دیسک کمر زمانی که هسته ژل مانند دیسک از طریق پارگی حلقه آن خارج شود، دچار مشکل می‌شود و در شخص ایجاد درد می‌کند. قطعات استخوانی کمر ما را تنه مهره می نامند و قسمت‌هایی که این استخوان‌ها را به هم متصل می‌کنند، دیسک نامیده می‌شوند. در ادامه بیشتر در مورد دیسک و عارضه‌های مربوط به آن که امروزه شایع هستند، صحبت می‌کنیم.
ساختار دیسک کمر
کمر ما از ۵ مهره استخوانی درست شده است. دیسک کمر خود از دو بخش تشکیل شده است؛ بخش خارجی که محکم‌تر است و از سی و دو لایه تشکیل شده و درون حلقه دیسک که ساختمان ژلاتین مانندی به نام هسته دیسک وجود دارد. فتق دیسک نخاعی یک تشخیص نسبتاً شایع است. این اتفاق زمانی می‌افتد که قسمت داخلی ژل مانند یک دیسک به نام nucleus pulposus به دلیل پارگی یک لایه از دیسک بیرونی (به نام حلقه) بیرون می‌زند.
این مشکل می‌تواند در هر یک از سه بخش ستون فقرات (گردن، قفسه سینه یا کمر) رخ دهد، اگرچه بیشتر در ستون فقرات کمری شایع است. در حالی که دیسک‌ها به طور معمول به جذب فشارهای وارد بر ستون فقرات کمک می‌کنند، فتق ممکن است زندگی روزمره را دشوار و دردناک کند. خوشبختانه، فیزیوتراپی ممکن است بتواند با علائم این چالش مبارزه کند و به درمان کمردرد کمک کند.
بیشتر بخوانید : درمان تنگی کانال نخاعی با روش‌های جراحی یا ورزشی و کم خطر
فتق دیسک، فیزیوتراپی اولیه و پیشگیری
این مقاله به بررسی نحوه ارزیابی فتق دیسک، فیزیوتراپی اولیه، تمرینات لازم و پیشگیری از آسیب و پارگی دیسک کمر می‌پردازد.
علائم دیسک کمر
فتق دیسک کمر در ستون فقرات بسته به محل آن ممکن است باعث کمر درد شما شود یا اینکه هیچ دردی ایجاد نکند. اگر ماده داخلی دیسک با یکی از اعصاب نخاعی این ناحیه تماس داشته باشد، می‌تواند منجر به درد در باسن تا ساق پا شود. در صورت فشار آوردن به عصب، ممکن است ضعف، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در پاها وجود داشته باشد. فتق دیسک در ستون فقرات گردنی می‌تواند باعث درد یا اسپاسم در گردن و کتف شود. اگر بیماری تا حدی پیش رود که فتق یک عصب در یک ناحیه را فشار دهد، درد ممکن است یکی از بازوهای شما را آزار دهد و باعث بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف در بازو، دست یا انگشتان شود.
فتق دیسک قفسه سینه نادر است و علائم آنها کمی بیشتر منتشر می‌شود. به طور معمول، فتق در این ناحیه باعث درد شکم، بالای کمر یا خود کمر می شود. علائم همچنین می‌توانند در یک یا هر دو پای فرد درد ایجاد کنند و منجر به ضعف در ناحیه انتهایی پا شوند.
به دلیل تنوع زیاد در مکان‌هایی که علائم ممکن است رخ دهد، یک فیزیوتراپیست باید با ارزیابی کامل شروع کند. فیزیوتراپیست علاوه بر اینکه از شما در مورد ریشه‌های بیماری می‌پرسد، ستون فقرات شما را بررسی می‌کند تا تحرک و محل درد شما را ارزیابی کند.
آنها همچنین معمولاً قدرت عضلات بازو و ساق شما را بررسی می‌کنند تا ببینند این ماهیچه‌ها تحت تأثیر قرار گرفته‌اند یا خیر. علاوه بر این، آنها باید رفلکس‌های شما را ارزیابی کنند تا میزان آسیب احتمالی فتق را درک کنند. هنگامی که آنها درک بهتری از مشکل فردی شما پیدا کردند می‌توانند درمان‌های مفیدی را برای کمک به بهبود درد شما ارائه دهند.
اعصاب فشرده و کمر درد
در بسیاری از موارد، فتق دیسک روی عصب نخاعی مجاور فشار می‌آورد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، درد، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف ناشی از آن معمولاً در اندام‌ها گسترش می‌یابد.
هنگام ارزیابی عصب کشیده شده، فیزیوتراپیست شما معمولاً بررسی می‌کند که آیا حرکت در جهت خاصی باعث بهبود کامل علائم در بازوها یا پاها می‌شود؟
این کار نوع تمریناتی تجویزی توسط فیزیوتراپیست را تعیین می‌کند. در همین راستا، اگر حرکت در جهت‌های خاص باعث تشدید درد در اندام شما شود، از تمرینات مربوط به این نوع حرکات معمولاً در اوایل درمان اجتناب می‌شود.
متأسفانه، در برخی موارد، درمان‌های محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و داروها برای تسکین دردی که ممکن است دلیلش عصب فشرده باشد، کافی نیست. در این شرایط، عمل جراحی دیسک کمر ممکن است برای برداشتن فتق دیسک و تثبیت بخش آسیب دیده ستون فقرات ضروری باشد.
برای درمان دیسک کمر، فیزیوتراپی بهتر است یا جراحی؟
پس از آنکه تشخیص فتق دیسک توسط پزشک انجام و درمان مناسب تشخیص داده شد، مهم است که یک فیزیوتراپیست با تجربه در درمان این نوع بیماری پیدا کنید. به طور معمول، متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپیست مغز و اعصاب در کمک به این بیماران به خوبی عمل می‌کنند. هنگامی که در فیزیوتراپی ثبت نام می‌کنید، جلسات شما چندین هدف خاص خواهند داشت. ابتدا، تمریناتی به شما داده می‌شود که سعی می‌کند فشار بر اعصاب فشرده شده را بر اساس ترجیحات جهت شما کاهش دهد. بعد، تمرینات ثبات مرکزی معمولاً برای کمک به تثبیت ستون فقرات تجویز می‌شوند. تهویه هوازی به استقامت شما کمک می‌کند. در نهایت، تمرینات کششی و دستی توسط درمانگر به بهبود انعطاف‌پذیری کلی شما کمک می‌کند. به طور کلی، دریافت فیزیوتراپی کمر همراه با داروهای ضددرد در درمان کمر درد پس از سه ماه در مقایسه با عمل جراحی به همان اندازه موثر است.
24 تا 48 ساعت اول؛ دردناک‌ترین لحظات دیسک کمر
24 تا 48 ساعت اول پس از فتق دیسک اغلب دردناک ترین است و شما ممکن است از بدتر شدن وضعیت خود بترسید که این ترسیدن طبیعی است. فیزیوتراپیست شما به طور معمول به شما اهمیت فعال ماندن و اجتناب از استراحت در تخت را آموزش می‌دهد.
ورزش‌های هوازی سبک، مانند پیاده‌روی یا شنا، می‌تواند به تسکین اسپاسم عضلانی و تسکین برخی از دردهایی که تجربه می‌کنید، کمک کند. تمرینات تقویتی و تحرک ملایم نیز اغلب برای حمایت از ستون فقرات توصیه می‌شود. علاوه بر این، کشش کمری که به کاهش فشار بر اعصاب نخاعی شما کمک می‌کند نیز ممکن است در کوتاه مدت مفید باشد.
بیشتر بخوانید: دلایل کمردرد | مهم ترین دلایل دردکمر به همراه روش‌های درمان کمردرد
درمان مداوم
پس از گذر از مرحله حاد فتق دیسک، درمانگر شما معمولاً بر پیشرفت برنامه اولیه خانگی شما تمرکز می‌کند. تمرینات تقویتی معمولاً چالش برانگیزتر هستند تا اطمینان حاصل شود که شما از قدرت کافی در ماهیچه‌های حمایتی مهم در ناحیه کمر برخوردار هستید. درمانگر شما در حین ورزش، فرم شما را نیز تحت نظر دارد تا شما را از موارد مضر احتمالی محافظت کند. علاوه بر این، در حالی که فیزیوتراپی اولیه معمولاً به حرکاتی منجر می‌شود که سبب کاهش علائم می‌شود، مرحله بعدی توانبخشی معمولاً شامل بازگرداندن آرام آرام حرکاتی است که قبلاً تحریک کننده بودند.
هنگامی که وضعیت شما با موفقیت مدیریت می‌شود و علائم کاهش می‌یابند، فیزیوتراپیست شما معمولاً یک برنامه شخصی برایتان ایجاد می‌کند تا بعد از مرخص شدن آن را ادامه دهید.
تمرینات مناسب دیسک کمر
فتق دیسک می‌تواند در جهات مختلف و در هر یک از 23 دیسک نخاعی منفرد رخ دهد. به همین دلیل، برنامه‌ای که یک درمانگر ارائه می‌دهد منحصر به شرایط خاص شما است. با این وجود، چند مورد از رایج ترین تمرینات در زیر ذکر شده است. این تکنیک‌ها بر بهبود قدرت بدن و عضلات مرکزی و کاهش هرگونه فشار بر اعصاب نخاعی تمرکز می‌کنند.
کشش در حالت دمر
برای انجام این تمرین با پنج دقیقه دراز کشیدن روی شکم شروع کنید. اگر این تمرین برای شما مناسب باشد، باید برخی از علائم پاهای شما را کاهش دهد. هنگامی که این کار را انجام دادید، تمرین خود را با تکیه دادن به آرنج انجام دهید. سعی کنید این حالت را تا پنج دقیقه نگه دارید. این تکنیک را می‌توان با فشار دادن قسمت بالای بدن خود از زمین با کمک بازوها بیشتر کرد. اگر می‌توانید سه تا پنج ست 10 تایی را تکمیل کنید. در حالی که این تمرین ممکن است باعث کمر درد شود اما نباید علائم پای شما را بدتر کند.
دوچرخه سواری بین بازوها و پاها
برای انجام این تمرین به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کرده و پاها را روی زمین بگذارید. ماهیچه‌های شکم خود را منقبض کنید تا کمرتان مقابل زمین صاف شود. با فشرده نگه داشتن مرکز بدن خود، پاهایتان را از روی زمین بردارید و به آرامی عقب بروید. سپس، به طور متناوب بازوهای خود را از بالا و عقب به پهلو بلند کنید. به دوچرخه سواری بین بازوها و پاها ادامه دهید. هر روز سه ست پنج تایی را تکرار کنید.
تمرین ایستاده
برای انجام این تمرین، یک نوار مقاوم را به یک درب محکم کنید و انتهای نوار را در دستان خود بگیرید. در حالی که بازوهای خود را در کنارتان نگه داشتید، با دو دست به سمت عقب نوار را بکشید و کتف‌های خود را به هم فشرده کنید.
شانه‌های خود را بالا نبرید و هنگام تکمیل این حرکت، گردن خود را جلو نیندازید. سه ست 10 تایی از این تمرین را در روز انجام دهید.
سگ پرنده
برای انجام این تمرین روی دست‌ها و زانوها قرار بگیرید و با فشار دادن عضلات شکم شروع کنید تا کمرتان مانند یک میز صاف شود. بدون اینکه اجازه دهید لگن شما کج شود، در حالی که پای مخالف را پشت سرتان قرار می‌دهید، یک دست خود را هم جلوی سرتان قرار دهید. قبل از بازگشت به حالت اولیه و تکرار با اندام‌های مخالف، این موقعیت را برای پنج تا 10 ثانیه نگه دارید. دو تا سه ست 10 تایی روزانه را امتحان کنید.
همین الان با خبر شو : تیلاکس پرو | تاثیر کمربند فراصوت تیلاکس بر روی انواع کمر درد
فیزیوتراپی پس از جراحی
پس از عمل، درمان شما اول از همه بر بلند شدن و حرکت مجددتان متمرکز می‌شود. تمرینات هوازی سبک و تقویت کننده بدن اغلب تجویز می‌شوند. جراح شما ممکن است محدودیتی برای بلند شدن به شما بدهد. در برخی موارد، ممکن است یک روش همجوشی (که از صفحه فلزی برای تثبیت قسمتی از ستون فقرات استفاده می‌کند) توسط جراح شما انجام شود. در این صورت، ممکن است کشش‌ها یا حرکاتی که فشار بیشتری را در محل جراحی ایجاد می‌کنند، انجام نشوند.
فیزیوتراپیست همچنین ممکن است به شما در مورد روش‌های نشستن، ایستادن و دراز کشیدن دستوراتی دهد تا این فعالیت‌ها کمتر دردناک باشند.
پیشگیری از آسیب به دیسک کمر
به هیچ وجه نمی‌توان به طور کامل تضمین کرد که هرگز دچار فتق دیسک نخاعی نخواهید شد اما چندین اقدام را می‌توانید برای جلوگیری از این عارضه انجام دهید. یکی از اولین راه‌ها این است که به طور منظم حرکاتی تقویتی انجام دهید که ستون فقرات را هدف قرار می‌دهند و از ماهیچه‌های اصلی بدن حمایت می‌کنند. این کار همراه با ورزش منظم هوازی، به سالم نگه داشتن ستون فقرات کمک می‌کند. علاوه بر این، حفظ وزن مناسب می‌تواند فشار وارد شده به دیسک‌های ستون فقرات را کاهش داده و احتمال فتق را کم کند. فیزیک مناسب بدن (کمک گرفتن از پاها و اجتناب از گرد شدن ستون فقرات) هنگام بلند کردن اجسام سنگین نیز می‌تواند مفید باشد.
در نهایت، اجتناب از کفش‌های پاشنه بلند و سیگار کشیدن ممکن است احتمال تجربه کمر درد را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: درمان بی حسی پا، بی حس شدن پای چپ نشانه چیست؟
مقابله با عارضه‌های دیسک کمر
مقابله با فتق دیسک در ستون فقرات ممکن است گاهی اوقات خسته کننده و کاملاً دردناک باشد. این وضعیت می‌تواند به طور چشمگیری مانع از انجام کار روزانه شما شود و می تواند فعالیت‌های روزمره را بسیار دشوار کند. خوشبختانه درمان‌های ارائه شده توسط فیزیوتراپیست می‌تواند به بهبود درد شما کمک کرده و شما را در مسیر بهبودی قرار دهد. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در بالا، حتماً از پزشک خود در مورد ارجاع به فیزیوتراپیست واجد شرایط سوال کنید.
فیزیوتراپی چگونه به عارضه‌های کمر درد کمک می‌کند؟
فیزیوتراپی می‌تواند با کاهش فشاری که بر اعصاب نخاعی شما وارد می‌شود، به بهبود علائم فتق دیسک کمک کند. این روش همچنین می‌تواند باعث افزایش قدرت و افزایش انعطاف پذیری در ماهیچه‌هایی شود که از ناحیه آسیب دیده ستون فقرات شما حمایت می‌کنند.
فیزیوتراپی برای فتق دیسک چقدر طول می کشد؟
درمان‌های اولیه‌ای که فیزیوتراپیست در مراحل حاد فتق دیسک استفاده می‌کند ممکن است برخی علائم را تسکین دهد اما ممکن است مدتی طول بکشد تا فیزیوتراپی منجر به بهبود قابل توجه و پایدار شود. در یک مطالعه؛ بهبود درد و کلی پس از شش هفته فیزیوتراپی برای فتق دیسک کمر مشاهده شد. این در حالی است که بهبود کامل بعد از جراحی ممکن است تا 12 هفته به طول بینجامد.
خلاصه
اگر فتق دیسک دارید، ممکن است به فیزیوتراپی ارجاع داده شوید. درمانگر، وضعیت شما را ارزیابی کرده و اهداف را تعیین می‌کند. برای تسکین فشار عصبی و تثبیت ستون فقرات تمریناتی به شما داده می‌شود. درمان به بهبود وضعیت هوازی و انعطاف پذیری شما کمک می‌کند. در صورت نیاز به جراحی، ممکن است پس از آن فیزیوتراپی نیز انجام شود.
