زایمان زودرس و 17 مورد از عوارض آن برای مادر و نوزاد
زایمان زودرس به زایمانی گفته میشود که بیش از 3 هفته قبل از تاریخ تخمینی تولد نوزاد اتفاق بیفتد. به طور معمول نوزادانی که در هفته 25 تا 37 بارداری متولد میشوند، زنده میمانند؛ اما ممکن است دچار بیماریها و عوارضی ناشی از تولد زودهنگام شوند.
این عوارض اثرات کوتاه یا طولانی مدتی بر نوزاد میگذارد و در بعضی شرایط باعث ایجاد اختلالات یا یک بیماری مزمن دائمی میشود. این عوارض برای نوزادان نارس شامل مشکلات تنفسی، مغزی، ریوی، قلبی، فلج مغزی، اختلال در یادگیری و مشکلات رفتاری و روانی هستند.
همچنین باید اشاره داشت که زایمان زودرس برای مادران نیز مشکلاتی ایجاد میکند که نسبت به عوارض ایجاد شده برای نوزادان کم خطرتر هستند. زنانی که زایمان زودرس را تجربه میکنند اغلب دچار اضطراب شدید، افسردگی بعد از بارداری و اختلال استرس پس از حادثه میشوند.
در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب به بررسی زایمان زودرس و عوارض این اتفاق بر نوزاد و مادر خواهیم پرداخت. ما را همراهی کنید.
نگاه کلی به موضوع این مقاله
- تولد نوزاد قبل از هفته 37 بارداری را زایمان زودرس میگویند
- در بیشتر موارد پزشکان نمیتوانند از زایمان زودرس جلوگیری کنند
- هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر عوارض بیشتر است
- یکی از عوارض زایمان زودرس برای نوزادان، عدم توسعه کامل سیستم ایمنی بدن آنها است
- زایمان زودتر از موعد تاثیر عاطفی زیادی بر مادر و کل خانواده میگذارد
بیشتر بخوانید: بخیه زایمان سزارین؛ ۷ راهکار مراقبت از بخیهها و تسریع روند بهبودی
تعریف زایمان زودرس
زایمان زودرس زایمانی است که قبل از شروع هفته سی و هفتم بارداری اتفاق میافتد. نوزادان نارس، به ویژه آنهایی که خیلی زود به دنیا میآیند، اغلب، مشکلات پزشکی پیچیدهای دارند. به طور کلی باید گفت که عوارض نارس به دنیا آمدن متفاوت هستند؛ اما هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر عوارض بیشتر میشود.
سطوح مختلف نارس بودن
زایمانهای زودرس به چهار دسته تقسیم میشوند:
- نارس دیررس (Late preterm): متولد شده بین 34 تا 36 هفتگی
- نسبتا نارس (Moderately preterm): تولد بین هفتههای 32 تا 34 بارداری
- نارس (Very preterm): تولد قبل از هفته 32
- بسیار نارس (Extremely preterm): قبل از 25 هفتگی
بیشتر بخوانید: انواع روشهای زایمان؛ از اپیزیوتومی و آمنیوتومی تا القا و زایمان با فورسپس
علل زایمان زودرس در برخی از زنان
عواملی که خطر زایمان زودرس را افزایش میدهند، شامل:
انواع عفونتهای دستگاه تناسلی
این عفونتها احتمال زایمان زودتر از موعد را افزایش میدهند. موادی که توسط عواملبیماریزا در دستگاه تناسلی تولید میشوند، غشای اطراف کیسه آمینوتیک (کیسهای که جنین در آن در داخل مایع آمینوتیک رشد میکند) را تضعیف کرده و باعث پاره شدن آن میشوند. در مواردی نیز این عفونتها، التهاباتی را در رحم ایجاد میکنند که منجر به زنجیرهای از اختلالات و در نهایت زایمان زودرس خواهد شد.
برخی از این عفونتهای خطرناک عبارتند از:
- کلامیدیا و گنوره: به طور معمول در ابتدای بارداری، پزشک زنان و زایمان برای بررسی ابتلای مادر به این بیماریها، آزمایشاتی تجویز میکند. در صورت مثبت بودن بیماریهای مقاربتی، مادر باردار و همسر او تحت درمان قرار میگیرند
- واژینوز باکتریال: اگر بیمار سابقه زایمان زودرس داشته باشد، در بارداری بعدی از نظر واژینوز باکتریال مورد بررسی قرار میگیرد
بیشتر بخوانید: ترس از زایمان؛ هراسی طبیعی که باید درمان شود
عفونت دستگاه ادراری و اندامهای دیگر بدن
عفونت شدید دستگاه ادراری و سایر اندامها مانند کلیهها، ذات الریه یا آپاندیس نیز خطر زایمان خارج از موعد را افزایش میدهد.
اختلالات مربوط به جفت
بعضی اختلالات و بیماریهای مربوط به جفت مانند چسبندگی جفت یا جدا شدن زودرس آن از رحم باعث زایمان زود هنگام میشوند.
اختلالات ساختاری در رحم یا دهانه رحم
به عنوان مثال کوتاه بودن دهانه رحم نسبت به حالت عادی باعث میشود که دهانه آن، بدون انقباض، گشاد یا باز شود.
بیشتر بخوانید: ضرورت اولتراسوند در بارداری و ریسکهای احتمالی آن
عوامل خطر در زایمان زودرس
در اغلب موارد علت خاصی برای زایمان زودرس مشخص نمیشود. با این حال عوامل خطرآفرین شناخته شده برای این مشکل عبارتند از:
- داشتن سابقه زایمان زودرس قبلی
- بارداری 2، 3 یا چند قلویی
- فاصله کمتر از شش ماه بین بارداریها
- باردار شدن از طریق لقاح آزمایشگاهی
- مشکلات مربوط به رحم، دهانه رحم یا جفت
- کشیدن سیگار یا استفاده از مواد مخدر
- بعضی از بیماریهای مزمن مانند فشارخون بالا و دیابت
- کمبود وزن یا اضافه وزن قبل از بارداری
- رویدادهای استرسزای زندگی، مانند مرگ یکی از عزیزان یا خشونت خانگی
- سقطهای متعدد
- آسیب فیزیکی یا ضربه
باید اشاره کرد که زایمان خارج از موعد ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. در واقع بسیاری از زنانی که دچار این نوع زایمان میشوند هیچ عامل خطر شناخته شدهای نداشتهاند.
بیشتر بخوانید: با دانستن این موارد، زایمان طبیعی بهتری داشته باشید
آیا زایمان زودتر از موعد علائمی دارد؟
از جمله علائم زایمان زودرس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن انقباضات رحمی حدود چهار مرتبه یا بیشتر در یک ساعت
- خونریزی واژن در سه ماهه سوم بارداری
- احساس فشار و سنگینی در لگن یا درد شکم و کمر
- پارگی کیسه آب که به صورت خروج ترشحی آبکی، رقیق و هم دما با بدن از واژن
بیشتر بخوانید: علائم زایمان، اولین نشانههایی که خبر از مادر شدن میدهند
علائم نوزاد نارس
در بعضی موارد جنین علائم بسیار خفیف زایمان زودرس را نشان میدهد یا ممکن است عوارض آشکارتری داشته باشد. از این علائم میتوان موارد زیر را نام برد:
- اندازه کوچک بدن با سر نامتناسب بزرگ
- به دلیل کمبود ذخایر چربی، سایز و اندازه بدن نوزاد نارس نسبت به نوزاد کامل متفاوت است
- موهای ظریف (lanugo) که بیشتر بدن را میپوشانند
- دمای پایین بدن، به ویژه بلافاصله پس از تولد در اتاق زایمان به دلیل کمبود چربی ذخیره شده در بدن
- تنفس سخت یا دیسترس تنفسی
- فقدان رفلکس برای مکیدن و بلع که منجر به مشکلات تغذیهای میشود
بیشتر بخوانید: سزارین داشته باشیم یا زایمان طبیعی؟ کدام راه بهتر است؟
عوارض زایمان زودرس برای مادر و نوزاد
در حالی که همه نوزادان نارس عوارضی را تجربه نمیکنند؛ اما اغلب زود به دنیا آمدن، باعث مشکلات سلامتی کوتاه مدت و بلندمدتی میشود. به طور کلی هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر عوارض بیشتر است. همچنین باید اشاره کرد وزن نوزاد هنگام تولد نیز نقش مهمی در بروز این عوارض ایفا میکند.
بعضی از مشکلات در بدو تولد ظاهر میشوند، در حالی که بعضی دیگر ممکن است بعد از چند وقت ظاهر شوند. در ادامه با عوارض کوتاه مدت و بلند مدت زایمان زودرس آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: سقط مکرر؛ از علل ژنتیکی و آناتومی تا داروهای ضدبارداری
عوارض کوتاه مدت زایمان خارج از موعد
در هفتههای اول بعد از تولد زودهنگام نوزاد، عوارض شامل موارد زیر هستند:
-
مشکلات تنفسی
احتمال دارد نوزاد نارس به دلیل نارسایی سیستم تنفسی دچار مشکل تنفسی شود. اگر ریههای نوزاد فاقد سورفکتانت (surfactant) باشند – مادهای که به ریهها اجازه میدهد منبسط شوند – ممکن است به سندروم دیسترس تنفسی مبتلا شود؛ زیرا ریهها به طور طبیعی منبسط و منقبض نمیشوند.
-
اختلالات ریوی
امکان دارد نوزادان نارس دچار یک اختلال ریوی به نام دیسپلازی برونش ریوی (bronchopulmonary dysplasia) شوند. همچنین برخی از نوزادان نارس وقفههای طولانی در تنفس خود را تجربه میکنند که به آنها آپنه میگویند.
-
مشکلات قلبی
شایعترین مشکلات قلبی که نوزادان نارس تجربه میکنند عبارتند از مجرای شریانی باز یا PDA (patent ductus arteriosus) و فشارخون پایین (هیپوتانسیون). PDA یک سوراخ دائمی بین آئورت و شریان ریوی است. در حالی که این نقص قلبی اغلب به خودی خود بسته میشود، عدم درمان آن منجر به سوفل قلبی، نارسایی قلبی و همچنین عوارض دیگری میشود.
فشارخون پایین ممکن است نیاز به تنظیم مایعات داخل وریدی، داروها و گاهی اوقات انتقال خون داشته باشد.
بیشتر بخوانید: 7علائم فشار خون پایین و بهترین روشهای درمان و پیشگیری افت فشار
-
مشکلات مغزی
هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر خونریزی مغزی که به خونریزی داخل بطنی نیز معروف است، بیشتر میشود. اکثر خونریزیها خفیف هستند، تاثیرات کوتاه مدتی دارند و برطرف میشوند؛ اما برخی از نوزادان ممکن است خونریزی مغزی بزرگتری داشته باشند که باعث آسیب دائمی به مغز آنها میشود.
-
مشکلات کنترل دما
نوزادان نارس میتوانند گرمای بدن خود را به سرعت از دست بدهند. آنها میزان چربی ذخیره شده کافی مانند نوزادان کامل را ندارند و نمیتوانند گرمای کافی برای مقابله با آنچه از طریق سطح بدنشان از دست میرود را تولید کنند. اگر دمای بدن خیلی پایین بیاید، هیپوترمی (hypothermia) ایجاد میشود.
هیپوترمی در نوزادان نارس منجر به مشکلات تنفسی و کاهش سطح قندخون خواهد شد. همچنین نوزاد نارس ممکن است تمام انرژی حاصل از تغذیه را صرفا برای گرم ماندن مصرف کند. به همین دلیل برای کمک به حفظ دمای مناسب بدن نوزاد باید از سیستمهای گرمکننده استفاده شود.
بیشتر بخوانید: درمان درد لگن بارداری و شناسایی ۹ عامل اصلی لگن درد
-
مشکلات گوارشی
سیستمهای گوارشی نابالغ در نوزادان نارس بیشتر دیده میشود که در نتیجه عوارضی مانند انتروکولیت نکروزان یا NEC (necrotizing enterocolitis) را ایجاد میکنند. این وضعیت بالقوه جدی که در آن سلولهای دیواره روده آسیب دیدهاند، در نوزادان نارس پس از شروع تغذیه رخ میدهد. نوزادان نارسی که فقط شیر مادر را دریافت میکنند، در معرض خطر بسیار کمتری برای ابتلا به NEC قرار دارند.
-
مشکلات خونی
نوزادان نارس در معرض خطر مشکلات خونی مانند کمخونی و زردی نوزادی قرار دارند. کمخونی بیماری شایعی است که در آن بدن، گلبولهای قرمز کافی ندارد. در حالی که همه نوزادان در ماههای اول زندگی کاهش آهسته تعداد گلبولهای قرمز را تجربه میکنند، این کاهش ممکن است در نوزادان نارس بیشتر باشد.
زردی نوزاد یک تغییر رنگ زرد در پوست و چشم نوزاد است که به دلیل وجود بیلی روبین (bilirubin) اضافی – مادهای زرد رنگ از کبد یا گلبولهای قرمز – در خون نوزاد رخ میدهد.
بیشتر بخوانید: درمان زردی نوزاد در خانه با لامپ مخصوص
-
مشکلات متابولیسم
نوزادان نارس اغلب در متابولیسم خود مشکل دارند. امکان دارد برخی از آنها دچار سطح پایین غیرطبیعی قندخون (هیپوگلیسمی) شوند. این عارضه به این دلیل اتفاق میافتد که نوزادان نارس معمولا ذخایر کمتری از گلوکز ذخیره شده نسبت به نوزادان کامل دارند. همچنین این نوزادان در تبدیل گلوکز ذخیره شده خود به اشکال فعال و قابل استفادهتر مشکل خواهند داشت.
-
مشکلات سیستم ایمنی
سیستم ایمنی توسعه نیافته در نوزادان نارس رایج است و منجر به افزایش خطر عفونت در بدن آنها میشود. عفونت در نوزاد نارس به سرعت به جریان خون سرایت میکند و باعث سپسیس (بیماری خطرناکی که در اثر واکنش بیش از سیستم ایمنی نسبت به عفونت ایجاد خواهد شد و به تدریج سراسر بدن را فرا میگیرد) میشود.
عوارض طولانی مدت زایمان زودرس در نوزادان
عوارض طولانی مدت زایمان زودرس شامل موارد زیر است:
-
فلج مغزی
فلج مغزی اختلالی در حرکت، تون عضلانی (تونوس ماهیچهای باعث انقباض عضلات و برگشت خون به قلب میشود) یا وضعیت بدنی است. این بیماری به دلیل عفونت، جریان خون ناکافی یا آسیب به مغز در حال رشد نوزاد در اوایل بارداری یا پس از تولد ایجاد میشود.
بیشتر بخوانید: فلج مغزی یا سی پی؛ انواع فلج مغزی کدام است و علائم هر یک چیست؟
-
اختلال در یادگیری
احتمال اینکه نوزادان نارس در مراحل رشد مختلف از همسن و سالهای خود عقب بمانند، بیشتر است. امکان دارد که کودکی که زودتر از موعد به دنیا آمده در مدرسه بیشتر در معرض اختلالات یادگیری مانند اختلال نوشتن قرار بگیرد.
-
مشکلات بینایی
احتمال ابتلای نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمدهاند به رتینوپاتی نارس (retinopathy of prematurity) بیشتر است. این بیماری زمانی رخ میدهد که عروق خونی در لایه حساس به نور اعصاب پشت چشم (شبکیه) متورم و بیش از حد رشد میکنند.
گاهی عروق غیرطبیعی شبکیه به تدریج شبکیه را زخمی و آن را از موقعیت خارج میکند. هنگامی که شبکیه از پشت چشم جدا میشود، به آن جداشدگی شبکیه میگویند، وضعیتی که اگر تشخیص داده نشود، بینایی را مختل کرده و باعث نابینایی کامل میشود.
-
مشکلات شنوایی
نوزادان نارس در معرض افزایش درجاتی از کاهش شنوایی هستند. شنوایی همه نوزادان قبل از رفتن به خانه بررسی میشود.
-
مشکلات دندانی
نوزادان نارسی که دچار اختلالات و بیماریهای مختلفی میشوند، بیشتر در معرض خطر برای ابتلا به مشکلات دندانی قرار دارند. این مشکلات شامل تاخیر در رویش دندان، تغییر رنگ دندان و دندانهای نامناسب هستند.
-
مشکلات رفتاری و روانی
کودکانی که زایمان زودرس را تجربه کردهاند ممکن است بیشتر از نوزادان کامل دچار مشکلات رفتاری یا روانی خاص و همچنین تاخیر در رشد شوند.
-
مشکلات سلامتی مزمن
تحقیقات نشان دادهاند که نوزادان نارس بیشتر از نوزادان کامل به مشکلات سلامتی مزمن مبتلا میشوند. بعضی از این مشکلات به مراقبتهای 24 ساعته در بیمارستان نیاز دارند. در مواردی نیز این نوزادان در معرض خطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزاد یا SIDS (sudden infant death syndrome) قرار میگیرند.
عوارض و خطرهای زایمان زودرس برای مادر
زایمان زودتر از موعد تاثیر عاطفی زیادی بر مادر و کل خانواده میگذارد. این دسته از مادران بیشتر در معرض ابتلا به موارد زیر قرار میگیرند:
- اضطراب شدید
- افسردگی پس از زایمان
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- مشکل در پیوند و ارتباط با نوزاد
تشخیص احتمال زایمان زودرس و بررسی شرایط مادر و نوزاد
بعد از بروز علائم مربوط به زایمان زودتر از موعد مانند درد زیاد، خونریزی یا پاره شدن کیسه آب، پزشکان برای بررسی شرایط مادر و سلامت جنین اقدامات زیر را انجام میدهند:
- بررسی علائم ایجاد شده
- میزان انقباضات رحم و باز شدن دهانه رحم
- انجام سونوگرافی برای بررسی سلامتی نوزاد
- بررسی شرایط تنفسی مادر
- انجام آزمایش خون
بیشتر بخوانید: ۰ تا ۱۰۰دفع لخته های خون بعد از زایمان و مشکلات ناشی از آن
همچنین بعد از تولد نوزاد آزمایشاتی برای بررسی سلامت آن انجام میشود که شامل:
- بررسی و چک کردن تنفس و ضربان قلب نوزاد
- چک کردن میزان شیری که نوزاد خورده و خروجی آن (میزان ادرار و مدفوع)
- آزمایش خون برای ارزیابی مواد حیاتی بدن از جمله کلسیم، گلوکز و سطح بیلی روبین و اندازهگیری تعداد گلبولهای قرمز و کمخونی یا عفونتهای احتمالی
- اکوکاردیوگرام (سونوگرافی از قلب برای بررسی مشکلات عملکرد قلب)
- اسکن با امواج فراصوت (از اسکن اولتراسوند برای بررسی خونریزی مغزی، تجمع مایعات در مغز یا بررسی اندامهای شکمی مانند دستگاه گوارش، کبد یا کلیهها استفاده میکنند)
- معاینه چشم برای بررسی بینایی
اگر کودک دچار هر گونه عارضهای شود، ممکن است به آزمایشهای تخصصی دیگری نیاز داشته باشد.
بیشتر بخوانید: هفته ۲۹ بارداری، تغییرات وزن جنین و مراقبتهای ضروری
جلوگیری از زایمان زودرس
هیچ راهحل واحدی برای جلوگیری از زایمان زودرس وجود ندارد؛ اما زنان باردار میتوانند اقداماتی را برای کاهش خطر زایمان خارج از موعد خود انجام دهند. این اقدامات شامل:
- خودداری از دخانیات، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری
- رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل
- انجام پیشگیریها و مراقبتهای کامل دوران بارداری
- کاهش سطح استرس
- فاصله 18 ماه بین دو بارداری متوالی
بیشتر بخوانید: هفته ۳۵ بارداری و اوج تپش قلب مادر زمانی سرنوشت ساز برای جنین
همچنین پزشکان در صورت مشاهده علائم زایمان زودرس، برای کاهش یا به تعویق انداختن آن از داروهای زیر را تجویز میکنند:
- مکملهای پروژسترون: زنانی که سابقه زایمان زودرس، دهانه رحم کوتاه یا هر دو عامل را دارند، ممکن است با مصرف مکملهای پروژسترون خطر زایمان زودرس را کاهش دهند
- سرکلاژ دهانه رحم: سرکلاژ یا بخیه زدن دهانه رحم نوع جراحی است که در دوران بارداری در زنان با دهانه رحم کوتاه یا سابقه کوتاهی دهانه رحم که منجر به زایمان زودرس شده است انجام میشود
- استراحت مطلق خانم باردار: در استراحت مطلق، مادر از انجام تمام فعالیتهای غیرضروری و حتی ضروری مانند رفتن به سرویس بهداشتی منع میشود. این کار برای کاهش فشار به رحم و در نهایت جلوگیری یا به تعویض انداختن زایمان زودتر از موعد است
بیشتر بخوانید: واکسنهای بعد از زایمان؛ هرآنچه باید در مورد واکسیناسیون بارداری بدانید
روشهای درمانی پیش روی نوزادان پس از زایمان زودرس
همانطور که گفته شد در بیشتر موارد امکان جلوگیری از زایمان زودرس وجود ندارد. در این موارد بهترین کار برای حفظ سلامتی مادر و نوزاد، انجام زایمان سزارین است. بعد از سزارین، نوزاد مراقبتهای ویژهای را دریافت میکند. در ادامه با بعضی از راهکارهای درمانی بعد از زایمان زودرس آشنا خواهیم شد:
مراقبتهای حمایتی برای نوزاد نارس
مراقبتهای حمایتی تخصصی برای نوزاد نارس شامل موارد زیر هستند:
-
قرار گرفتن در انکوباتور
نوازد نارس بعد از زایمان در حوض یا تخت پلاستیکی محصور که مجهز به سیستم گرمایشی است نگه داشته میشود. این سیستم گرمایشی به کودک کمک میکند تا دمای بدن طبیعی خود را حفظ کند. در این مواقع برای برقراری تماس پوستی بین مادر و نوزاد از روش کانگورو استفاده میشود. در این روش قسمتی از بدن مادر برهنه شده و نوزاد بدون لباس را در آغوش میگیرد.
-
استفاده از حسگرهای کنترل علائم حیاتی
حسگرهایی را به بدن نوزاد برای کنترل علائم حیاتی مانند فشارخون، ضربان قلب، تنفس و دما میچسبانند. همچنین در مواردی از دستگاه تنفس مصنوعی برای کمک به تنفس نوزاد استفاده میکنند.
-
لوله تغذیه
در مواری که کودک توانایی مکیدن و بلع را نداشته باشد از تغذیه مایعات و مواد مغذی از طریق لوله داخل وریدی استفاده میکنند. امکان دارد شیر مادر بعدا از طریق لولهای که از بینی کودک عبور میکند و به معده او میرود داده شود.
-
تنظیم و بررسی سطح مایعات بدن نوزاد
کودک بسته به سن و شرایط پزشکی هر روز به مقدار مشخصی مایعات نیاز دارد. تیم NICU (مراقبتهای ویژه کودکان) به دقت سطح مایعات، سدیم و پتاسیم را کنترل میکند تا مطمئن شود که سطح مایعات در حد هدف باقی میماند.
-
قرار دادن نوزاد زیر نورهای بیلی روبین برای درمان زردی
ممکن است نوازد برای مدتی زیر مجموعهای از چراغها – معروف به چراغهای بیلی روبین- قرار گیرد. این چراغها به سیستم بدنی نوزاد کمک میکنند تا بیلی روبین اضافی را تجزیه کند، زیرا کبد، همه آن را پردازش نمیکند.
زمانی که کودک زیر نور بیلی روبین قرار دارد، برای استراحت راحتتر او از محافظ چشم استفاده میکنند.
-
دریافت خون
در مواردی احتمال دارد نوزاد نارس برای افزایش حجم خون نیاز به تزریق خون داشته باشد، به ویژه اگر از نوزاد چندین نمونه خون برای آزمایشهای مختلف گرفته باشند.
بیشتر بخوانید: مراقبتهای بعد از زایمان طبیعی؛ تمام مادرها باید این ۲۱ نکته را بدانند
داروهای مورد استفاده برای نوزادان نارس
داروهایی برای تقویت بلوغ و تحریک عملکرد طبیعی ریهها، قلب و گردش خون به نوزاد داده میشود. بسته به وضعیت کودک داروها شامل موارد زیر هستند:
- سورفکتانت، دارویی که برای درمان سندروم دیسترس تنفسی استفاده میشود
- داروی Fine-mist یا آئروسل (aerosolized) یا IV برای تقویت تنفس و ضربان قلب
- در صورت وجود عفونت یا خطر عفونت احتمالی، آنتیبیوتیک تجویز خواهد شد
- داروهایی که برون دهی ادرار را افزایش میدهند (ادرارآورها) برای مدیریت مایعات اضافی
- تزریق دارو به چشم برای جلوگیری از رشد عروق خونی جدید که باعث رتینوپاتی نارس میشوند
- دارویی که به بستن نقص قلبی معروف به مجرای شریانی باز کمک میکند
عمل جراحي
گاهی جراحی برای درمان تعدادی از شرایط مرتبط با نارس بودن نوزاد ضروری است.
بیشتر بخوانید: قاعدگی بعد از زایمان و تاثیر شیردهی بر زمان بازگشت
شیوه زندگی و درمانهای خانگی
وقتی زمان آوردن نوزاد به خانه فرا میرسد، ممکن است والدین احساس آرامش، هیجان و اضطراب کنند. بهتر است زمانی برای تهیه وسایل مورد نیاز زندگی کودک در خانه در نظر گرفته شود.
همچنین والدین میتوانند انجام اقدامات زیر را نیز در برنامه خود قرار دهند:
- آموزشهای لازم برای CPR (احیای قلبی ریوی) را بگذرانید
- در مورد تغذیه و نحوه مصرف داروها و عوارض احتمالی آنها اطلاعات لازم را کسب کنید
- از سلامت کودک خود محافظت کنید. نوزادان نارس نسبت به سایر نوزادان، بیشتر مستعد ابتلا به عفونتهای جدی هستند. سعی کنید قرار گرفتن کودک در مکانهای شلوغ را به حداقل برسانید
- در مورد نیاز یا عدم نیاز کودک به داروی پیشگیری از عفونت به نام palivizumab با پزشک صحبت کنید؛ زیرا نوزادان نارس در معرض خطر عفونت جدی ریهها و مجاری تنفسی قرار دارند
- دورههای ویزیت و معاینه کودک توسط پزشک متخصص را فراموش نکنید
- واکسیناسیون کودکان نارس بر اساس سن تقویمی آنها انجام میشود
یادداشت پایانی
مدت زمان رشد کامل نوزاد در رحم مادر بین 37 تا 42 هفته است. چند هفته آخری که نوزاد در رحم سپری میکند، برای رشد دستگاه تنفسی و مغزی نوزاد و همچنین اضافه کردن وزن آن ضروری است.
اگر نوزاد تحت شرایطی خاص زودتر از هفته سی و هفتم بارداری به دنیا بیاید، نارس بوده، وزن کافی ندارد و ممکن است دچار اختلالات یا بیماریهای شود. از این اختلالات که بیشتر نوزادان نارس را درگیر میکند میتوان اختلالات ریوی، قلبی، مغزی و مشکلات سیستم ایمنی را نام برد.
زایمان زودرس معمولا در اثر اختلالات مربوط به جفت، عفونت شدید دستگاه تناسلی و حوادث فیزیکی و روحی شدید و ناگهانی برای مادر رخ میدهند. البته عوامل دیگری مانند بارداری دو یا چند قلویی، مشکلات مربوط به رحم و دهانه رحم، کمبود وزن یا اضافه وزن شدید مادر قبل از بارداری و فاصله کمتر از 6 ماه بین بارداریها خطر زایمان زودرس را افزایش میدهند. سپاس از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید. سوالات خود را با ما در میان بگذارید.