اختلال مبدل پوشی و 9 علامتی که در ظاهر و رفتار فرد وجود دارد
اختلال مبدل پوشی، این اصلاح برای شما آشنا است؟ آیا با شنیدن این اصلاح به فکر افراد تراجنسیتی می‌افتید که با پوشیدن لباسهای جنس مخالف می‌خواهند تمایل خود به تغییر جنسیت و ناراضی بودن از جنسیتی که دارند را نشان دهند.
باید بگوییم که این فکر شما تا حدودی درست است؛ اما تمامی افرادی که لباسهای جنس مخالف را می‌پوشند، تراجنسیتی نیستد. بلکه در این بین افرادی هستند که با پوشیدن لباس‌ها و اقلام مربوط به جنس مخالف احساس آرامش می‌کنند و امیال جنسی آن‌ها ارضا می‌شود یا این کار را برای جلب توجه انجام می‌دهند. همچنین این افراد با این کار استرس خود را کاهش می‌دهند و به راحتی به تخیلات جنسی دخواهشان می‌رسند.
در این مقاله از مجله علمی سیوطب به بررسی اختلال مبدل پوشی, علت و علائم آن خواهیم پرداخت. ما را همراهی کنید.
نگاهی کلی به موضوع این مقاله
- اگر فردی برای حداقل 6 ماه به پوشیدن لباسهای جنس مخالف و برانگیختگی جنسی ناشی از آن تمایل داشته باشد، به احتمال زیاد دچار اختلال مبدل پوشی شده است
- این اختلال طبق آمار در مردان بیشتر دیده می‌شود
- اکثر افرادی که به پوشیدن لباس جنس مخالف تمایل دارند، اختلال مبدل پوشی ندارد
- بهترین راه برای درمان مبدل پوشی، روان‌درمانی، عضو شدن در گروه‌های حمایتی و استفاده از داروهای ضدافسردگی و آنتی‌آندروژن است
بیشتر بخوانید: میل جنسی به کودکان+۹ پیامدجبران ناپذیر آزار جنسی برای کودکان
اختلال مبدل پوشی چیست؟
اختلال مبدل پوشی (Transvestic Fetishism) یا اختلال ترانس وستیک تجربه برانگیختگی جنسی مکرر و شدید، اصرار و رفتارهایی ناشی از پوشیدن لباس‌هایی است که به‌طور سنتی توسط جنس متفاوت پوشیده می‌شوند. این حالت اختلال روانی نیست؛ در حالی که تحت عنوان پارافیلیا، هر گونه افکار جنسی غیرمعمول یا رفتار شهوانی قرار می‌گیرد.
توجه داشته باشید که احساسات شدید بر سلامت روان افراد اثرات منفی می‌گذارند. پریشانی روانی ناشی از اختلال ترنس وستیک ممکن است ناشی از اضطراب و ترس از واکنش دیگران باشد.
طبق نظر محققین و کارشناسان سلامت روان، اگر فردی برای پوشیدن لباس‌هایی که به طور معمول برای جنسیت دیگر طراحی شده باشند حداقل برای 6 ماه اصرار کند، امکان دارد که دچار پارافیلیا شود.
داشتن این تمایلات جنسی به این معنی نیست که مشکلی در بیمار وجود دارد. با این حال اگر تخیلات یا رفتار جنسی بر فعالیت‌های روزانه فرد تاثیر بگذارد یا به دیگران آسیب برساند، علائم نشان‌دهنده اختلال پارافیلیک است.
طبق آمار اختلال مبدل پوشی در 3درصد از مردان و 0.4درصد از زنان دیده شده است. با توجه به این آمار مردان بیشتر از زنان در اوایل نوجوانی علائم این اختلال را نشان می‌دهند.
بیشتر بخوانید: اختلال جنسی پیر دوستی و ۵ عامل اصلی ایجاد این انحراف جنسی
توسعه و سیر اختلال ترانس وستیک
علائم اختلال ترانس وستیک ممکن است در اوایل دوران کودکی با بازی با لباسهای جنس مخالف قبل از بلوغ شروع شود. در حالی که میل به لباسهای جنس مخالف معمولا با همان شدت باقی می‌ماند یا حتی همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد، سطح برانگیختگی جنسی معمولا در اوایل بلوغ به اوج خود می‌رسد و به مرور زمان کاهش می‌یابد.
برای برخی از افراد احساس برانگیختگی جنسی با احساس راحتی و تعلق جایگزین می‌شود و به تمایل به ماندن در نقش مخالف برای دوره‌های طولانی منجر خواهد شد.
بیشتر بخوانید: اعتیاد به پورنوگرافی و ۵ اثر مخرب آن که زندگی شما را مختل می‌کند
علت ابتلا به این اختلال
به طور کلی علت پوشیدن زنانه توسط مردان و بلعکس به دو دلیل است:
- وابسته به استرس که در این صورت یک اختلال هویت جنسی است
- وابسته به استرس نیست و فرد مبتلا به نوعی انحراف جنسی است که خصوصیت اصلی این اختلال تحریک جنسی است
در اختلال مبدل پوشی ناشی از انحراف جنسی فرد با تحریک ناشی از پوشیدن لباسهای جنس مخالف احساس ارضا شدن و کاهش استرس را تجربه می‌کند. در مواردی نیز این اختلال همراه با مشکلات دیگری مانند آزارگری جنسی (سادیسم) و آزارخواهی جنسی و بچه بازی رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تن مالی یا پارافیلیا و ۸ نوع خطرناک این انحراف جنسی
انواع مبدل پوشی
با توجه به علت‌های گفته شده این اختلال به صورت‌های مختلفی دیده می‌شود که عبارتند از:
مبدل پوشی مرتبط با افراد تراجنسیتی
این دسته از افراد هویت جنسیتی بدن خود را نمی‌پذیرند و تمایل دارند که جزء گروه مخالف باشند. به همین دلیل علیرغم جنسیت خود، لباسهای جنس مخالف را بر تن می‌کنند.
بیشتر بخوانید: بدن نمایی چیست؟ نگاهی به اختلالی جدی به نام عورت نمایی
مبدل پوشی به دلیل شرایط
در طول تاریخ بارها شاهد پوشیدن لباس جنگ توسط زنان بوده‌ایم یا زنانی که به دلیل فرار از تجاوز در محیط‌های خطرناک از لباسهای مردانه استفاده کرده‌اند. این حالت در دسته اختلالات قرار نمی‌گیرد؛ بلکه نوعی پوشش یا استتار در برابر مشکلات است.
جلب توجه
افرادی هستند که به دلیل جلب توجه افراد یا رسانه‌ها اقدام به پوشیدن لباسهای پرزرق و برق یا حتی لباسهای جنس مخالف می‌کنند. در مواردی دیده شده که مردان از لباس‌ها، آرایش و اکسسوری‌های زنانه برای اجرای نمایش یا رقص استفاده می‌کنند. به این افراد درگ کویین می‌گویند.
بیشتر بخوانید : مازوخیسم به چه معناست و به چه کسانی مازوخیست می‌گویند؟
مبدل پوشی همراه با فتیشیسم
برخی افراد به دلیل اختلال فتیشیسم (معمولا مردان) به عنوان جزئی از اختلال خود اقدام به مبدل پوشی و تحریک جنسی می‌کنند.
مبدل پوشی جنسی
در این نوع اختلال فرد برای رسیدن به تخیلات یا مسائل جنسی دلخواه خود و اقدام به خودارضایی یا مقاربت جنسی لباس جنس مخالف را بر تن می‌کند.
بیشتر بخوانید: بلوغ زودرس؛ از ریسک ابتلا به برخی بیماری‌ها تا کوتاهی قد
علائم و نشانه‌های اختلال مبدل پوشی
اختلال ترانس وستیک وضعیتی پیچیده‌ای است، با این حال علائم و نشانه‌هایی دارد که متخصصان برای تشخیص رسمی به دنبال آن‌ها هستند. این نشانه‌ها حتی ممکن است از همان دوران کودکی شروع شوند.
فردی که علائم اختلال ترانس وستیک را دارد، حداقل به مدت 6 ماه برانگیختگی جنسی مکرر ناشی از پوشیدن لباسهای جنس مخالف را احساس می‌کند. این برانگیختگی ممکن است به صورت خواسته‌ها یا تخیلات برای رفتارهای فیزیکی ظاهر شود.
بیشتر بخوانید: تخیلات جنسی و آشنایی با مزایا و عوارض این تصورات جنسی
از دیگر علائم این اختلال می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
برانگیختگی یا تحریک جنسی در رویا
در صورتی که فردی از نگاه کردن یا احساس کردن لباس‌ها، پارچه‌ها یا لباسهای زیر که معمولا توسط فردی با جنس متفاوت پوشیده می‌شوند، برانگیختگی مکرر را تجربه کند، احتمال دارد که علائم اختلال مبدل پوشی را داشته باشد. این برانگیختگی مکرر جزء کلیدی تشخیص این اختلال است.
در مواردی فرد پس از برانگیختگی، ممکن است از تماس با این لباس‌ها به دنبال ارضای جنسی باشد.
بیشتر بخوانید : خصومت با زنان؛ از آزار کلامی تا خشونت فیزیکی و جنسی
پریشانی اجتماعی
دومین علامت کلیدی اختلال مبدل پوشی این است که اصرار یا اعمال فرد باعث ناراحتی یا آسیب اجتماعی می‌شوند. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که فرد در محل کار، با خانواده یا در سایر محیط‌های اجتماعی حضور دارد. برخلاف بعضی از اختلالات پارافیلیک، امکان دارد این اختلال شخصی باشد و لزوما نباید دیگران را برای تشخیص تحت تاثیر قرار دهد.
مدت زمان تمایلات
مطالعات نشان می‌دهند که برای تشخیص، فرد باید بیش از 6 ماه تمایل داشته باشد که لباس جنس مخالف یا برانگیختگی به وسیله آن‌ها را تجربه کند. این سومین علامت کلیدی است.
بسیاری از افراد حداقل یک بار در زندگی خود نشانه‌هایی از اختلال ترانس وستیک را نشان می‌دهند. با این حال مبتلایان به این اختلال این احساسات را مکررا تجربه خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: ۷ درمان خانگی زگیل دهانی، با ساده‌ترین مواد از سیر تا زردچوبه
احساس گناه
مطالعات دیگر نشان داده‌اند که افرادی که علائم اختلال مبدل پوشی دارند پس از عمل پوشیدن یا برانگیختگی دوره‌هایی از گناه را احساس می‌کنند. این ممکن است نشانه‌ای از ناراحتی اجتماعی باشد که این اختلال ایجاد می‌کند؛ اما باید بگوییم که این موضوع علامت قطعی ترنسوستیسم (transvestism) -تقلید از نحوه لباس پوشیدن جنس مخالف – نیست.
بیشتر بخوانید : بهداشت جنسی آقایان با ۹ نکته کلیدی و راهکارهایی برای تقویت عملکرد جنسی با روش های طبیعی و بدون دارو
علائم ظاهری اختلال مبدل پوشی
از علائمی که فرد مبتلا به این اختلال با آن‌ها دسته و پنجه نرم می‌کند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- احساس نیاز به لباس جنس مخالف برای تحریک جنسی
- پوشیدن لباس جنس مخالف برای کاهش استرس و پریشانی
- عدم تحریک جنسی بدون استفاده از لباس یا اکسسوری جنس مخالف
- احساسات جنسی بسیار قوی ناشی از تصور یا پوشیدن حتی یک نمونه از لباسهای جنس مخالف
- خرید لباس و اقلام مربوط به جنس مخالف
- دور انداختن لباس‌ها و اکسسوری‌های خریداری شده به دلیل پشیمانی
- پریشانی جدی در ارتباط‌های دوستانه، عاطفی و حتی کاری
- انجام خودارضایی توسط افراد مسن مبتلا به این اختلال
- استفاده از لباسهای جنس مخالف در روابط زناشویی
بیشتر بخوانید : درمان ایدز؛ استفاده از داروهای ضدویروس برای مهار عفونت HIV
تشخیص اختلال مبدل پوشی
در تشخیص اختلال ترانس وستیک به موارد زیر نیاز است:
- بیمار به طور مکرر و شدید با پوشیدن لباس جنس مخالف برانگیخته شود و این حالات در تخیلات، تمایلات شدید یا رفتارهای او بیان شوند
- این تخیلات، تمایلات شدید یا رفتارها باعث ناراحتی قابل توجه یا اختلال در عملکرد در محل کار، موقعیت‌های اجتماعی یا سایر زمینه‌های مهم بیمار شده باشد
- این وضعیت برای بیش از 6 ماه وجود داشته است
صرف نظر از جنسیت اگر علائم اختلال ترانس وستیک به طور قابل توجهی زندگی بیمار را مختل می‌کند یا باعث آسیب به دیگران شود، فرد باید به دنبال درمان باشد. در ادامه با شرایط و اختلالات مرتبط با مبدل پوشی آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید : بلوغ جسمی دختران در چه سنی رخ می‌دهد و تغییرات ظاهری آن‌ها چیست
تشخیص‌های افتراقی
امکان دارد هر شخصی به اختلال ترانس وستیک مبتلا شود؛ در صورتی که در سال‌های گذشته محققین معتقد بودند که این اختلال برای مردان دگرجنس‌گرا رخ می‌دهد.
گفتنی است که امکان دارد علائم و نشانه‌های پارافیلیاهای (اختلالات و ناهنجاری جنسی) مختلف با هم همپوشانی داشته باشند. به همین دلیل شاید اختلال ترنس وستیک با شرایط یا عادات دیگر اشتباه گرفته شود.
اختلال فتیشیستی
اختلال فتیشیستی (Fetishistic disorder) همچنین شامل برانگیختگی شدید جنسی، تمایلات یا رفتارهای مربوط به هر شی غیرزنده است. با این حال بر خلاف اختلال مبدل پوشی، موضوعات و تمایلات مربوط به فتیشیستی محدود به لباسهای جنسیت‌های مختلف نیست.
بیشتر بخوانید : بهداشت واژن و تمامی نکاتی که باید در خصوص آن بدانید!
نارسایی جنسیتی
احتمال دارد که پزشکان اختلال مبدل پوشی را با نارسایی جنسیتی اشتباه بگیرند. نارسایی جنسیتی یک احساس ناراحتی است که در اثر ناراضی بودن فرد از جنسیتی که دارد ایجاد می‌شود. در این حالت مرد یا زن متولد شده از جنسیت خود ناراضی بوده و تمایل دارد که جنسیت مخالفی داشته باشد.
افرادی که دچار نارسایی جنسیتی (تراجنسیتی‌ها) هستند ممکن است با پوشیدن لباس‌هایی که در ابتدا برای جنسیت مخالف طراحی شده‌اند، احساس راحتی بیشتری داشته باشند. با این حال ناهنجاری جنسی برخلاف اختلال مبدل پوشی، به صراحت به برانگیختگی جنسی ناشی از پوشیدن این لباس‌ها مربوط نمی‌شود.
لباس متقاطع
پوشیدن لباسهای متقاطع زمانی رخ می‌دهد که فرد لباس‌هایی به تن می‌کند که معمولا برای جنسیت مخالف طراحی شده‌اند. لباس متقاطع به خودی خود اختلال به شمار نمی‌روند؛ این بدان معنا نیست که فرد اختلال ترانس وستیک یا نارسایی جنسیتی دارد.
در مواردی امکان دارد فرد بخواهد لباسهای جنس دیگر را بپوشد، زیرا به او احساس آرامش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: ۲۲ درمان خانگی تبخال تناسلی؛ مبارزه با بیماری مقاربتی در منزل
درمان اختلال مبدل پوشی
به دلیل احساسات پریشانی که تمایز بین جنسیتی که فرد دارد و خواسته درونی او، افراد احساس ناراحتی روانی اجتماعی و افسردگی را گزارش می‌دهند. به همین دلیل پزشکان برای درمان این اختلال از روان درمانی با تمرکز بر ادراک منفی از خود و استفاده از داروهای ضدافسردگی، به ویژه داروهای سروتونرژیک استفاده می‌کنند.
اختلال ترانس وستیک ممکن است به برنامه درمانی کامل از جمله روان درمانی و راهبردهای روان دارویی پاسخ دهد. همچنین استفاده از داروهای آنتی‌آندروژن‌ها در کنار داروهای روانگردان تاثیر مثبتی در درمان این اختلال خواهد داشت.
آنتی‌آندروژن‌ها داروهایی هستند که به هورمون‌های جنسی آندروژن متصل می‌شوند. این کار به کاهش میل جنسی و شدت آن کمک می‌کنند و امکان دارد که به افراد مبتلا به اختلال مبدل پوشی در کنترل امیال جنسی و ناراحتی‌های روانی‌شان کمک کند.
باید بگوییم که این سه روش درمانی (روان درمانی، داروهای ضدافسردگی و آنتی‌آندروژن‌ها) تنها با رضایت و خواسته آگاهانه بیمار اثر خواهند داشت. همچنین باید اشاره کنیم که گروه‌های اجتماعی و حمایتی نیز برای این دسته از افراد مفید هستند، به ویژه برای مردان.
پیامدهای اختلال مبدل پوشی
بسیاری از مردانی که مبتلا به این اختلال هستند در دسته دگرجنس‌گرا قرار دارند و مایلند در روابط عاشقانه سنتی با زنان باقی بمانند. در صورتی که رفتارهای ناشی از این اختلال باعث تداخل در روابط آن‌ها می‌شود.
زمانی که مبدل پوشی با افسردگی یا رفتارهای خودکشی ترکیب شود، برای فرد خطرناک خواهد بود. این زمانی است که فرد برای درمان و کنترل خود باید به درمانگر مراجعه می‌کند.
مردانه یا زنانه پوشی به سبک مدرن
این روزها با توجه به سبک و نوع طراحی لباسهای مردانه و زنانه سخت می‌توانیم تفکیکی بین لباسهای جنسیت‌های مختلف در نظر بگیریم؛ اما با این اوصاف هم تفاوت‌هایی بین انواع لباسهای زنانه و مردانه وجود دارد.
در دنیای مد و فشن شاهد پوشیدن کت و شلوارهای رسمی توسط زنان و پوشیدن لباسهای پرزق و برق توسط مردان هستیم. این موضوع در مواردی احساسات و تمایلات خاموش در ذهن افراد را غلغلک می‌دهد و گاهی شروعی برای درگیری فرد با این اختلال خواهد بود.
جرم مبدل پوشی در ایران و مجازات آن
به طور کلی می‌توان گفت که مبدل پوشی به خودی خود جرم نیست؛ اما اگر فردی با پوشیدن لباس جنسیت مخالف باعث آزار یا فریب افراد دیگر شود، آن شخص می‌تواند برای این کار از آن فرد خطاکار شکایت کند.
یادداشت پایانی
اختلال مبدل پوشی نوعی ناهنجاری سلامت روان است که منجر به آسیب قابل توجهی در زندگی شخصی و حرفه‌ای افراد مبتلا می‌شود. این اختلال معمولا به دو علت ایجاد می‌شود که ناشی از استرس زیاد است یا به دلیل نارضایتی فرد از جنسیت بدنی خود.
افراد مبتلا به این اختلال معمولا تمایلات جنسی خود را با پوشیدن لباسهای جنس مخالف برانگیخته می‌کنند. در مواردی که فرد برای رسیدن به این احساسات دچار افسردگی، مشکلات اجتماعی و خانوادگی یا آزارخواهی یا آزاردهی جنسی شود باید به پزشک مراجعه کند.
سوالات متداول
اختلال مبدل پوشی خطرناک است؟
این اختلال بیماری خطرناکی نیست اما در صورتی که فرد برای رسیدن به خواسته‌ها و تمایلات جنسی خود باعث آزار دیگران شود، باید درمان شود.
چرا افراد به اختلال مبدل پوشی مبتلا می‌شوند؟
این اختلال در اثر استرس زیاد یا اختلال تراجنسیتی ایجاد می‌شود
آیا اختلال مبدل پوشی درمانی دارد؟
بله. این اختلال با روان درمانی و مصرف داروهای مناسب قابل درمان است.