سرطان روده کوچک+7 راه درمانی و 4 شیوه تشخیص علل ایجاد بیماری
سرطان روده کوچک با تغییر سلولهای سالم پوشش داخلی روده کوچک شروع میشود. رشد این سلولها خارج از کنترل بوده و تودهای به نام تومور را تشکیل میدهند. تومور امکان دارد بدخیم (سرطانی) یا خوشخیم باشد. تومور سرطانی بدخیم یعنی قابلیت رشد و گسترش به سایر قسمتهای بدن را دارد. تومور خوشخیم دارای امکان رشد هست، اما گسترش نمییابد. ایجاد تغییرات سلولی احتمال دارد زمان زیادی طول بکشد.
هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی در ایجاد چنین تغییراتی دخیل هستند، اگرچه علل خاص سرطان روده کوچک هنوز به خوبی شناخته نشده است.
سرطان روده کوچک یکی از نادرترین انواع سرطان است که بر دستگاه گوارش و همچنین تا حدودی بر کلیه و مجاری ادراری نیز تاثیر میگذارد. انواع مختلف آن شامل تومورهای کارسینوئید، آدنوکارسینوم، سارکوم و لنفوم است. تشخیص سرطان روده کوچک اغلب به چندین روش مختلف و آزمایشات متعدد نیاز دارد. در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به عوامل متعددی از جمله نوع سرطان، مراحل آن و محل شروع تومور در روده کوچک پرداخته خواهد شد.
سرطان روده کوچک چیست؟
سرطان روده کوچک زمانی اتفاق میافتد که سلولهای بدخیم (سرطانی) در روده کوچک به وجود میآیند. روده کوچک بخشی از سیستم گوارشی بدن و شامل اندامهایی مانند کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا و همچنین دستگاه گوارش میشود. روده کوچک معده را به روده بزرگ متصل کرده و از سه قسمت تشکیل میشود که عبارتند از:
- اثنی عشر: اولین بخش روده که در نزدیکی معده قرار دارد
- ژژونوم: بخش میانی روده کوچک که حدود پنج و نیم متر طول دارد
- ایلئوم: آخرین و طولانیترین بخش روده کوچک
بیشتر سرطان روده کوچک در دوازدهه یا ایلئوم به وجود میآید.
بیشتر بخوانید: انسداد مجاری ادرار؛ ۱۲ علت شایع انسداد ادرار و راه های درمانی
سرطان روده کوچک چقدر شایع است؟
سرطان روده کوچک نادر و تنها سه درصد از سرطانهای دستگاه گوارش در ایالات متحده را تشکیل میدهد. سرطان روده بزرگ، سرطان رکتوم، سرطان مری و سرطان معده شایعتر از سرطان روده کوچک به نظر میرسند.
انواع مختلف سرطان روده کوچک
انواع مختلف سرطان روده کوچک بر اساس نوع سلولهای آغازگر سرطان طبقهبندی میشوند. پنج نوع اصلی سرطان روده کوچک عبارتند از:
1. تومورهای کارسینوئیدی
این تومورها در سلولهای عصبی غدد درون ریز روده کوچک شروع میشوند. این سلولها با تولید هورمونها و کنترل ترشح شیرههای گوارشی در روده کوچک به بدن کمک میکنند. نزدیک به نیمی از موارد سرطان روده کوچک شامل تومورهای کارسینوئیدی است.
2. آدنوکارسینومها
در سلولهای اپیتلیال غدهای پوشاننده روده کوچک به وجود میآیند. حدود یک سوم موارد سرطان روده کوچک، آدنوکارسینوم هستند.
3. سارکوم
در بافتهای همبند مانند غضروف یا ماهیچهها شروع میشود. شایعترین نوع سارکوم که روده کوچک را تحت تاثیر قرار میدهد تومور استرومایی گوارشی (GIST) نام دارد. این تومورها لیومیوسارکوم نامیده میشوند. این نوع تومور اغلب در بخش انتهایی روده کوچک به نام ایلئوم رخ میدهد.
4. لنفوم
در سلولهایی به نام لنفوسیت پدید میآید. لنفوسیتها نوعی گلبول سفید موجود در سیستم لنفاوی هستند. سیستم لنفاوی بخشی ضروری از سیستم ایمنی و دفاعی بدن به شمار میآید و با سلولهای غیرطبیعی یا میکروبهایی بیماریزا مبارزه میکند.
5. تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST)
GISTیک تومور غیرمعمول است که در سلولهای موجود در دیوارههای دستگاه گوارش (GI) به نام سلولهای بینابینی خود را نشان میدهد. GIST متعلق به گروهی از سرطانها به نام سارکوم بافت نرم است.
بیشتر بخوانید: درمان دیابت نوع۱ به شیوههای پزشکی و طب سنتی
علائم سرطان روده کوچک
علائم سرطان روده کوچک بسته به نوع تومور و محل قرارگیری آن متفاوت خواهد بود. گاهی اوقات، تومورها بدون علامت هستند و هیچ نمود بیرونی ندارند. به عنوان مثال، تومورهای کارسینوئید اغلب علائمی ایجاد نخواهند کرد. آنها عمدتا به طور تصادفی در طول یک روش تصویربرداری برای یک بیماری نامرتبط پیدا میشوند.
علائم کلی سرطان روده کوچک موارد زیر را در بر میگیرد:
- درد یا گرفتگی شکم
- وجود توده در شکم
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- کاهش وزن بیدلیل
- کم خونی
- زردی (زردی چشم یا پوست)
- مدفوع خونی (ممکن است در توالت قرمز یا سیاه به نظر برسد)
- پوست برافروخته، به خصوص رنگ ارغوانی روی بازوها و قسمت بالایی بدن
بیشتر بخوانید : آزمایش ادرار ۲۴ ساعته و اطلاع از سلامت کلیهها+تفسیر آزمایش
علت سرطان روده کوچک
زمانی که سلولهای سرطانی به سرعت تکثیر شده و تودهای را تشکیل میدهند، تومورهای بدخیم در روده کوچک به وجود میآیند. با گذشت زمان، سلولهای سرطانی از تومور اولیه (اصلی) جدا و از طریق غدد لنفاوی یا خون به مکانهای دیگری در بدن حرکت میکنند، جایی که تومور (ثانویه) دیگری تشکیل شود. این فرایند متاستاز نامیده دارد.
سلولهای سرطانی به دلیل جهشهای ژنتیکی یا تغییرات در DNA سلول ایجاد شده و باعث تکثیر خارج از کنترل آن میشوند. محققان هنوز به چرایی این تغییرات دست نیافتهاند.
بیشتر بخوانید : آزمایش ادرار و ۳ جنبه کلی این آزمایش برای شناسایی بیماری
عوامل خطرساز سرطان روده کوچک
عامل خطر در برگیرنده هر چیزی خواهد بود که شانس ابتلا به بیماری را افزایش میدهد. داشتن یک عامل خطر به معنای ابتلا به سرطان نیست. نداشتن عوامل خطر هم به این معنی نیست که شخص سرطان نخواهد گرفت.
عوامل تاثیرگذار در ایجاد خطر سرطان روده کوچک عبارتند از:
- سن: خطر سرطان روده کوچک با بالا رفتن سن افزایش مییابد. میانگین سن تشخیصی 65 سال است
- جنسیت: سرطان روده کوچک در افرادی که در بدو تولد مرد هستند (AMAB) کمی شایعتر به نظر میرسد
- نژاد: در ایالات متحده، سرطان روده کوچک در میان افراد سیاه پوست کمی شایعتر است. سرطان لنفوم به عنوان یک استثنا در بین افراد سفیدپوست شایعتر به نظر میرسد
- شرایط ژنتیکی ارثی: داشتن والدین بیولوژیکی، خواهر و برادر یا فرزندی با شرایط خاص ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد. این شرایط شامل پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، سندرم پوتز-جگرز، سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی (HNPCC) و سندرم لینچ است
- شرایط التهابی: بیماریهای مرتبط با التهاب مزمن که روده کوچک را تحت تاثیر قرار میدهند، مانند بیماری کرون و سلیاک خطر ابتلا را افزایش خواهند داد
- اختلالات خود ایمنی یا ضعف سیستم ایمنی: شرایطی که سیستم ایمنی را ضعیف کند، مانند بیماری HIV، بیماری کرون و بیماری سلیاک، خطر ابتلا را افزایش میدهند
درمانهایی مانند پرتو درمانی سیستم ایمنی بدن را ضعیف و فرد را مستعد ابتلا به سرطان روده کوچک میکند. داروهایی که سیستم ایمنی بدن را پس از پیوند عضو سرکوب میکنند نیز خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش میدهند
برخی مطالعات رژیم غذایی (خوردن غذاهای شور یا دودی و گوشت قرمز)، مصرف تنباکو و الکل را در ابتلا به سرطان روده کوچک موثر میدانند.
بیشتر بخوانید: تفسیر آزمایش پروستات و تحلیل مقدار نامتعارف psa
راههای تشخیص سرطان روده کوچک
تشخیص سرطان روده کوچک چالش برانگیز و کمی دشوار به نظر میرسد. همچنین علائم، بسته به نوع تومور متفاوت است. قبل از دریافت تشخیص، مراحل و آزمایشات گستردهای لازم خواهد بود.
1. معاینه فیزیکی و تاریخچه
پزشک متخصص با معاینه، سلامت عمومی را بررسی و علائم بیماری را جستجو میکند. او تاریخچهای از بیماریها و درمانهای گذشته را گرفته و سوالاتی در مورد عادات سلامتی فرد میپرسد.
بیشتر بخوانید: عدم احساس تشنگی و کم آبی مزمن را با سادهترین راه برطرف کنید
2. آزمایشات خون
- مطالعات شیمی خون: آزمایشی که میزان مواد خاصی را که توسط اندامها و بافتها در خون آزاد میشود اندازهگیری میکند. مقدار غیرمعمول (بیشتر یا کمتر از حد معمول) یک ماده میتواند نشانهای از بیماری در اندام یا بافت تولیدکننده آن باشد. به عنوان مثال، پزشک، آزمایش عملکرد کبد را برای بررسی علائم گسترش سرطان به کبد تجویز خواهد کرد.
- شمارش کامل خون (CBC): آزمایشی که به پزشک اطلاعاتی درباره سلولهای خونی ارائه میدهد. تومورهای روده کوچک امکان دارد باعث خونریزی شوند و این خونریزی کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون و کم خونی را به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید: درمان دیابت نوع دو یا مدیریت و کنترل علائم ؟
3. تصویربرداری
برخی از انواع تصویربرداری عبارتند از:
-
آندوسکوپی
روشی است که از یک ابزار نازک و لوله مانند با نور و عدسی (اندوسکوپ) برای بررسی داخل بخشهای دستگاه گوارش (GI) استفاده میکند. با یک آندوسکوپی فوقانی، پزشک، آندوسکوپ را وارد دهان کرده و از آن برای بررسی مری، معده و اولین قسمت روده در نزدیکی معده (اثنی عشر) استفاده خواهد کرد.
در انتروسکوپی با بالون دوبل از یک آندوسکوپ مخصوص برای دیدن عمقهای داخل روده کوچک بهره میبرند. در طول آندوسکوپی، پزشک نمونههای بافتی (بیوپسی) را برای بررسی علائم بیماری در زیر میکروسکوپ، برمیدارد.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگها مهمان مثانه میشوند
-
آندوسکوپی کپسول (قرص)
روشی که با بلعیدن کپسول حاوی یک دوربین کوچک انجام میپذیرد. کپسول با حرکت در بدن عکسهایی از دستگاه گوارش میگیرد که قابل بارگذاری در رایانه برای دادن اطلاعات به پزشک است.
-
سیتیاسکن (CAT scan)
روشی که تصاویر دقیقی از نواحی داخل بدن، از زوایای مختلف خواهد گرفت. یک کامپیوتر متصل به دستگاه اشعه ایکس تصاویر را نمایش میدهد. امکان دارد رنگ به داخل ورید تزریق یا خورده شود تا به اندامها یا بافتها برای بهتر دیده شدن کمک کند.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت ادراری در زنان؛ از مصرف آنتیبیوتیک تا شیوههای خانگی
-
MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
روشی که از آهنربا، امواج رادیویی و کامپیوتر برای تهیه مجموعه تصاویری دقیق از نواحی داخل بدن استفاده میکند. ام آر آی و سیتیاسکن هر دو اطلاعات مشابهی در مورد چگونگی تاثیر تومور بر بافت نرم ارائه میدهند. با این تفاوت که سیتیاسکن بیشتر برای تشخیص سرطان روده کوچک کاربرد دارد.
-
اشعه ایکس شکم
اشعه ایکس یک پرتو انرژی با قابلیت عبور از بدن است. اشعه ایکس تصویری از نواحی داخل بدن در اختیار میگذارد.
-
اشعه ایکس باریم
این اشعه شامل پوشاندن دستگاه گوارش با یک ماده گچی به نام باریم است. باریم دیدن دستگاه گوارش را در عکس اشعه ایکس آسانتر میکند. از آنجا که باریم در دستگاه گوارش (مری، معده و روده کوچک) حرکت خواهد کرد، اشعه ایکس تعدادی عکس از دستگاه گوارش فوقانی با دنبال کردن روده کوچک میگیرد و تعدادی عکس نیز از دستگاه گوارش تحتانی با قرار دادن مایعی با باریم در رکتوم تهیه میکند. باریم دستگاه گوارش تحتانی را هنگام عکسبرداری با اشعه ایکس میپوشاند تا اندامها بهتر در عکس دیده شوند.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت کلیه و بررسی داروهای موثر بر بهبود التهاب کلیه
4. عمل جراحي
در صورتی که سایر آزمایشات، اطلاعات کافی برای تشخیص ارائه نکنند، احتمال دارد پزشک برای تشخیص، جراحی انجام دهد. جراحی به پزشک اجازه میدهد تا به طور مستقیم اندامها را ارزیابی کند. آنها بیوپسی را برای بررسی هرگونه بافت مشکوک از نظر علائم سرطان انجام میدهند. روشهای جراحی برای تشخیص سرطان روده کوچک عبارتند از:
-
لاپاراسکوپی
روش جراحی که در آن یک لوله نازک شبیه به تلسکوپ (لاپاراسکوپ) از طریق یک یا چندین برش کوچک به شکم وارد میشود. لاپاراسکوپ به پزشک اجازه میدهد تا اندامهای شکمی را از نظر علائم سرطانی مورد ارزیابی قرار دهد.
-
لاپاراتومی
روش جراحی که در آن یک برش در دیواره شکم ایجاد میشود تا پزشک بتواند اندامهای شکم را از نظر علائم سرطان روده کوچک بررسی کند.
بیشتر بخوانید: 6درمان عفونت ادراری (UTI) و 10 سوال مهم که باید از پزشک بپرسید
مراحل سرطان روده کوچک
مرحلهبندی سرطان، اطلاعاتی در مورد اندازه تومور، محل قرارگیری و گسترش (متاستاز) آن ارائه میدهد. آزمایشها و روشهای مرحلهبندی سرطان روده کوچک معمولا در حین تشخیص انجام میشوند. نوع سرطان روده کوچک (تومور کارسینوئید، آدنوکارسینوم، سارکوم یا لنفوم) تعیینکننده سیستم مرحلهبندی است.
بیشتر بخوانید: آمادگی قبل از کولونوسکوپی و طریقه مصرف پودر پیدرولاکس برای تخلیه روده
7 درمان سرطان روده کوچک
درمان دریافتی به نوع سرطان، مرحله آن، محل قرارگیری تومور و حتی ویژگیهای سلولهای داخل تومور بستگی دارد. انواع این درمانها عبارتند از:
1. عمل جراحي
جراحی رایجترین درمان سرطان روده کوچک است. جراحی موارد زیر را در بر میگیرد:
-
رزکسیون
جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از اندامیکه حاوی سرطان است. پزشک متخصص بخشهایی از روده کوچک و اندامهای مجاور را برمیدارد (اگر سرطان گسترش یافته باشد). سپس آنها آناستوموز (به هم پیوستن انتهای بریده شده روده) را انجام خواهند داد. پزشک امکان دارد غدد لنفاوی نزدیک روده کوچک را برای آزمایش نشانههای گسترش سرطان از بین ببرد.
-
بای پس
جراحی توموری که روده را مسدود کرده و مانع ورود غذا به روده کوچک است.
بیشتر بخوانید: سرطان مقعد و انواع، علائم و روشهای درمانی سرطان رکتوم
2. شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروها برای توقف رشد سلولهای سرطانی استفاده میکند، یا از طریق کشتن سلولها یا با جلوگیری از تقسیم آنها!
بسته به نوع شیمی درمانی، داروها احتمال دارد سلولهای سرطانی را در قسمت خاصی از بدن هدف قرار دهند (شیمیدرمانی منطقهای) یا سلولهای سرطانی را در سراسر بدن از بین ببرند (شیمی درمانی سیستمیک).
پزشک عمدتا شیمی درمانی را پس از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده تجویز خواهد کرد (درمان کمکی). اگر سرطان متاستاز داده باشد، احتمال دریافت شیمیدرمانی سیستمیک زیاد خواهد بود.
بیشتر بخوانید: ادرار خونی؛ معرفی ۷ دسته از اشخاصی که در معرض ابتلا به هماچوری قرار دارند
3. پرتو درمانی
پرتودرمانی از اشعه ایکس پرانرژی یا انواع دیگر پرتوها برای کشتن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده میکند. در صورتی که سرطان با جراحی قابل حذف نباشد، احتمال توصیه پرتو درمانی از جانب پزشک دور از ذهن نیست. پرتو درمانی همچنین به عنوان بخشی از مراقبت تسکینی برای کمک به تسکین علائم سرطان روده کوچک به کار میرود. پس از عمل جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده در بدن از پرتو درمانی و شیمی درمانی همزمان استفاده خواهد شد.
تحقیقات بیشتری برای درک مزایای استفاده از پرتودرمانی با شیمیدرمانی پس از جراحی برای سرطان روده کوچک مورد نیاز است.
بیشتر بخوانید : سرطان پروستات و آشنایی با مراحل مختلف پیشرفت سرطان
4. آنالوگهای سوماتواستاتین
پزشک ممکن است آنالوگهای سوماتواستاتین را برای درمان تومورهای کارسینوئید روده کوچک توصیه کند. این داروها بدن را از تولید بیش از حد هورمون باز میدارند. به نوبه خود، آنها علائم را کاهش و به کنترل بیماری کمک میکنند. نمونههایی از آنالوگهای سوماتواستاتین عبارتند از لانروتید و اکتروتید.
بیشتر بخوانید : عفونت ادراری در زنان؛ معرفی ۷ عامل موثر در ایجاد این بیماری
5. درمان هدفمند
درمانهای هدفمند، نقاط ضعف سلولهای سرطانی را شناسایی کرده و از این نقاط ضعف برای از بین بردن آنها استفاده میکنند. محققان در حال حاضر مشغول مطالعه روش درمانی هدفمند هستند که به درمان آدنوکارسینوم، GIST و لنفوم کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: درمان سنگ کلیه؛ از آشامیدن آب و مصرف مسکن تا درمانهای تهاجمی
6. ایمونوتراپی
ایمونوتراپی سیستم ایمنی را تقویت میکند، بنابراین بدن، بهتر میتواند با سلولهای سرطانی مبارزه کند. سیستم ایمنی بدن به طور طبیعی با سلولهای غیرطبیعی و مهاجمان بدنی خطرناک مانند میکروبها مبارزه میکند.
متاسفانه، سلولهای سرطانی گاهی از سیستم دفاعی و ایمنی عبور خواهند کرد. ایمونوتراپی تشخیص سلولهای سرطانی و تخریب آنها را با سیستم ایمنی آسانتر میکند. توصیه ایمونوتراپی بسته به نوع جهشهای ژنی در تومور انجام میپذیرد.
بیشتر بخوانید : درمان درد سنگ کلیه با استفاده از دارو روشهای خانگی
7. آزمایشات بالینی
کارآزماییهای بالینی، مطالعاتی هستند برای تعیین اینکه آیا درمانهای جدید سرطان روده کوچک بیخطر و مؤثر هستند یا استفاده از درمانهای استاندارد بهتر خواهد بود. در حال حاضر شیمی درمانی کمکی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی و سایر موارد در کارآزماییهای بالینی و در دست مطالعه و تحقیق هستند.
بیشتر بخوانید : درمان تکرر ادرار؛ از افزایش فواصل تخلیه ادرار تا اصلاح رژیم غذایی
ماندگاری سرطان روده کوچک چقدر است؟
میزان بقا بسته به نوع سرطان روده کوچک، مرحله و محل شروع تومور در روده متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، 65درصد از افرادی که در مراحل اولیه آدنوکارسینوم تشخیص داده شدهاند، پنج سال بعد زنده هستند. 95درصد افراد تا پنج سال بعد از ابتلا به تومورهای کارسینوئیدی در مراحل اولیه، زنده خواهند بود، در حالی که نرخ زنده ماندن در مراحل بعدی سرطان 42درصد بیان شده است.
بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار؛ از تقویت مثانه تا تمرینات عضلات لگن
یادداشت پایانی
سرطان روده کوچک یک نوع سرطان غیرمعمول است که در روده کوچک رخ میدهد. روده کوچک یک لوله بلند است که غذای هضم شده را بین معده و روده بزرگ (کولون) حمل میکند.
روده کوچک مسئول هضم و جذب مواد مغذی از غذاهای خورده شده است. هورمونهایی برای کمک به هضم غذا تولید میکند. روده کوچک همچنین در سیستم ایمنی بدن نقش دارد. روده کوچک سلولهایی در خود دارد که به مبارزه با باکتریها و ویروسهای وارد شده از طریق دهان میپردازد.
درک نتایج احتمالی و گزینههای درمانی سرطان روده کوچک میتواند چالش برانگیز باشد زیرا این نوع سرطان بسیار نادر است. عوامل متعددی در برنامه مراقبتی موثرند و احتمالا در موفقیت درمان نقش دارند. بسته به نوع سرطان فرد، ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی، ترکیبی از روشهای جراحی و روشهای درمانی را برای خلاص شدن از شر تومور و جلوگیری از گسترش سرطان روده کوچک توصیه خواهد کرد. سپاس از اینکه با ما همراه بودید.