بهداشت جنسی بارداری؛ آیا در دوران بارداری می‌توان رابطه جنسی داشت؟
بهداشت جنسی بارداری می‌تواند عبارتی کلی برای بسیاری از موارد جنسی در این دوران باشد. تغییرات فیزیولوژیکی در دوران بارداری بر محیط هورمونی بدن و همچنین تمایلات، پاسخ‌ها و اعمال جنسی زن تاثیر می‌گذارد. در این بررسی، شکاف‌های دانش، فیزیولوژی پاسخ جنسی زنان در دوران بارداری، انواع فعالیت جنسی در دوران بارداری و تغییرات آناتومیک و فیزیولوژیک در سه ماهه و پس از زایمان را مورد بحث قرار می‌دهیم.
به طور معمول، علاقه جنسی زنان و فراوانی رابطه جنسی در سه ماهه اول بارداری کاهش می‌یابد، الگوهای متغیری را در سه ماهه دوم نشان می‌دهد و در سه ماهه سوم به شدت کاهش پیدا می‌کند.
داده‌ها و منابع محدودی برای راهنمایی بیماران در مورد توصیه‌هایی برای فعالیت جنسی در دوران بارداری و بهداشت جنسی بارداری وجود دارد. امیدواریم که با بهبود دانش، ارائه دهندگان سلامت و بهداشت جنسی بارداری بتوانند انتظارات واقع‌بینانه‌تر در این زمان منحصربه‌فرد و کاهش تردید را به خانوادها هدیه دهند.
بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری
نگرانی درباره بهداشت جنسی بارداری
بسیاری از زنان سطحی از نگرانی در مورد رابطه و بهداشت جنسی بارداری را دارند، که ممکن است شامل ترس از آسیب رساندن به جنین یا احتمال سقط یا مرگ جنین باشد که اغلب می‌تواند باعث اجتناب از فعالیت جنسی در دوران بارداری شود.
در یک مطالعه، تقریبا 49درصد از زنان نظرسنجی شده نگران این بود که مقاربت می‌تواند به بارداری آن‌ها آسیب برساند. وضعیت بارداری با کاهش قابل توجهی در دفعات فعالیت جنسی، میل جنسی، رضایت جنسی و ارگاسم مرتبط است.
از نظر تئوری، آمیزش جنسی ممکن است انقباضات ناشی از تحریک بخش تحتانی رحم، آزادسازی درون‌زا اکسی توسین از ارگاسم، اثر مستقیم پروستاگلاندین‌ها در مایع منی یا افزایش قرار گرفتن در معرض عوامل عفونی را تحریک کند.
تعداد کمی از مطالعات که مقاربت جنسی و ارگاسم را با اثرات منفی بر جنین مرتبط می‌کنند، سابقه زایمان زودرس یا عوامل خطرزا را نتایج بررسی دانسته‌اند. با این حال هیچ ارتباط کلی بین عوارض بارداری (خونریزی واژینال، پارگی زودرس پرده‌ها، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، یا مرگ و میر پری ناتال) و فراوانی رابطه جنسی مشاهده نشده است.
بیشتر بخوانید: خشونت جنسی و آمارهای ضد و نقیض آن+آثار روانی پس از آن
شواهد در حال حاضر برای توجیه عدم مقاربت جنسی در دوران بارداری کافی نیست. به طور قاطع، مطالعات مربوط به فعالیت جنسی در بارداری قادر به نشان دادن افزایش خطر زایمان زودرس، زایمان با عوارض عفونی (در صورت عدم وجود عفونت‌های مقاربتی اکتسابی) نبوده است. مادران ممکن است هنوز در مورد برقراری رابطه جنسی نگران باشند که چگونه می‌توانند این موضوع را با پزشک خود بیان کنند.
با توجه نکردن به سلامت و بهداشت جنسی بارداری، پزشکان ممکن است نسبت به نیازها و انتظارات بارداران کوتاهی کنند. از آنجایی که بحث بین بیماران و پزشکان در مورد مسائل جنسی در دوران بارداری وجود ندارد، مادران در یک مطالعه گزارش دادند که اینترنت منبع اصلی اطلاعات آن‌ها در مورد این موضوع است.
بیشتر بخوانید: عوارض کاپ قاعدگی؛ کاپ قاعدگی می‌تواند جای پدهای بهداشتی را بگیرد؟
رابطه جنسی و بهداشت جنسی بارداری
رابطه جنسی در یک بارداری معمولی و بدون عارضه در هیچ مرحله‌ای به کودک آسیب نمی‌رساند. کودک توسط عضلات قوی رحم، مایع آمنیوتیک و یک پلاگ مخاطی که در اطراف دهانه رحم به وجود می‌آید محافظت می‌شود.
برخی افراد معتقدند که فعالیت جنسی یا ارگاسم ممکن است به کودک آسیب برساند، احتمال سقط جنین را افزایش دهد یا باعث زایمان زودرس شود. با این حال، در یک بارداری سالم، هیچ یک از این موارد درست نیست.
توجه داشته باشید افزایش هورمون‌ها امکان دارد میل جنسی فرد را به خصوص در سه ماهه دوم افزایش دهد. بارداری به طرق مختلف بر میل جنسی افراد تاثیر می‌گذارد و هیچ واکنش معمولی وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: ژل شستشوی بانوان چیست ؟
اثرات بارداری بر میل جنسی
افزایش هورمون‌ها و افزایش جریان خون به اندام‌های تناسلی شاید میل جنسی فرد را به خصوص در سه ماهه دوم افزایش دهد.
سایر افراد امکان دارد کاهش میل جنسی خود را به دلیل نوسانات هورمونی، احساس راحتی کمتر در بدن، کاهش سطح انرژی یا دردهای فیزیکی تجربه کنند.
بارداری همچنین می‌تواند بر میل جنسی همسر باردار تاثیر بگذارد. برخی از افراد ممکن است به دلیل تغییرات در شکل بدن خود، مانند افزایش سایز سینه، جذابیت بیشتری برای همسر خود داشته باشند.
در برخی موارد، نگرانی‌ها و فشارهایی که هر دو طرف احساس می‌کنند، می‌تواند آن‌ها را کمتر به رابطه جنسی علاقه‌مند کند. بسیار ضروری است که در مورد رابطه جنسی با یکدیگر گفتگو کنید تا مطمئن شوید که هر دو طرف راحت هستند.
بیشتر بخوانید: لوبریکانت چیست؟فواید و عوارض لوبریکانت ها به همراه طرز استفاده
رابطه جنسی و زایمان زودرس
بسیاری از مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که رابطه جنسی واژینال در دوران بارداری هیچ ارتباطی با افزایش خطر زایمان زودرس ندارد. با این حال، اگر پزشک فردی را در معرض خطر بالا می‌داند، ممکن است به او توصیه کند که در طول بارداری یا فقط در مراحل پایانی بارداری از رابطه جنسی خودداری کند؛ چراکه انکان دارد ارگاسم یا دخول جنسی باعث انقباضات براکستون هیکس در اواخر بارداری شود.
براکستون هیکس انقباضات خفیفی است که برخی از زنان در اواخر بارداری خود تجربه می‌کنند. با این حال، این انقباضات نشان دهنده یا القای زایمان نیستند، بنابراین نباید باعث نگرانی شود.
بیشتر بخوانید: بهترین تغذیه دوران قاعدگی چیست؟
بهترین موقعیت‌ها
در مراحل پایانی بارداری، افراد باید پوزیشن‌هایی را انتخاب کنند که به شکم فشار وارد نکند. اگر زنی به پشت دراز بکشد، وزن نوزاد ممکن است فشار بیشتری بر اندام‌های داخلی یا شریان‌های اصلی او وارد کند. یک زن باردار امکان دارد در موقعیت‌هایی که بتواند عمق و سرعت نفوذ را کنترل کند، احساس راحتی بیشتری کند. موقعیت‌های راحت می‌تواند شامل قرار گرفتن زن باردار روی شریک زندگی یا نشستن در لبه تخت باشد.
بیشتر بخوانید: درمان سفلیس ساده است، اگر زمان طلایی را از دست ندهید
رابطه جنسی دهانی و مقعدی
رابطه جنسی دهانی در ادامه بارداری کاملا بی‌خطر است و از نظر بهداشت جنسی بارداری موردی ندارد. با این حال، شریک زندگی باید از دمیدن هوا در واژن زن باردار خودداری کند، زیرا این امر می‌تواند باعث آمبولی هوا شود (جایی که حباب هوا رگ خونی را مسدود می‌کند.) اگرچه نادر است، اما آمبولی هوا می‌تواند برای زن و جنین تهدید کننده زندگی باشد.
رابطه مقعدی به کودک آسیبی نمی‌رساند، اما اگر فردی به هموروئیدهای مرتبط با بارداری مبتلا باشد، ممکن است ناراحت کننده باشد. افراد باید از رابطه مقعدی و سپس رابطه جنسی واژینال خودداری کنند، زیرا این امر با بهداشت جنسی بارداری در تضاد است و می‌تواند باعث گسترش باکتری از راست روده به واژن و در نتیجه عفونت شود.
بیشتر بخوانید: درمان سوزاک؛ از اندام‌های تناسلی تا گلو و چشم
چه زمانی باید از رابطه جنسی اجتناب کرد؟
یک ماما یا پزشک ممکن است با توجه به بهداشت جنسی بارداری توصیه کند که زن در طول بارداری خود از رابطه جنسی خودداری کند، اگر موارد زیر را تجربه کرده است:
بیشتر بخوانید: کاپ قاعدگی و طریقه استفاده از این محصول دوست‌داشتنی
- مشکلات دهانه رحم که می‌تواند احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد
- بارداری دوقلو
- جفت سرراهی، جایی که جفت به طور جزئی یا کامل ورودی دهانه رحم را می‌پوشاند
- ناتوانی دهانه رحم، جایی که دهانه رحم زودرس باز می‌شود
- سابقه زایمان زودرس
- از دست دادن خون قابل توجه یا خونریزی غیر قابل توضیح واژینال
- نشت مایع آمنیوتیک
ضروری است که یک زن باردار از خود و کودک در برابر عفونت‌های مقاربتی (STIs) محافظت کند. این به آن معنا است که در طول تمام فعالیت‌های جنسی از لوازم پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: واکسن گارداسیل؛ پیشگیری از زگیل تناسلی تا سرطان گردن رحم
فواید رابطه جنسی در دوران بارداری
رابطه جنسی در دوران بارداری می‌تواند فوایدی برای زن باردار و همسرش داشته باشد. مزایای احتمالی عبارتند از:
- ارگاسم بهتر: افزایش جریان خون به اندام‌های تناسلی می‌تواند به معنای افزایش تعداد ارگاسم‌های قوی‌تر برای زنان باردار باشد
- حفظ تناسب اندام: رابطه جنسی کالری می‌سوزاند و می‌تواند به تناسب اندام هر دو طرف کمک کند
- پیوند بین زوجین: برخی از زوج‌ها متوجه می‌شوند که فعالیت جنسی در دوران بارداری آن‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌کند
- تقویت کننده سیستم ایمنی بدن: یک مطالعه در سال 2004 نشان داد که رابطه جنسی باعث افزایش IgA می‌شود که نو عی آنتی بادی بوده و برای جلوگیری از سرماخوردگی و سایر عفونت‌ها کمک می‌کند
- افزایش شادی: ارگاسم اندورفین ترشح می‌کند که می‌تواند به مادر و کودک کمک کند تا احساس شادی و آرامش داشته باشند
بیشتر بخوانید: بلوغ دختران و شناخت علائم و تغییرات جسمی آن‌ها
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید
در یک بارداری سالم، رابطه جنسی با هیچ خطری برای مادر یا نوزاد همراه نیست. چه مربوط به رابطه جنسی باشد و چه نباشد، اگر زنی در دوران بارداری دچار درد یا خونریزی غیرعادی شد یا کلا مشکلی در رابطه با بهداشت جنسی بارداری را تجربه کرد، باید فورا با پزشک خود تماس بگیرد.
بیشتر بخوانید: درمان کلامیدیا؛ مبارزه با خطر ناباروری یا بارداری خارج از رحم
رابطه جنسی در سه ماهه اول
مطالعات کاهش تدریجی رابطه جنسی نفوذی را از قبل از بارداری تا اوایل بارداری و سپس اواخر بارداری نشان داده است. چندین چیز ممکن است باعث این افت در زندگی جنسی شود، از جمله:
- حالت تهوع
- خستگی
- ترس از سقط جنین یا آسیب رساندن به جنین
- کمبود علاقه
- درد و ناراحتی
- بی‌نظمی فیزیکی
- ترس از عفونت
- ترس از پارگی غشا
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در زنان و راه‌های تشخیص HPV در دختران
رابطه جنسی در سه ماهه دوم
میل و عادات جنسی زنان در سه ماهه دوم نیز متفاوت است. در طول این مرحله، زوج‌ها ممکن است متوجه شوند که زندگی جنسی خود را دوباره احیا می‌کنند. زنان امکان دارد متوجه شوند که میل جنسی آن‌ها افزایش یا کاهش یافته است.
یک مطالعه نشان داد که زوج‌ها در دوران بارداری احساس امنیت و صمیمیت بیشتری در عشق خود می‌کنند. آن‌ها شاید خود را منزوی کنند تا روی رابطه خود تمرکز داشته باشند. همین مطالعه گزارش داد که یک پنجم از زوج‌ها یک بحران پنج ماهه را تجربه می‌کنند. از جنبه مثبت، همان مطالعه نشان داد که زنان برای اولین بار در دوران بارداری خود به ارگاسم می‌رسند.
بیشتر بخوانید: عوارض تامپون چیست و چطور می‌توان از بروز آن‌ها جلوگیری کرد؟
برخی از زوج‌ها با ایده داشتن رابطه جنسی در دوران بارداری احساس راحتی نمی‌کنند و تصمیم می‌گیرند این کار را نکنند. آن‌ها ممکن است از رابطه جنسی خودداری کنند، اما همچنان از راه‌ها و ابزارهای دیگری برای احساس رضایت جنسی در رابطه خود استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: درمان زگیل تناسلی؛ آیا درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟
رابطه جنسی در سه ماهه سوم
در سه ماهه سوم، بسیاری از زنان نگران ارگاسم هستند که باعث انقباض رحم می‌شود. آن‌ها همچنین می‌توانند در مورد مشکلات موقعیتی، احساس عدم جذابیت یا رضایت جنسی شریک زندگی خود نگران باشند. بسیاری از زنان در این دوران رابطه جنسی را به دلیل ناراحتی در موقعیت‌های مختلف جنسی، گرفتگی لگن و درگیری نوزادشان در لگن دشوارتر می‌دانند.
بیشتر بخوانید: علائم ایدز در مردان 2 تا 6 هفته بعد از ورود ویروس پدیدار می‌شود
خطرات بالقوه و زمان اجتناب از رابطه جنسی در بارداری
خطرات بالقوه رابطه جنسی از نظر بهداشت جنسی بارداری می‌تواند شامل عفونت در نتیجه بیماری التهابی لگن و خونریزی قبل از زایمان در صورت ابتلا به جفت پریویا باشد.
بیشتر بخوانید: بهداشت واژن و تمامی نکاتی که باید در خصوص آن بدانید!
دلایل اجتناب از رابطه جنسی دخول در دوران بارداری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی شدید
- جفت پریویا
- پارگی کیسه آب زیرا می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد (اگر مطمئن نیستید که آب شما شکسته است با پزشک یا ماما خود مشورت کنید)
- هرگونه مشکل در دهانه رحم، ممکن است مادر در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس یا سقط جنین باشد
- بارداری دوقلو
- سابقه زایمان زودرس یا بارداری دیرهنگام
بیشتر بخوانید: تریکومونیازیس، بیماری عفونی که در زنان شایع‌تر است؛ از خارش تا ترشحات بدبو
رابطه جنسی بعد از زایمان
تمام مادران برای بهبودی کامل پس از زایمان به زمان نیاز دارند. آن‌ها باید زمانی را برای ریکاوری بدن، بسته شدن دهانه رحم، توقف خونریزی پس از زایمان و در صورت زایمان سزارین، برش‌ها یا پارگی‌های واژن در صورت زایمان طبیعی خود در نظر بگیرند.
زنان می‌توانند هر زمان که احساس کنند آمادگی انجام این کار را دارند به فعالیت جنسی بازگردند. خستگی و انرژی صرف شده برای مراقبت از اعضای جدید خانواده امکان دارد موجب شود که یک زن تا مدتی پس از زایمان تمایلی به رابطه جنسی نداشته باشد.
بیشتر بخوانید: کیست تخمدان چیست و در چه صورتی خطرناک می‌شود؟
پاسخ به سوالات متداول
به دلیل اهمیت بهداشت جنسی بارداری و سوالات پرتکرار در خصوص رابطه و بهداشت جنسی بارداری در این دوران به چند پرسش مهم پاسخ داده‌ایم که می‌خوانید:
بیشتر بخوانید: بهداشت جنسی آقایان با 9 نکته کلیدی و راهکارهایی برای تقویت عملکرد جنسی با روش های طبیعی و بدون دارو
آیا رابطه جنسی در دوران بارداری باعث سقط جنین می‌شود؟
داشتن رابطه جنسی در دوران بارداری در تضاد با بهداشت جنسی بارداری نیست و باعث سقط جنین نمی‌شود. بیشتر سقط‌ها به این دلیل اتفاق می‌افتد که جنین به طور طبیعی رشد نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: ایدز، بررسی راه‌های انتقال و بهترین شیوه‌های پیشگیری HIV
بهترین پوزیشن‌های جنسی در دوران بارداری چیست؟
تا زمانی که شما راحت هستید، اکثر پوزیشن‌های جنسی در دوران بارداری مناسب هستند. رابطه جنسی دهانی در دوران بارداری نیز بی‌خطر است. همان‌طور که بارداری شما پیشرفت می‌کند، آزمایش کنید تا بهترین نتیجه را پیدا کنید.
بیشتر بخوانید: تخیلات جنسی و آشنایی با مزایا و عوارض این تصورات جنسی
آیا استفاده از کاندوم ضروری است؟
ابتلا به یک عفونت مقاربتی در دوران بارداری می‌تواند مشکلات سلامتی جدی برای مادر و کودک ایجاد کند. اگر شریک زندگی شما یک عفونت مقاربتی فعال یا اخیرا تشخیص داده شده است، از هرگونه رابطه جنسی واژینال، دهانی و مقعدی اجتناب کنید.
بیشتر بخوانید: دانسته‌هایتان در مورد سرطان سینه را تکمیل کنید
چه مواقعی رابطه جنسی با بهداشت جنسی بارداری در تضاد است؟
تحریک سینه، ارگاسم زنان و برخی هورمون‌های موجود در مایع منی به نام پروستاگلاندین‌ها می‌تواند باعث انقباضات رحمی شود.
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما امکان دارد اجتناب از رابطه جنسی را توصیه کند اگر:
- خونریزی واژینال غیرقابل توضیح دارید
- در حال نشت مایع آمنیوتیک هستید
- دهانه رحم شما شروع به باز شدن زودرس می‌کند (ناتوانی دهانه رحم)
- جفت شما تا حدی یا به طور کامل دهانه رحم شما را می‌پوشاند (جفت سرراهی)
- سابقه زایمان زودرس یا زایمان دیرهنگام دارید
بیشتر بخوانید: تبخال تناسلی در زنان و مردان
آیا رابطه جنسی در دوران بارداری می‌تواند به کودک من آسیب برساند؟
اگر پزشک به شما اجازه برقراری رابطه جنسی در دوران بارداری را داده باشد، کاملا بی‌خطر است. کیسه آمنیوتیک کودک شما را گرم و محافظت می‌کند.
همچنین اگر می‌پرسید رابطه جنسی در دوران بارداری به این معنی است که فرزند شما متوجه این رابطه می‌شود، در پاسخ باید بگوییم نترسید: کودک شما نمی‌تواند ببیند شما چه کار می‌کنید و اصلا نمی‌داند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. حتی اگر او پس از ارگاسم شما طوفانی به پا کند، این واکنشی به لذت شما نیست، این فقط یک واکنش طبیعی جنین به فعالیت رحم است. در واقع، کودک اماکن دارد از حرکات مواج مترادف با رابطه جنسی لذت ببرد.
بیشتر بخوانید: خصومت با زنان؛ از آزار کلامی تا خشونت فیزیکی و جنسی
آیا رابطه جنسی بارداری می‌تواند باعث زایمان زودرس شود؟
خیر، مگر اینکه پزشک بگوید که شما در معرض خطر بالای زایمان زودرس هستید یا مشکلی با جفت دارید. همان‌طور که اشاره شد ارگاسم می‌تواند باعث انقباض رحم شما شود، اما باعث زایمان نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: علت کمردرد در زنان بعد از نزدیکی چیست؟
آیا خونریزی بعد از رابطه جنسی در بارداری طبیعی است؟
به دلیل افزایش کلی جریان خون در ناحیه تناسلی، ممکن است بعد از رابطه جنسی لکه‌بینی را تجربه کنید. با وجود اینکه نباید باعث نگرانی شود، اما بهتر است برای آرامش خاطر و رعایت اصول بهداشت جنسی بارداری به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر در حین رابطه جنسی، گرفتگی‌های دردناکی که به سرعت فروکش نمی‌کنند یا هرگونه نشت مایع آمنیوتیک احساس می‌کنید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی را جدی بگیرید
یادداشت پایانی
در بیشتر موارد، رابطه جنسی در دوران بارداری هیچ خطری برای مادر یا جنین ندارد. یک زن ممکن است در طول و بعد از بارداری تغییراتی را در تمایل خود به رابطه جنسی تجربه کند. صحبت آشکار و صادقانه با شریک جنسی می‌تواند به افراد کمک کند تا زندگی جنسی سالمی در طول بارداری داشته باشند. بهداشت جنسی بارداری باید در این دوران به خوبی رعایت شود تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کند.