15 درمان گرمی بدن با راهکارهای ساده خانگی،خوراکی و طب سنتی
درمان گرمی بدن با راهکارهایی ساده در هر جایی مانند خانه امکان‌پذیر است. برای درمان این عارضه شایع در تابستان‌ها و افراد گرم مزاج، کافی است که مایعات و نوشیدنی‌های خنک زیاد بنوشید، پاهای خود را در سطل آب و یخ قرار دهید و لباس نخی و گشاد بپوشید.
روش‌های دیگر درمان گرمی بدن که مورد تایید طب سنتی است شامل استفاده از چای شنبلیله، ماساژ آلوئه‌ورا، مصرف پیاز و لیمو می‌شود. این مواد خاصیت خنک‌کنندگی بالایی دارند و باعث کاهش دمای بدن خواهند شد.
در این مقاله از مجله علمی پزشکی سیوطب به بررسی درمان گرمی بدن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نگاهی کلی به موضوع این مقاله
- یکی از شایع‌ترین دلایل افزایش گرمی بدن، درجه حرارت بالای هوا در تابستان‌ها است
- در صورت بروز افزایش دما در بدن، آبرسانی به آن بسیار مهم است
- برای درمان گرمی بدن هیچ کاری بهتر از نوشیدن غذاها و میوه‌های سرشار از آب نیست
بیشتر بخوانید: بیماری‌های طبع سرد؛ از ام اس تا کم‌شنوایی
دمای طبیعی بدن چند درجه است؟
دمای طبیعی بدن حدود 37.5 درجه سانتی‌گراد است، اما گاهی کمتر و گاهی بیشتر نیز می‌شود. میانگین دمای بزرگسالان بین 36.5 تا 37.2 درجه سانتی‌گراد است.
به طور معمول هیپوتالاموس و سیستم عصبی خودمختار، دمای بدن را در محدوده طبیعی نگه می‌دارند؛ اما در مواقعی که دمای بدن افزایش پیدا می‌کند این وضعیت به عنوان استرس گرمایی شناخته می‌شود. استرس گرمایی ممکن است به دلیل گرمای شدید، خوردن بعضی غذاها یا عوامل دیگر رخ دهد. در صورت بروز چنین اتفاقی اولویت با درمان گرمی بدن است و بعد باید به فکر رفع علت آن بود.
بیشتر بخوانید: غذاهای مناسب برای مزاج گرم و تر، فهرست غذاهای خوشمزه برای دموی‌ها
علت گرمی بدن
عوامل متعددی باعث افزایش دمای بدن می‌شوند. در اینجا چند دلیل رایج برای استرس گرمایی آورده شده است:
- ابتلا به نوعی بیماری التهابی مانند عفونت: چنین بیماری‌هایی باعث تب می‌شوند که نشانه‌ای از این است که چیزی غیرعادی در بدن در حال وقوع است
- داشتن اختلال تیروئید که به عنوان پرکاری تیروئید شناخته می‌شود: این بیماری باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید می‌شود
- گذراندن زمان در هوای بسیار گرم و مرطوب: در صورتی که فردی برای مدتی طولانی زیر نور خورشید یا هوای گرم و مرطوب قرار گیرد، دچار افزایش دمای بدن خواهد شد
- پوشیدن لباس‌های تنگ، گرم و پلاستیکی: این نوع پارچه‌ها رطوبت را به دام می‌اندازند و از تنفس پوست جلوگیری می‌کنند
- خوردن غذاهای تند، روغنی یا سرخ شده: غذاهای تند باعث افزایش دمای بدن می‌شوند. همچنین مواد غذایی مانند آجیل‌ها، گوشت و سایر غذاهای پرپروتئین نیز به استرس گرمایی کمک می‌کنند
- مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین یا الکل
- انجام تمرینات بدنی شدید: ورزش‌های سنگین باعث افزایش دمای بدن می‌شوند، زیرا عضلات فعال و فعالیت‌های مربوط به گردش خون گرمای زیادی ایجاد می‌کنند
- داشتن بعضی شرایط پزشکی که بر دمای بدن تاثیر می‌گذارد: مانند انواع آرتریت، لوسمی و اختلالات عصبی
- مصرف داروهایی که باعث افزایش دمای بدن می‌شوند: مانند بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها، مواد افیونی و آنتی‌هیستامین‌ها
- کم آبی بدن: کم‌آبی توانایی بدن برای تعریق و خنک کردن خود و حمایت از دمای طبیعی را کاهش می‌دهد
- قبل و حین یائسگی: در دوران پیش از یائسگی و یائسگی، زنان اغلب دچار گرگرفتگی و تعریق می‌شوند که هر دو به طور موقت دمای بدن را افزایش می‌دهند
درمان گرمی بدن با توجه به علت‌های گفته شده با چندین راهکار ساده و مواد غذایی صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: اصلاح مزاج سرد و خشک؛ به جنگ غلبه سودا بروید
علائم گرمی بدن در طب سنتی
علائم گرمی بدن متفاوت هستند و درجات مختلفی دارند. بعضی از این علائم عبارتند از:
- سرخ شدن رنگ پوست
- احساس حرارت و گرمی درون
- دمای بالای بدن
- احساس تشنگی
- جوش‌های ریز و قرمز
- کهیر
- زرد شدن ادرار به دلیل کم آبی بدن
- بوی تند و گاهی سوزش ادرار
- بی‌قراری و اضطراب
- بی‌حالی و ضعف
- تمایل به نوشیدنی‌های سرد
- سرگیجه
- درد یا سفتی عضلات
بیشتر بخوانید : صبحانه برای مزاج گرم و خشک؛ سردی‌ها آب روی آتش هستند
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
افرادی که دمای بیشتر از 39.4 درجه سانتی‌گراد را تجربه می‌کنند باید به پزشک مراجعه کنند. همچنین در صورت بالا بودن دمای رکتوم (مقعد) کودکان زیر 3 ماه بیشتر از 38 درجه سانتی‌گراد باید سریعا با پزشک تماس گرفته شود.
افرادی که گرمای بدنشان بالاتر از حد معمول است و همچنین علائم زیر را دارند باید به پزشک مراجعه کنند:
- مشکل در تنفس
- تحریک‌پذیری، خواب آلودگی یا ضعف
- سفت شدن گردن
- حساسیت به نور
- استفراغ
- امتناع از نوشیدن یا کم آبی بدن
- علائم بثورات یا عفونت
وقتی بدن دچار استرس گرمایی می‌شود، آبرسانی به آن خیلی مهم است. راه‌های زیادی برای کاهش سریع گرمای بدن وجود دارد که در ادامه با روش‌های خانگی، طب سنتی و داروهای خاص آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: درمان مزاج گرم و خشک؛ صحرای تن صفراوی‌ها درمان می‌شود؟
درمان گرمی بدن و خارش با راهکارهای خانگی
این روش‌های ساده را می‌توانید برای درمان گرمی بدن خود در خانه استفاده کنید:
1. شستن پاها با آب سرد
قرار دادن پاها در حمام سرد بدن را خنک می‌کند و باعث احساس آرامش در فرد خواهد شد. برای این کار کافی است آب سرد و تکه‌های یخ را در داخل سطل آبی اضافه کنید و پاهای خود را در آن غوطه‌ور کنید و تا 20 دقیقه در آن نگه دارید. اضافه کردن چند قطره اسانس نعنا تاثیر خنک‌کنندگی بیشتری خواهد داشت.
بیشتر بخوانید : اگر مزاج سرد و تر دارید، حواستان را به این نکات جمع کنید
2. نوشیدن آب نارگیل
نوشیدن آب نارگیل راهی عالی برای طراوت و احیای بدن است. ویتامین‌ها، مواد معدنی و الکترولیت‌های موجود در آب نارگیل آن را به ماده‌ای موثر برای آبرسانی مجدد به بدن و انرژی‌بخشی در هنگام استرس گرمایی تبدیل می‌کند. آب نارگیل فواید بسیار دیگری نیز دارد.
بیشتر بخوانید: مزاج گرم و تر، دلیلی برای چاقی و پرخوری؟
3. نعنا تند
نعنا فلفلی میزان زیادی منتول دارد که خاصیت خنک‌کنندگی آن شناخته شده است. مصرف این ماده باعث می‌شود که فرد احساس خنکی زیادی را تجربه کند.
افراد مختلف می‌توانند برای درمان گرمی بدن خود نعنا فلفلی را به صورت دمنوش یا سرد استفاده کنند. درست است که چای یا دمنوش، نوشیدنی‌های داغی هستند اما باعث می‌شوند که بدن بیشتر عرق کند و همین موضوع باعث خنک شدن آن خواهد شد.
بیشتر بخوانید: نگاهی به مزاج گرم و خشک از دیدگاه طب سنتی تخصصی
4. پوشیدن لباس‌های نخی، گشاد و مناسب
در روزهای گرم تابستان از کلاه‌های لبه‌دار و عینک آفتابی استفاده کنید. همچنین برای درمان گرمی بدن یا جلوگیری از افزایش دما از لباس‌های گشاد با پارچه‌های نخی، پنبه‌ای یا ابریشمی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: افراد دارای مزاج سرد و خشک حتما باید این مطلب را بخوانند
5. ماساژ سرد در نقاط کلیدی بدن
در صورت امکان، قطعه‌ای یخ یا آب سرد را در نقاط استراتژیک بدن که در آنجا رگ‌ها نزدیک به سطح هستند مانند مچ دست، گردن، سینه و شقیقه قرار دهید. این کار به سرعت دمای خون موجود در این رگ‌ها را کاهش می‌دهد و باعث خنک شدن بدن خواهد شد.
6. فعالیت خود را کاهش دهید
بدن هنگام حرکت گرما آزاد می‌کند. در روزهای گرم از ورزش سنگین اجتناب و فعالیت‌های خود را محدود کنید.
بیشتر بخوانید: ۱۹خواص زنجبیل از تسکین درد قاعدگی تا شکست چربی در بدن
برای رفع طبع گرمی بدن چه بخوریم ؟
افرادی که دارای طبع گرم هستند در تابستان بیشتر دچار گرمی و افزایش دمای بدن خواهند شد؛ به همین دلیل به آن‌ها پیشنهاد می‌شود که از مواد غذایی زیر استفاده کنند:
1. چوب صندل
چوب صندل یکی از گیاهان دارویی است که خواص تسکین‌دهنده و خنک‌کننده‌ای دارد که باعث کاهش دمای بدن خواهد شد. روش استفاده:
- 2 قاشق غذاخوری پودر صندل را با مقداری آب یا شیر مخلوط کرده تا خمیری به دست بیاید
- چند قطره گلاب به آن اضافه کنید
- خمیر را روی پیشانی و سینه خود قرار دهید و اجازه دهید خشک شود
- سپس با آب آن را بشویید
بیشتر بخوانید: ماساژ شیاتسو؛ رفع درد و خستگی با تلفیق روش‌های شرقی و غربی
2. حمام با نعنا
نعنا اثر تسکین‌دهندگی و خنک‌کنندگی دارد. روش استفاده:
- چند مشت برگ نعنا را با مقداری آب به مدت 20 دقیقه بجوشانید و اجازه دهید خنک شود
- سپس آن را به آب وان حمام خود اضافه کنید و 20 دقیقه در آن استراحت کنید
بیشتر بخوانید : انیسون؛ درمانی گیاهی برای کاهش علائم یائسگی و تعدیل قند خون
3. کنترل استفاده از مواد غذایی با طبع گرم و خشک و مرطوب
افراد گرم مزاج باید مواد غذایی با طبع گرم را بشناسند و از خوردن زیاد آن‌ها به ویژه در شب‌ها اجتناب کنند. بعضی از این مواد غذایی عبارتند از:
| مواد غذایی با طبع گرم و خشک | مواد غذایی با طبع گرم و مرطوب |
| پیاز، سیر و موسیر | کشمش، توت، مویز و انجیر خشک |
| فلفل سبز، نعنا و پونه | خیار چنبر، گرمک |
| پیازچه، ترخون و شنبلیله | گیلاس، موز، انگور و گلابی |
| زعفران، چای سیاه و سبز | تربچه، ترب، شبدر |
| پسته، بادام، گردو و فندق | انواع لوبیا |
| شیر و گوشت شتر | شیر و گوشت گوسفند |
| لپه و نخود | کنجد |
| انبه | بادام زمینی |
| زنجبیل، خرما و شیره خرما | خاکشیر و ارده |
برای درمان گرمی بدن چی بخوریم؟
برای درمان گرمی بدن هیچ کاری بهتر از نوشیدن غذاها و میوه‌های سرشار از آب نیست. پیشنهاد می‌شود که در صورت بروز استرس گرمایی و افزایش دمای بدن از خوراکی‌های زیر استفاده کنید:
- طالبی
- هندوانه
- توت فرنگی
- خیار
- کرفس
- کاهو
- کل کلم
- سالاد
- اسموتی‌های سالم
- ماست
- آب و دوغ و خیار
بیشتر بخوانید : ۷خواص زیره برای زنان و کاهش میل جنسی در آقایان با مصرف زیاد
درمان گرمی بدن در طب اسلامی
در طب سنتی و اسلامی روش‌های مختلفی برای کاهش دمای بدن و تعریق وجود دارد. در ادامه با تعدادی از این روش‌ها آشنا خواهیم شد.
1. چای شنبلیله
نوشیدن یک فنجان چای شنبلیله به عرق کردن کمک می‌کند و این کار باعث خنک شدن بدن می‌شود. این چای را می‌توانید به صورت سرد هم استفاده کنید، پس قبل از مصرف آن را در یخچال قرار دهید.
همچنین شنبلیله برای خلاص شدن از شر مایعات اضافی و سم‌زدایی بدن مفید است.
2. استفاده از آلوئه‌ورا
برگ‌ها و ژل داخلی این گیاه شفابخش به کاهش دمای بدن کمک می‌کند. برای استفاده از این گیاه باید ژل آن را روی پوست خود بمالید تا دمای بدن کاهش یابد. برای تاثیرگذاری بیشتر بهتر است که ژل آلوئه‌ورا را در یخچال قرار دهید.
مصرف نوشیدنی‌های حاوی آلوئه ورا نیز در آبرسانی بدن و خنک شدن آن تاثیر دارد.
3. مصرف فلفل
با وجود اینکه خوردن غذاهای تند باعث افزایش احساس گرما می‌شود، اما به کاهش دمای بدن نیز کمک می‌کند. این به این دلیل است که کپسایسین موجود در فلفل قرمز پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کند تا نشان دهد بدن بیش از حد گرم شده است. این فرآیند باعث می‌شود که بدن بیش از حد معمول عرق کند و اثر خنک‌کننده به ارمغان بیاورید.
4. استفاده از آب لیمو
تحقیقات نشان داده‌اند که لیمو سرشار از ویتامین C بوده و به کاهش دمای بدن کمک می‌کند. همچنین باعث می‌شود بدن مرطوب شده و اکسیژن مورد نیاز آن تامین شود تا به بهبود انرژی و احساس طراوت در تابستان کمک کند. همچنین لیمو الکترولیت طبیعی خانگی است.
برای تهیه آب لیمو، آب نصف یک لیمو را گرفته و با مقداری نمک و ½ قاشق چای‌خوری شکر مخلوط کرده و کمی آب سرد اضافه کنید.
5. مصرف پیاز
جالب است بدانید که پیاز اثر خنک‌کنندگی بالایی دارد. این ماده غنی از کوئرستین است که به عنوان ماده‌ای ضد حساسیت عمل می‌کند. همچنین پیاز از بدن در برابر آفتاب‌زدگی حمایت مخواهد کرد؛ به همین دلیل مصرف پیاز در غذا و سالاد در روزهای گرم تابستان بسیار مفید و عالی است.
6. کرفس و تاثیر آن در درمان گرمی بدن
کرفس حاوی 90درصد آب و میزان زیادی مواد مغذی مهمی است که در تابستان باعث خنک نگه داشتن بدن می‌شود. همچنین کرفس سرشار از سدیم، پتاسیم، آهن، منیزیم، کلسیم و روی است. استفاده از آن در روزهای گرم تابستان بسیار مفید خواهد بود.
دارو برای گرمی بدن
در بعضی موارد پزشکان برای درمان گرمی بدن بیماران خود از مکمل‌های تنظیم‌کننده حرارت بدن استفاده می‌کنند. بسته به علت افزایش دمای بدن، مصرف مکمل ممکن است به تنظیم گرمای بدن کمک کند.
مطالعه‌ای در سال 2018 روی عصاره‌های گیاهی نشان داده است که روغن گل مغربی و کوهوش سیاه در کاهش دفعات و شدت گرگرفتگی در زنان در دوران پیش و حین یائسگی موثر هستند.
همچنین پیشنهاد می‌شود که افرادی که دچار گرمی بدن می‌شوند در مورد سلامت تیروئید خود با پزشک صحبت کنند. همان‌طور که گفته شد گاهی گرمای زیاد بدن به دلیل پرکاری تیروئید است. در این حالت علائم دیگری به جز گرمی بدن مانند ضربان سریع قلب، تعریق، یرقان و گیجی مشاهده می‌شوند.
یادداشت پایانی
فرقی ندارد که دمای بدن بیش از حد کم یا زیاد شود، هر دو حالت باعث بروز علائم و عوارضی می‌شوند که برای فرد آزاردهنده هستند؛ اما تعداد افرادی که دچار افزایش دمای بدن می‌شوند نسبت به افرادی که دچار کاهش دما می‌شوند بیشتر است.
گرمی بدن بیشتر در تابستان‌ها و روزهای گرم اتفاق می‌افتد؛ البته شرایط دیگری نیز منجر به افزایش دمای بدن می‌شوند مانند بیماری‌هایی چون پرکاری تیروئید، مصرف داروهای خاص، کم‌آبی بدن و حتی یائسگی.
برای درمان گرمی بدن راه‌های مختلفی وجود دارد که از آن‌ها می‌توان مصرف آب و مایعات زیاد، نوشیدنی‌های خنک، حمام آب سرد و کاهش فعالیت را نام برد.
سوالات متداول
برای درمان گرمی بدن چی بخوریم؟
میوه‌های آب‌دار مانند هندوانه، طالبی، توت فرنگی، نارگیل و آلوئه ورا.
آیا افزایش دمای بدن مضر است؟
بله، گرمای بدن منجر به چندین مشکل سلامتی می‌شود و ممکن است بر عملکرد کلی آن تاثیر بگذارد.
آیا خوردن فلفل و تندی در درمان گرمی بدن موثر است؟
بله. خوردن فلفل و تندی باعث افزایش گردش خون و تعریق خواهد شد و تعریق باعث خنک شدن بدن می‌شود.