ها برسد و آن‌ها را مرطوب کند.

در شرایطی که دچار سینوزیت مزمن شدید، دوش آب گرم را هرگز فراموش نکنید. سعی کنید به حمام آب گرم بروید و به صورت عمیق در هوای گرم و مرطوب حمام نفس بکشید. این کار سبب کاهش درد و تخلیه بهتر ترشحات سینوس می‌شود.

• شست‌وشوی مجاری بینی

شست‌وشوی مجاری بینی را همیشه به خاطر داشته باشید. با انجام این کار سبب کاهش ترشحات بینی خود خواهید شد. شست‌وشوی بینی آن هم با محلول‌های نمکی (سدیم‌دار) به پاکسازی مخاط بینی از مواد آلوده و تحریک‌کننده کمک می‌کند. همچنین این کار باعث تسکین درد و نشانه‌های سینوزیت مزمن نیز می‌شود؛ بنابراین شست‌وشوی مجاری بینی نه‌تنها به پاکسازی بینی کمک می‌کند بلکه علائم سینوزیت مزمن را نیز کاهش می‌دهد.

بیشتر بخوانید : ذات الریه یا پنومونی؛ از علائم خطرناک تا درمان‌های خانگی سینه پهلو

درمان دارویی سینوزیت مزمن:

در برخی شرایط سینوزیت مزمن با روش‌های خانگی بهبود نمی‌یابد در نتیجه پزشک بر اساس وضعیت بیمار و سینوزیت مزمن او دست به درمان دارویی می‌زند. برخی از روش‌های دارویی سینوزیت مزمن عبارت‌اند از:

• اسپری کورتون داخل بینی:

اسپری‌های کورتن معمولا از بروز التهابات موضعی جلوگیری کرده و اگر هم دچار التهاب شده باشید، آن را درمان می‌کنند. در برخی شرایط با توجه به وضعیت بیمار تنها استفاده از اسپری کورتن کارساز نیست. در این حالت پزشک به بیمار توصیه می‌کند تا بینی خود را با محلول نمکی که با چند قطره کورتن همراه است، بشوید.

بیشتر بخوانید: تعریق شبانه در فصول مختلف زنگ خطری برای حضور بیماری‌های دیگر

• تجویز کورتون خوراکی یا تزریقی:

کورتن خوراکی یا تزریقی به فرد دارای سینوزیت مزمن بسیار کمک می‌کند و التهاب موجود در سینوس را بهبود می‌بخشد. این روش درمان برای زمانی که فرد دارای پلیپ بینی است بیشتر جواب خواهد داد.

گاهی داروهای کورتن خوراکی در برخی افراد عوارض جانبی به دنبال دارد که در این صورت آن‌ها نباید به مدت طولانی از این دارو استفاده کنند. با توجه به عوارض موجود در داروی کورتن، پزشک تنها در صورت سینوزیت مزمن بسیار شدید آن را تجویز می‌کند.

• آنتی‌بیوتیک‌ها:

برخی از سینوزیت‌های مزمن با عفونت باکتریایی همراه است که در این صورت پزشک برای فرد مبتلا به سینوزیت مزمن آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند.

بیشتر بخوانید: ۱۲ درمان خانگی زخم دهان و رهایی از دردهای آزار دهنده

• ایمنی‌درمانی:

ایمنی‌درمانی به کسانی توصیه می‌شود که آلرژی و حساسیت در سینوزیت مزمن آن‌ها نقشی ندارد. در این روش درمان به فرد واکسنی به نام واکسن آلرژی تزریق می‌کنند. با تزریق این واکسن مقدار بسیار کمی ماده آلرژی‌زا در نوبت‌های مختلف به پوست می‌زنند تا به تدریج حساسیت دستگاه ایمنی نسبت به آن ماده کم شود.

بیشتر بخوانید : هپاتیت ب و مرگ خاموش

چه موقع لازم است برای سینوزیت مزمن به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر یکی از شرایط زیر را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید:

• در صورتی که بارها به صورت مکرر دچار سینوزیت معمولی یا به نسبت حاد شدید و درمان خود را تکمیل نکردید
• هنگامی طی ده روز، علائم سینوزیت شما برطرف نشده است
• در صورت داشتن تب
• تورم و قرمزی دور چشم
• تورم در ناحیه پیشانی
• احساس گیجی و گنگی و تشخیص ندادن زمان و مکان
• دوبینی و اختلالات بینایی
• سفتی گردن

بیشتر بخوانید: سرخک| علائم، عوارض و راه‌های پیشگیری از آن را بشناسید

یادداشت پایانی

سینوزیت از جمله بیماری‌های شایع تنفسی است که معمولا خود را با سردرد و گرفتگی بینی نشان می‌دهد. راه‌های مختلفی برای درمان سینوزیت مزمن و حاد وجود دارد که پزشک با توجه به تشخیص نوع سینوزیت، بهترین روش را معرفی می‌کند.

در این مقاله سعی کردیم مطالبی را در باب سینوزیت مزمن عنوان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.