درمان درد لگن بارداری و شناسایی 9 عامل اصلی لگن درد

درمان درد لگن بارداری دغدغه‌ای است که زنان باردار به دنبال پیدا کردن راهی برای آن هستند. درد لگن ناشی از سفتی یا حرکات ناهموار مفاصل لگن در اوایل بارداری است. در واقع درد لگن در پایین‌ترین قسمت تنه، در ناحیه زیر شکم و بین استخوان لگن است که به صورت تیز یا گرفتگی (مانند دردهای قاعدگی) خود را نشان می‌دهد.

درد لگن احتمال دارد ناگهانی و آزاردهنده، کسل کننده و ثابت یا‌ ترکیبی باشد. معمولا درد موقت لگن دلیلی برای نگرانی نیست. درد لگن در دوران بارداری به طور طبیعی به دلیل جابه‌جایی استخوان‌ها و رباط‌ها و کشش برای سازگاری با جنین رخ می‌دهد.

بیشتر بخوانید: لگن درد؛ معرفی 10 نشانه مربوط به درد لگن و 10 راه تشخیص

درد لگن ناشی از اختلال با علائم دیگری از جمله خونریزی واژینال همراه خواهد بود. در برخی اختلالات، چنین خونریزی‌هایی شدید و گاهی اوقات منجر به کاهش خطرناک فشار خون (شوک) می‌شود. درمان درد لگن بارداری با درد شکمی متفاوت است که در قسمت بالاتنه، در ناحیه معده و روده پدید می‌آید. با این حال گاهی اوقات زنان در تشخیص اینکه درد عمدتا در شکم یا لگن است مشکل دارند. علل درد شکم در دوران بارداری معمولا به بارداری مربوط نیست.

بیشتر بخوانید: درد لگن در زنان چیست و چه عواملی در بروز آن دخیل است؟

درد کمربند لگنی چیست؟

کمربند لگنی حلقه‌ای از استخوان‌ها در اطراف بدن و در پایه ستون فقرات است. PGP درد در جلو و پشت لگن است که نواحی دیگر مانند باسن یا ران را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. می‌تواند بر مفاصل ساکروایلیاک در پشت یا مفصل سمفیز پوبیس در جلو تاثیر بگذارد. درد لگن در بارداری ابتدا اختلال عملکرد سمفیز پوبیس (SPD) نامیده می‌شد، اما متخصصان سلامت اکنون آن را درد کمربند لگنی (PGP) می‌نامند، زیرا تمام مفاصل لگن را تحت تاثیر قرار داده نه فقط مفاصلی که سمفیز پوبیس نامیده می‌شود.

PGP رایج و از هر 5 زن باردار 1 نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درد لگن در دوران بارداری تحرک شخص را تحت تاثیر و کیفیت زندگی هنگام راه رفتن و بالا رفتن از پله‌ها را تا حدی دچار اختلال خواهد کرد. تشخیص زودهنگام و درمان، درد را تسکین و درمان در هر مرحله از بارداری یا بعد از آن بی خطر است.

بیشتر بخوانید: درد استخوان دنبالچه؛ نگاهی به 11 نشانه کوکسیدینیا +7 علت

عوامل و علائم مهم در ایجاد درد لگن در بارداری

انقباضات براکستون هیکس

به انقباضات براکستون هیکس، درد زایمان کاذب نیز گفته می‌شود، زیرا شبیه انقباضات واقعی است. انقباضات براکستون هیکس در اوایل هفته ششم بارداری رخ خواهد داد. تفاوت بین انقباضات واقعی زایمان و برکستون هیکس شامل زمان‌بندی و منظم بودن است. انقباضات براکستون هیکس اغلب پس از فعالیت زیاد، رابطه جنسی، کم آبی بدن یا پر بودن مثانه رخ داده و به دردهای لگنی منتهی خواهد شد. انقباضات واقعی زایمان در فواصل منظم شروع و هر چه ادامه ‌می‌یابند قوی‌تر و دردناک‌تر می‌شوند. مراحل درمان درد لگن بارداری ناشی از براکستون هیکس معمولا درد کمتری داشته و گاهی خود به خود برطرف خواهد شد.

بیشتر بخوانید: پیاده روی در بارداری و برنامه تمرینی برای سه ماهه اول تا سوم

عفونت واژن

درد لگن به دلیل عفونت واژن در دوران بارداری دور از ذهن نیست. زیرا تغییر هورمون‌ها – به ویژه افزایش استروژن – تعادل طبیعی اسید واژن را مختل می‌کند. دو نوع عفونت واژن رایج در دوران بارداری واژینوز مخمری و باکتریایی است. عفونت‌های واژن باعث خارش، احساس سوزش، قرمزی، تورم و درد در اطراف فرج شده که درست خارج از واژن قرار دارد. درد هنگام رابطه جنسی یا ادرار کردن ایجاد خواهد شد. درد شدید لگن، لکه بینی و تغییراتی در ‌ترشحات، مانند رنگ، بو یا مقدار غیرطبیعی ترشحات درمان درد لگن بارداری را برای فرد ضروری خواهد کرد. اگر‌ترشحات:

• ترشحات نازک و شیری رنگ نشانه دهنده افزایش‌ترشحات رایج در بارداری است
• سفیدی ترشحات بیانگر دارای توده بودن است و نشانه‌ای از عفونت مخمری خواهد بود
• ترشحات بدبو یا خاکستری خبر از ابتلا به واژینوز باکتریایی می‌دهد

درمان درد لگن بارداری با شناسایی علائم عفونت واژن بسیار مهم و ضروری خواهد بود. علائم خطر آفرین بیماری عفونت واژن عبارتند از:

• تب شدید
• لرز
• درد زیاد در لگن

بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری

کیست‌های تخمدان

کیست‌های تخمدان کیسه‌های کوچک پر از مایعی که روی یا داخل تخمدان رشد می‌کنند. به طور معمول دو تخمدان کوچک بیضی شکل در پایین شکم قرار دارند که هر ماه یکی از آن‌ها یک تخمک آزاد می‌کند. تخمدان‌ها هورمون‌های استروژن و پروژسترون را تولید که در بارداری نقش مهمی ایفا خواهند کرد.

امکان پیدایش کیست تخمدان در هر زمانی وجود داشته و اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در دوران بارداری، کیست در سه ماهه اول معمولا فاقد علامت و معمولا پس از مدتی خود به خود از بین می‌روند. پارگی یا بپیچدن کیست باعث درد در ناحیه لگن، نفخ یا تورم یک طرف شکم خواهد شد.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی پا درد و روش های ساده تسکین درد پا

اگر درد بیاید و برود، احساس کسل کنندگی به همراه داشته یا تیز و کوبنده باشد، شخص باید برای جلوگیری از عوارض احتمالی اقدام به درمان درد لگن بارداری نماید. درد لگن ناشی از کیست اگر در سه ماهه اول بارداری رخ دهد، علائم می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت خطرناک‌تری مانند حاملگی خارج از رحم باشد. عدم درمان درد لگن بارداری در این مرحله احتمال دارد منجر به از بین رفتن رحم شود. علائم مهم درد لگن ناشی از کیست تخمدان عبارتند از:

• درد ناگهانی و شدید
• حالت تهوع یا استفراغ
• خونریزی واژن
• کمردرد مبهم
• مشکل در تخلیه کامل مثانه یا روده
• احساس نیاز به دفع بیشتر ادرار کردن
• احساس ضعف یا سرگیجه
• تب شدید

بیشتر بخوانید: 11درمان خانگی کیست تخمدان؛ خودتان می‌توانید کیست‌ها را نابود کنید؟

درد رباط گرد

درد رباط گرد در دوران بارداری شایع است. رباط‌های گرد شبیه طناب یا طناب‌هایی هستند که رحم را به کشاله ران متصل می‌کنند. این رباط‌ها از رحم حمایت کرده و احتمال دارد در سه ماهه دوم بارداری زمانی که نرم شده با رشد شکم کشیده و دردناک شوند. علائم زیر ما را به سمت درمان درد لگن بارداری سوق می‌دهد:

• احساس کشیدن چیزی درون شکم
• تیز و ناگهانی بودن درد
• درد بیشتر در سمت راست شکم اگرچه احتمال رخ دادن در سمت چپ یا هر دو طرف طبیعی خواهد بود
• حرکات ناگهانی درد در ناحیه لگن را تشدید خواهد کرد
• درد هنگام ادرار کردن
• خون‌ریزی
• حالت تهوع، نفخ یا استفراغ
• تب یا لرز که می‌تواند به معنای عفونت باشد
• درد شدید
• دردی که به پشت سرایت می‌کند
• مشکل در راه رفتن

بیشتر بخوانید: 14 درمان درد لگن در زنان؛ از جراحی لاپاروسکوپی و هیسترکتومی تا توانبخشی و درمان خانگی

درد مفصل ساکروایلیاک (SIJ)

درد مفصل ساکروایلیاک (SIJ) از جمله بیماری‌های مفصلی است که درد گاهی به پاها سرایت می‌کند. دو مفصل ساکروایلیاک که در پشت بدن قرار دارند به حمایت از کمربند لگنی کمک می‌کنند. افزایش وزن بارداری به استخوان‌ها و مفاصل کمربند لگنی استرس وارد می‌کند.

تحمل بار به طور ناموزون باعث استرس و اصطکاک بیشتر مفصل ساکروایلیاک خواهد شد. این نوع درد لگنی معمولا در اواخر سه ماهه دوم یا سوم شروع می‌شود. عامل دیگر درد SIJ تغییرات هورمونی در دوران بارداری است. همان هورمون – ریلکسین – که به عضلات کمک می‌کند تا آرام شده و برای زایمان آماده شوند.

بیشتر بخوانید: خار پاشنه پا و 9 راه درمانی بدون جراحی و درمان آن با 7 حرکت ورزشی

ممکن است هنگام بالا رفتن از پله‌ها، راه رفتن، غلت زدن در رختخواب، حفظ تعادل یا بیرون آمدن از وان احساس درد در لگن کنید. درد SIJ در کمر، پایین پاها یا در لگن و کشاله ران قابل لمس است. این درد گاهی تیز یا کسل‌کننده و بی‌حس‌کننده بوده و باعث ایجاد کمانش در پاها می‌شود. علائم درد مفصل ساکروایلیاک که نیاز به مراقبت پزشکی و درمان درد لگن بارداری دارند عبارتند از:

• خونریزی واژن
• تب
• درد و سوزش هنگام ادرار کردن

بیشتر بخوانید: درد پاشنه پا؛ معرفی 12 درمان برای این عارضه

اختلال عملکرد سمفیز پوبیس (SPD)

به اختلال عملکرد سمفیز پوبیس (SPD) درد کمربند لگنی نیز گفته می‌شود، زیرا مانند درد SIJ، SPD بر لگن تاثیر می‌گذارد. علل SPD مانند SIJ است – یعنی ریلکسین و افزایش وزن باعث ایجاد فشار و اصطکاک ناهموار در استخوان‌ها و مفاصل کمربند لگنی می‌شود.

درد SPD در جلوی لگن و در قسمت پایین شکم، پشت، کشاله ران، پرینه و ران پخش می‌شود. شنیدن یا حس کردن صدای کلیک، ساییدن و کوبیدن استخوان لگن زمان بالا رفتن از پله‌، رختخواب یا وان حمام فرد را در معرض درمان درد لگن بارداری قرار خواهد داد. سایر علائم عملکرد سمفیز پوبیس که نیاز به درمان درد لگن بارداری را برای بیمار ضروری خواهد کرد عبارتند از:

• خونریزی واژن
• تب
• درد و سوزش هنگام ادرار کردن

 بیشتر بخوانید: درمان پا درد؛ از داروهای ضدالتهابی،کیسه‌های یخ و کفش طبی

جداسازی سمفیز عانه

سمفیز شرمگاهی مفصلی است که به استخوان‌های جلوی لگن می‌پیوندد و از اصلی‌ترین عامل‌های درد لگن در زمان بارداری است. در دوران بارداری، این مفصل گشاد شده تا جایی برای زایمان باز شود. گاهی اوقات این گشاد شدن باعث درد در لگن خواهد شد؛ زیرا لگن ناپایدار و حمایت کمتری دارد.

جدا شدن سمفیز شرمگاهی – همچنین به عنوان دیاستاز سمفیز پوبیس (DSP) شناخته می‌شود – موجب درد شدید در جلوی لگن خواهد شد. درد در قسمت پایین کمر، باسن، ران‌ها، پایین شکم و پشت پاها پخش می‌شود. احساس کلیک کردن، ساییدن یا ضربه خوردن نیز دور از ذهن نیست. اگر هنگام راه رفتن دست و پا می‌زنید احتمالا مربوط به جدا شدن سمفیز شرمگاهی خواهد بود.

سایر علائمی که برای درمان درد لگن بارداری باید جستجو کرد، نقش مهمی در روند بهبودی دارد. در برخی موارد گشاد شدن سمفیز شرمگاهی مانع تخلیه کامل مثانه و منجر به عفونت مجاری ادراری خواهد شد. علائمی که نشان از وقوع اتفاق دیگری دارد و شرایط اضطراری برای درمان درد لگن بارداری به وجود می‌آورد عبارتند از:

• خونریزی واژن
• تب شدید
• درد سوزش هنگام ادرار کردن
• ضعف یا درد در پاها
• سردرد
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده

بیشتر بخوانید: 14 درمان درد لگن در زنان؛ از جراحی لاپاروسکوپی و هیسترکتومی تا توانبخشی و درمان خانگی

سیاتیک

عصب سیاتیک بزرگترین عصب بدن انسان است. از قسمت پایین کمر شروع و روی باسن و پشت پاها منشعب می‌شود. هنگامی که عصب تحت فشار قرار ‌‌گیرد باعث درد سیاتیک شده و این درد خود را در ناحیه لگن بروز می‌دهد.

علائم سیاتیک با سنگین‌تر شدن در سه ماهه دوم و سوم بارداری شروع می‌شود. فشار روی عصب ناشی از افزایش وزن، احتباس مایعات و رحم در حال رشد عصب سیاتیک را در طول مسیرش تحت فشار قرار خواهد داد. تغییر وضعیت بدن با افزایش وزن در قسمت جلویی نیز به سیاتیک کمک می‌کند. هورمون ریلکسین با سیاتیک بازی می‌کند، زیرا رباط‌ها تکیه‌گاه خود را شل و مفاصل و استخوان‌ها جابه‌جا می‌شوند. این تغییرات منجر به گرفتگی عصب سیاتیک خواهد شد.

درد سیاتیک مانند سوزن سوزن شدن، بی حسی یا درد شدید است. درد از قسمت پایین کمر یا باسن شروع و به سمت یک پا ‌می‌رود. گاهی اوقات در هر دو ران و تا پا حس خواهد شد. سایر علائمی که اضطرار در درمان درد لگن بارداری را به وجود خواهد آورد، باید جستجو شود. گاهی اوقات سیاتیک نشانه فتق دیسک خواهد بود. علائم هشدار دهنده اختلال عصبی که نقش مهمی در انتخاب شیوه درمان درد لگن بارداری دارد عبارتند از:

• دردی که ناگهانی و شدید در ناحیه کمر یا ساق پا ایجاد می‌شود
• ضعف عضلانی که در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده

بیشتر بخوانید: علت پا درد از زانو به پایین و بهترین روش‌های درمان خانگی و پزشکی

شرایط اورژانسی دوران بارداری

اورژانس‌های زایمان از علل کمتر شایع درد لگن در دوران بارداری هستند. این موارد اورژانسی برای مادر، نوزاد یا هر دو تهدید کننده زندگی بخ شمار می‌روند. مداخله پزشکی یا جراحی برای درمان درد لگن بارداری در شرایط اورژانسی مورد نیاز است. شرایط اضطراری دوران بارداری که در مجله سلامت سیو طب به آن پرداخته شده عبارتند از:

بیشتر بخوانید: درمان در رفتگی مچ پا به روش‌های مختلف به همراه شیوه تشخیص

سقط جنین

سقط جنین در حاملگی‌هایی است که قبل از هفته بیستم بارداری به از دست دادن جنین ختم می‌شود. حدود 10 تا 20درصد از بارداری‌های شناخته شده به سقط جنین ختم می‌شود. سقط جنین گاهی اوقات باعث خونریزی شدید و عفونت و منتهی به درد در لگن خواهد شد. علائم عبارتند از:

• خونریزی یا لکه بینی از واژن
• گرفتگی یا درد در قسمت پایین شکم، شانه یا کمر
• لخته‌های خون، مایع یا بافتی که از واژن خارج می‌شود
• درد هنگام استفاده از حمام
• احساس سرگیجه یا ضعف
• تب یا لرز

تمام خونریزی‌های اوایل بارداری سقط جنین نیست. لکه بینی خفیف در اوایل بارداری معمولا بی ضرر است.

بیشتر بخوانید: تشخیص صافی کف پا؛ معرفی 6 روش اصلی برای بررسی قوس کف پا

زایمان زودرس

زایمان زودرس زمانی است که انقباضات و باز شدن دهانه رحم برای زایمان خیلی زود اتفاق می‌افتد. زایمان زودرس بین هفته 20 و 37 بارداری رخ می‌دهد و در حدود 12درصد از بارداری‌ها اتفاق می‌افتند. زایمان زودرس در بازه 20 تا 37 هفته‌ای و زودتر خطرناک‌ است. علائم زایمان زودرس عبارتند از:

• انقباضاتی که شبیه سفت شدن شکم است
• درد ناحیه کمر و لگن که از بین نمی‌رود
• گرفتگی یا فشار در شکم
• خونریزی واژینال یا لکه‌بینی
• فوران مایع از واژن
• ترشحات موکوس مانند یا خونی

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی تعویض مفصل لگن و 4 مرحله اثر گذار توانبخشی لگن و ران

ریزش جفت

جدا شدن جفت زمانی اتفاق می‌افتد که جفت به طور کامل یا جزئی از دیواره رحم جدا ‌شود. از آنجایی که جفت مواد مغذی و اکسیژن را برای کودک فراهم می‌کند، این حالت یک شرایط اورژانسی است. جدا شدگی جفت معمولا در سه ماهه سوم بارداری و از هر 100 مورد یک بار اتفاق می‌افتد. برای درمان درد لگن بارداری ناشی از ریزش جفت باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی بود. علائم ریزش جفت عبارتند از:

• کمر و لگن دردی که از بین نمی‌رود
• درد یا حساسیت در شکم در اوایل بارداری
• انقباضاتی که بدون مکث و بلافاصله پس از دیگری به وجود می‌آیند
• خونریزی واژن

بیشتر بخوانید: 3 درمان در رفتگی لگن؛ نجات مفصلی که وزن بدن ما را تحمل می‌کند

حاملگی خارج رحمی

هنگامی که یک تخمک بارور شده به جایی خارج از رحم می‌چسبد، به آن حاملگی خارج از رحم می‌گویند. اغلب حاملگی خارج از رحم در لوله‌های فالوپ اتفاق می‌افتد. لوله‌های فالوپ معمولا به‌عنوان گذرگاه تخمک‌ها از تخمدان‌ها به رحم عمل می‌کنند. حاملگی خارج از رحم در سایر قسمت‌های بدن مانند دهانه رحم، تخمدان یا حفره شکم هم اتفاق خواهد افتاد. حاملگی خارج از رحم نادر و از هر 1000 حاملگی در 5 مورد اتفاق می‌افتد.

حاملگی خارج از رحم  به نوزاد تبدیل نمی‌شود و عدم درمان درد لگن بارداری ناشی از آن زندگی مادر را به شدت به خطر خواهد انداخت. حدود 15درصد از حاملگی‌های خارج از رحم باعث پارگی لوله فالوپ ‌شده که بسیار دردناک و باعث خونریزی خواهد شد. در صورت مشاهده علائم حاملگی خارج از رحم، برای درمان درد لگن بارداری دریافت مراقبت‌های فوری پزشکی ضروری است. علائم هشدار دهنده عبارتند از:

• لکه بینی یا خونریزی خفیف واژینال
• درد در لگن و قسمت پایین شکم
• گرفتگی در یک طرف شکم
• درد شانه
• احساس نیاز به تخلیه روده
• احساس سبکی سر یا سرگیجه
• خونریزی واژن

بیشتر بخوانید: بارداری خارج از رحم برای مادر خطرناک است؟

پارگی رحم

پارگی رحم به ندرت، بسیار خطرناک و درمان درد لگن بارداری در این مرحله نیاز به مراقبت فوری اورژانسی دارد. برای زنانی که قبلا سزارین انجام داده‌اند، از هر 500 مورد یک مورد احتمال پارگی رحم وجود دارد. نشانه‌هایی که باید مراقب آن‌ها بود عبارتند از:

• خونریزی واژن
• پارگی ناگهانی یا درد غیرطبیعی
• کاهش شدید انقباضات زایمان
• کاهش ضربان قلب
• درد ناگهانی در محل سزارین یا سایر اسکارهای شکمی

بیشتر بخوانید: پا درد، شناخت 16 دلیل و بررسی 10 روش درمان خانگی درد پا

تشخیص درد لگن در مدت بارداری

دلایل مختلفی برای درد لگن در دوران بارداری وجود داشته که پزشک با معاینه دقیق علت آن را روشن می‌سازد. پزشک شما در مورد فعالیت‌ها و عادات فرد سوالاتی خواهد پرسید، از جمله آیا مواد مخدر مصرف کرده‌اید یا نه یا تصادف کرده‌اید. همه علائم حتی بی ارتباط با درد را باید به پزشک اطلاع داد.

معاینه واژن و دهانه رحم و همچنین معاینه لگن محتمل است. آزمایش خون و سونوگرافی نیز از راه‌های تشخیصی برای یافتن درد لگن دوره بارداری است.

بیشتر بخوانید: درمان درد ساق پا با کمک روش‌های خانگی، سنتی و جراحی

 درمان درد لگن بارداری

درمان درد لگن بارداری به روش خانگی

اگرچه همیشه باید به پزشک در مورد هر دردی بگویید ولی برخی از درمان‌های خانگی برای درمان درد لگن بارداری وجود دارد که خطری برای مادر و فرزند ندارد. بسته به علت درد، می‌توان یکی از راه‌های زیر را برای درمان درد لگن بارداری امتحان کرد:

• خوردن مسکن استامینوفن در دوران بارداری بی خطر است. از NSAID‌ها مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن باید خودداری کرد
• ماساژ حرفه‌ای
• حمام آب گرم
• یک کمپرس گرم یا کمپرس یخ
• یک بالش حمایتی بین زانوها یا زیر شکم در هنگام خواب
• تمرینات کششی و تقویتی ملایم، مانند ژست کودک و گربه گاو
• تمرینات کگل (فشرده و آزاد کردن عضلات اطراف واژن، مجرای ادرار و راست روده)
• تمرینات کف لگن
• استفاده از کمربند بارداری
• ورزش در آب
• استراحت زیاد
• طب سوزنی

بیشتر بخوانید: ورم ساق پا یا ادم؛ تجمع مایعات و التهاب در بدن

درمان درد لگن بارداری به روش پزشکی

راهکارهای پزشکی برای درمان درد لگن بارداری متفاوت و بستگی به علت درد لگن دارد که عبارتند از:

• جراحی بعد از تولد، در مورد دیاستاز رکتی
• فیزیوتراپی
• TENS درمانی، دستگاهی که از طریق تحریک الکتریکی به تسکین درد کمک می‌کند

بیشتر بخوانید: 8 علت درد کف پا از خار پاشنه تا متاتارسالژی،نوروپاتی محیطی و نوروما

جمع‌بندی پایانی

درد لگن در دوران بارداری می‌تواند بسیار‌ترسناک باشد. نگران بودن طبیعی است و صحبت با پزشک در مورد درد ایده خوبی خواهد بود. بیشتر علت‌های درد لگن خطرناک نیستند، اما در برخی موارد، درد می‌تواند علامت اورژانسی و خطرناک باشد. در صورت درد شدید یا غیرعادی، خونریزی، تب، لرز یا علائم نگران کننده دیگر فورا به بیمارستان برای درمان درد لگن بارداری مراجعه کنید.