اوتیسم یا اختلال درخودماندگی چیست؟

اختلال طیف اوتیسم (ASD)، اوتیسم یا درخودماندگی یک اصطلاح گسترده است که برای توصیف گروهی از شرایط عصبی تکاملی به کار میرود. این شرایط با تفاوت در ارتباط و تعامل اجتماعی مشخص میشود. وجود چنین اختلالی افراد را به فکر درمان اوتیسم میاندازد.
افراد مبتلا به ASD اغلب علایق یا الگوهای رفتاری محدود و تکراری از خود نشان میدهند. اوتیسم بدون در نظر گرفتن نژاد و قومیت، فرهنگ و پیشینه اقتصادی در سراسر جهان یافت میشود.
با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، ASD بیشتر در پسران تشخیص داده شده است. در مطالعهای روی کودکان 8 تا 11 ساله در در سراسر ایالات متحده، نسبت 4.3 به 1 پسر در برابر دختر در سال 2016 پیدا شد.
شواهدی وجود دارد که موارد اختلال درخودماندگی رو به افزایش است. برخی این افزایش را به عوامل محیطی نسبت میدهند. با این حال کارشناسان در مورد افزایش واقعی موارد یا تشخیصهای مکرر در حال بحث و تحقیقات بیشتر هستند.
در ایران آمار افراد ثبت شده مبتلا به اوتیسم سال 1397 در حدود 8000 نفر اعلام شد که براساس گفته مدیر انجمن اوتیسم ایران عدد واقعی بیش از 20هزار نفر تصور میشود.
همچنین در جهان آمار اختلال درخودماندگی چیزی بین ۱ به ۶۴ تولد ثبت شده که البته این آمارها بیشتر به ایالات متحده تعلق دارد. اما در ایران طبق آخرین آمار رسمی این عدد ۱ به ۱۵۰ تولد بیان شده است.
بیشتر بخوانید: سندروم داون | وقتی یک کروموزوم همه چیز را به هم میریزد
انواع مختلف اوتیسم یا درخودماندگی چیست؟
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) توسط انجمن روانپزشکان آمریکا (APA) منتشر شده است و پزشکان از آن برای تشخیص انواع اختلالات روانی استفاده میکنند.
آخرین نسخه این راهنما در سال 2013 منتشر شد. DSM-5 در حال حاضر تشخیص پنج زیرگونه مختلف ASD را به شرح زیر اعلام میکند.
- با یا بدون نقص ذهنی همراه باشد
- با یا بدون اختلال زبان همراه باشد
- در ارتباط با یک وضعیت پزشکی یا مشکل ژنتیکی شناخته شده یا عامل محیطی باشد
- با اختلال عصبی، روانی یا رفتاری دیگری همراه باشد
- با کاتاتونیا همراه باشد
هر شخص ممکن است تشخیص یک یا چند مشخص کننده را دریافت کند.
بیشتر بخوانید: اختلال اضطراب به همراه علائم جسمی، روانی و رفتاری
قبل از DSM-5، افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است تشخیص زیر را دریافت کرده باشند:
- اختلال اوتیسم
- سندرم آسپرگر
- اختلال رشد فراگیر
- اختلال تجزیه کننده دوران کودکی
توجه به این نکته ضروری است که فردی که یکی از این تشخیصهای اولیه را دریافت کرده است، مسیر اشتباهی را نرفته و نیازی به ارزیابی مجدد نخواهد داشت.
طبق DSM-5، تشخیص وسیعتر ASD شامل شرایطی مانند سندرم آسپرگر است. سندرم آسپرگر یک نوع اختلال رشد عصبی است که با مشکلات قابل توجه در ارتباط بین فردی و ارتباط غیرکلامی، مشخص میشود. این اختلالات رشدی معمولا به همراه علایق و رفتارهای وسواسی و تکراری دیده خواهند شد.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال دو قطبی به روشهای دارویی، بیمارستانی
علائم اوتیسم چیست؟
علائم ASD معمولا در اوایل دوران کودکی، بین 12 تا 24 ماهگی آشکار میشوند. با این حال علائم نیز ممکن است زودتر یا دیرتر ظاهر شوند. علائم اولیه امکان دارد شامل تاخیر قابل توجهی در رشد زبانی یا اجتماعی باشند.
DSM-5 علائم ASD را به دو دسته تقسیم میکند: مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی و الگوهای محدود یا تکراری رفتار یا فعالیتها.
بیشتر بخوانید:انواع اختلال شخصیت و روش تشخیص هرکدام
مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی
این عنوان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مسائل مربوط به ارتباط از جمله مشکلات اشتراک احساسات، اشتراک علایق یا حفظ یک مکالمه رفت و برگشتی
- مسائل مربوط به ارتباطات غیرگفتاری مانند مشکل در برقراری ارتباط چشمی یا خواندن زبان بدن
- مشکلات ایجاد و حفظ روابط
بیشتر بخوانید: درباره اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چه می دانید؟ راه های درمان سوء ظن
الگوهای محدود یا تکراری رفتار یا فعالیتها
این عنوان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- حرکات یا الگوهای گفتاری مکرر
- پایبندی سخت به روالها یا رفتارهای خاص
- افزایش یا کاهش حساسیت به اطلاعات حسی خاص از محیط اطراف، مانند واکنش منفی به یک صدای خاص
- علایق یا مشغلههای ثابت
افراد دارای اختلال درخودماندگی در هر گروه ارزیابی شده و شدت علائم آنها ذکر میشود.
برای دریافت تشخیص اوتیسم یا درخودماندگی، فرد باید هر سه نشانه را در دسته اول و حداقل دو نشانه را در دسته دوم نشان دهد.
بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود میآورد
علت اوتیسم چیست؟
علت دقیق ASD ناشناخته است. جدیدترین تحقیقات نشان میدهد که هیچ دلیل واحدی وجود ندارد.
برخی از عوامل خطر مشکوک به ASD عبارتند از:
- وجود اوتیسم در یکی از اعضای نزدیک خانواده
- جهشهای ژنتیکی
- سندرم X شکننده و سایر اختلالات ژنتیکی
- متولد شدن از والدین با سن بالا
- وزن کم هنگام تولد
- عدم تعادل متابولیک
- قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سموم محیطی
- سابقه عفونتهای ویروسی
- قرار گرفتن جنین در برابر داروهای والپروئیک اسید یا تالیدومید (تالومید)
با توجه به موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، ژنتیک و محیط ممکن است تعیین کنند که آیا فرد مبتلا به ASD میشود یا خیر. با این حال منابع متعدد قدیمی و جدید به این نتیجه رسیدهاند که واکسنها باعث ASD نمیشوند.
یک مطالعه جنجالی در سال 1998 ارتباط بین اختلال درخودماندگی و واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) را پیشنهاد کرد. با این حال، این مطالعه توسط تحقیقات دیگر رد شده و سرانجام در سال 2010 کنار گذاشته شد.
بیشتر بخوانید: فوبیا، هراسی بزرگتر از ترسهای معمولی
از چه آزمایشاتی برای تشخیص اوتیسم استفاده میشود؟
تشخیص ASD شامل چندین غربالگری، آزمایش ژنتیکی و ارزیابی است.
غربالگریهای توسعهای
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه میکند که همه کودکان در سن 18 تا 24 ماهگی تحت غربالگری ASD قرار گیرند. غربالگری میتواند زودتر به تشخیص ASD در کودکان کمک کند. این کودکان ممکن است از تشخیص و حمایت زودهنگام بهرهمند شوند.
چک لیست اصلاح شده برای اوتیسم یا درخودماندگی در کودکان نوپا (M-CHAT) یک ابزار غربالگری رایج است که بسیاری از مطبهای اطفال از آن استفاده میکنند. والدین فرم نظرسنجی 23 سوالی را پر میکنند. متخصصان اطفال میتوانند از پاسخها برای شناسایی کودکانی که احتمال ابتلا به ASD در آنها بیشتر است، استفاده کنند.
توجه به این نکته ضروری است که غربالگری یک تشخیص نیست. کودکانی که از نظر غربالگری ASD مثبت هستند، لزوما آن را ندارند. علاوه بر این، غربالگری همیشه همه کودکان مبتلا به اختلال درخودماندگی را تشخیص نمیدهد.
بیشتر بخوانید: هر آنچه باید در مورد درمان اختلالات عصبی بدانید
سایر غربالگریها و آزمایشها
پزشک کودک ممکن است ترکیبی از آزمایشهای اوتیسم را توصیه کند، از جمله:
- آزمایش DNA برای بیماریهای ژنتیکی
- ارزیابی رفتاری
- آزمایشهای بصری و صوتی برای رد هرگونه مشکل بینایی و شنوایی که به ASD مربوط نمیشود
- غربالگری کاردرمانی
- پرسشنامههای تکمیلی، مانند برنامه مشاهده تشخیصی اوتیسم، ویرایش دوم (ADOS-2)
بیشتر بخوانید:مهمترین مواردی که باید در مورد آزمایش ژنتیک قبل از بارداری بدانید
گروه تشخیص اوتیسم یا درخودماندگی
یک تیم متخصص معمولا کار تشخیص را انجام میدهد. این تیم ممکن است شامل افراد زیر باشد:
- روانشناسان کودک
- کاردرمانگران
- آسیب شناسان گفتار و زبان
بیشتر بخوانید: شخصیت خودشیفته و آسیبهای خودشیفتگی
اوتیسم چگونه درمان میشود؟
هیچ درمانی برای ASD وجود ندارد. در عوض، برای برخی از افراد مبتلا به اوتیسم، درمانهای حمایتی و ملاحظات دیگر میتواند به آنها کمک کند احساس بهتری داشته باشند یا علائم خاصی را کاهش دهند.
بسیاری از رویکردها شامل درمانهایی مانند موارد زیر هستند:
- رفتار درمانی
- بازی درمانی
- کار درمانی
- فیزیوتراپی
- گفتاردرمانی
ماساژ، لباسها و پتو سنگین و تکنیکهای مدیتیشن نیز ممکن است به برخی از افراد مبتلا به اوتیسم در مدیریت علائم کمک کند. با این حال نتایج متفاوت خواهد بود. برخی از افراد ممکن است به رویکردهای خاصی به خوبی پاسخ دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است اینگونه نباشند.
بیشتر بخوانید: وسواس و آسیبهای آن را بشناسید
داروهای جایگزین
تحقیقات در مورد داروهای جایگزین مختلف است و برخی از داروهای درمانی میتوانند خطرناک باشند. این داروهای جایگزین شامل موارد زیر هستند:
- ویتامینهای با دوز بالا
- درمان کلاتاسیون که شامل خارج شدن فلزات از بدن است
- اکسیژن درمانی هیپرباریک
- ملاتونین برای رفع مشکلات خواب
قبل از برنامهریزی برای هرگونه درمان جایگزین، والدین و مراقبان باید هزینههای تحقیق و مالی را در برابر هرگونه مزایای احتمالی سنجش کنند. در صورت شک، همیشه بهتر است با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی صحبت کنید.
بیشتر بخوانید: از صرع نترسید | مهمترین چیزهایی که باید در مورد صرع بدانید
آیا رژیم غذایی میتواند بر اوتیسم تاثیر بگذارد؟
هیچ رژیم خاصی برای افراد مبتلا به اوتیسم طراحی نشده است. با این وجود برخی از حامیان اختلال درخودماندگی در حال بررسی تغییرات رژیم غذایی به عنوان راهی برای به حداقل رساندن مسائل رفتاری و افزایش کیفیت کلی زندگی هستند.
اساس رژیم اختلال درخودماندگی اجتناب از افزودنیهای مصنوعی است. این موارد شامل نگهدارندهها، رنگها و شیرینکنندهها میشود.
رژیم اوتیسم ممکن است بر غذاهای کامل تمرکز کند، مانند:
- میوهها و سبزیجات تازه
- مرغ بدون چربی
- ماهی
- چربی اشباع نشده
- مقدار زیادی آب
برخی از طرفداران رژیم اختلال درخودماندگی، رژیم بدون گلوتن را تایید میکنند. پروتئین گلوتن در گندم، جو و سایر غلات یافت میشود.
گروهی معتقدند که گلوتن باعث ایجاد التهاب و واکنشهای بدنی در برخی از افراد مبتلا به اوتیسم میشود. با این حال تحقیقات علمی در مورد رابطه بین اوتیسم، گلوتن و پروتئین دیگری که به نام کازئین شناخته میشود، قطعی نیست.
برخی از مطالعات و شواهد حکایت کردهاند که رژیم غذایی میتواند به بهبود علائم اختلال بیش فعالی با نقص توجه (ADHD) کمک کند، وضعیتی که ممکن است شبیه اختلال درخودماندگی باشد.
بیشتر بخوانید: اختلال دو قطبی یا افسردگی شیدایی در زنان و مردان
اوتیسم چگونه بر کودکان تاثیر میگذارد؟
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در مهارتها به همسالان خود نرسند یا امکان دارد مهارتهای اجتماعی یا زبانی قبلا توسعه یافته را از دست بدهند.
به عنوان مثال، یک کودک 2 ساله بدون اختلال درخودماندگی ممکن است به بازیهای ساده ساختگی علاقه نشان دهد. یک کودک 4 ساله بدون اوتیسم شاید از فعالیت در کنار دیگر کودکان لذت ببرد. اما کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشد یا از آن کاملا خوشش نیاید.
کودکان مبتلا به اوتیسم یا درخودماندگی همچنین ممکن است رفتارهای تکراری داشته باشند یا در خواب دچار مشکل شوند. امکان دارد آنها برایشان سخت باشد که بدون محیطی منظم یا روتین و سازگار پیشرفت کنند.
اگر فرزند شما اوتیسم دارد، ممکن است مجبور شوید با معلمان او همکاری نزدیک داشته باشید تا از موفقیت آنها در کلاس اطمینان حاصل کنید.
بیشتر بخوانید: درمان ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس با داروهای بهبودبخش
اوتیسم و ورزش
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است دریابند که تمرینات خاصی میتواند در کاهش ناراحتیها و ارتقا رفاه عمومی آنها نقش داشته باشد. هر نوع تمرینی که کودک از آن لذت میبرد میتواند مفید باشد. پیادهروی و تفریح در زمین بازی هر دو ایدهآل هستند.
شنا و قرار گرفتن در آب میتواند هم به عنوان ورزش و هم به عنوان یک بازی حسی عمل کند. بازیهای حسی به افراد مبتلا به اوتیسم که در پردازش سیگنالهای حواس خود دچار مشکل هستند، کمک میکنند.
گاهی اوقات ورزشهای تماسی برای کودکان اوتیستیک دشوار است. در عوض میتوانید آنها را برای انجام سایر تمرینات چالشبرانگیز و در عین حال تقویت کننده تشویق کنید. کار خود را با حلقههای بازو، پرش ستاره و سایر تمرینات اوتیسم برای کودکان شروع کنید.
بیشتر بخوانید:درمان افسردگی ، چکار کنیم تا افسرده نشویم؟
اوتیسم یا درخودماندگی چگونه بر دختران تاثیر میگذارد؟
به دلیل میزان بیشتر اوتیسم در پسران، ASD اغلب به عنوان «بیماری پسران» شناخته میشود.
بر اساس مطالعه سال 2020 در 11 منطقه در سراسر ایالات متحده، ASD در پسران 8 ساله 4/3 برابر بیشتر از دختران 8 ساله است. این تحقیق بر اساس دادههای سال 2016 انجام شده است.
بررسی یک آمار در سال 2017 این نتیجه را داد که نسبت مرد به زن برای جوانان مبتلا به اوتیسم در واقع نزدیک به 3 به 1 است. در هر صورت، این به آن معنا نیست که ASD در دختران رخ نمیدهد. ASD ممکن است به سادگی در دختران و زنان به شکلی متفاوت دیده شود.
در مقایسه با دهههای اخیر، ASD در حال آزمایش بیشتر است. این منجر به افزایش نرخ گزارش ابتلا به این بیماری در پسران و دختران میشود.
بیشتر بخوانید: علائم بلوغ دختران را بشناسید
اوتیسم چگونه بر بزرگسالان تاثیر میگذارد؟
خانوادههایی که دارای عزیزان اوتیستیک هستند ممکن است نگران زندگی یک بزرگسال با ASD باشند. برخی از بزرگسالان اوتیستیک به طور مستقل زندگی یا کار میکنند. دیگران ممکن است در طول زندگی خود به کمک یا حمایت مستمر نیاز داشته باشند. هر فرد مبتلا به اوتیسم متفاوت است.
معرفی درمانها و سایر داروهای درمانی در اوایل زندگی میتواند به استقلال بیشتر و کیفیت بهتر زندگی کمک کند. گاهی اوقات اوتیسم تا اواخر عمر تشخیص داده نمیشود. این امر تا حدی به دلیل عدم آگاهی قبلی در بین پزشکان است. هرچند برای دریافت تشخیص هرگز دیر نیست.
بیشتر بخوانید:پرخوری عصبی چیست ؟ هر آنچه لازم است در مورد Bulimia Nervosa بدانید!
چرا آگاهی از اوتیسم مهم است؟
دوم آوریل برابر با 13 فروردین روز جهانی آگاهی از اوتیسم یا درخودماندگی است. با این حال، بسیاری از حامیان خواستار افزایش آگاهی در مورد ASD در طول سال هستند و عقیده دارند که فقط نامگذاری یک روز یا هفته به این نام، به میزان لازم کافی نیست. درک اوتیسم و افراد مبتلا به اوتیسم با آگاهی آغاز شده، اما به همین جا ختم نمیشود.
بیشتر بخوانید: کابوس، اختلالی که کوچک و بزرگ نمیشناسد
تفاوت بین اوتیسم و ADHD چیست؟
گاهی اوتیسم و ADHD با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند. کودکان مبتلا به ADHD به طور مداوم با بیقراری، تمرکز و حفظ تماس چشمی با دیگران مشکل دارند. این علائم در برخی از افراد مبتلا به اوتیسم نیز مشاهده میشود.
علیرغم برخی شباهتها، ADHD اختلال طیفی محسوب نمیشود. یک تفاوت عمده بین این دو گروه این است که افراد مبتلا به ADHD تمایلی به مهارتهای ارتباطی اجتماعی ندارند.
اگر فکر میکنید فرزند شما ممکن است بیش فعال باشد، با پزشک خود در مورد آزمایش احتمالی ADHD صحبت کنید. برای اطمینان از اینکه فرزند شما تحت درمان صحیح قرار میگیرد، داشتن یک تشخیص درست و روشن ضروری است. همچنین ممکن است فرد به طور هم زمان مبتلا به اوتیسم و ADHD باشد.
موثرترین درمانها برای بیمار اوتیستیک که در دسته بیماریهای اعصاب و روان قرار دارد، شامل حمایت رفتاری زودهنگام و فشرده است. هرچه زودتر کودکی در این برنامهها ثبت نام کند، چشمانداز سلامت و زیست او بهتر خواهد بود. به یاد داشته باشید که ASD پیچیده است و زمان میبرد تا یک فرد مبتلا به اوتیسم یا درخودماندگی چه کودک و چه بزرگسال برنامهای را که برای او مناسب است را بیابد.