پا درد کودکان، چگونگی تشخیص و روش های درمانی درد پا
پا درد کودکان هرچند شایع است اما اغلب نگران‌کننده نخواهد بود. پا درد کودکان در بیشتر مواقع به سن رشد آن‌ها و شرایط استخوان‌هایشان برمی‌گردد که طبیعی است و پدیده خطرناکی نیست. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب می‌خواهیم به بررسی این معضل که معمولا شب‌ها بروز می‌کند، بپردازیم.
پا درد کودکان
پا درد کودکان هرچند در اکثر موارد، مشکلی جدی نخواهد بودT اما این به آن معنی نیست که به طور کلی این موضوع را نادیده بگیرید. پا درد کودکان شاید از مشکلاتی نظیر چرخش پاشنه، زانوی ضربدری یا زانوی پرانتزی نشات گرفته باشد.
باید بین علائم مشکلات جدی با پا درد کودکان در حالت طبیعی، تفکیک قائل شد. شاید فکر کنید که احساس ناراحتی در اندام‌های مختلف مربوط به سنین کهنسالی باشد، اما پا درد کودکان نه تنها پدیده عجیبی نیست بلکه نسبتا شایع است.
دلایلی که گفتیم صرفا عوامل احتمالی پا درد کودکان هستند و هنوز دلایل دقیق بروز این عارضه در بچه‌ها مشخص نیست. در زمان بروز پا درد کودکان، از خردسالان بخواهید محل دقیق درد خود را به شما بگویند و ببینید درد آن‌ها چگونه است، مثلا اینکه آیا دردی تپش دار است یا نه.
بیشتر بخوانید: 3 درمان در رفتگی لگن؛ نجات مفصلی که وزن بدن ما را تحمل می‌کند
خردسالان انرژی زیادی دارند و در طول روز فعالیت زیادی خواهند داشت. این فعالیت‌های زیاد علاوه بر احتمال آسیب‌دیدگی، باعث خستگی آن‌ها اغلب در زمان شب می‌شود و گاهی پا درد کودکان به این موضوع مربوط خواهد بود.
دقت کنید که هر دردی که بیش از چند روز طول بکشد، یا آن‌قدر شدید باشد که راه رفتن کودک را محدود کند، طبیعی نیست. در این حالت باید وضعیت خردسال فورا توسط متخصص پا ارزیابی شود.
بسیاری از مشکلات پا یا اندام تحتانی در دوران بزرگسالی ناشی از مشکلات درمان نشده در دوران کودکی و نوجوانی است. بسیاری از این مشکلات اغلب می‌توانند در دوران کودکی به طور موثر مورد توجه قرار گیرند و هرچه درمان زودتر انجام شود، احتمال بیشتری وجود دارد که نتایج مثبت حاصل شود.
درد پا و اندام تحتانی در کودکان اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد. این امر به آن دلیل است که علائم و نشانه‌ها اغلب نامحسوس هستند و گاهی اوقات کودکان به سختی توضیح می‌دهند که چه مشکلی دارند.
بیشتر بخوانید: تشخیص صافی کف پا؛ معرفی 6 روش اصلی برای بررسی قوس کف پا
علائم پا درد کودکان
در اینجا علائم هشداردهنده‌ای که والدین باید در مورد فرزندان خود به آن دقت کنند را عنوان خواهیم کرد:
1. بچه‌های شما نمی‌توانند با همسالان خود همبازی شوند
اگر کودکی در هنگام ورزش یا بازی سایر همسن و سال‌های خود در گوشه‌ای می‌نشیند، شاید به دلیل درد و خستگی پاهایش باشد. خستگی زودهنگام در کودکانی که کف پای صاف دارند، شایع است.
در این حالت، عضلات ساق پا زود خسته می‌شوند، زیرا پاها آن‌طور که باید عمل نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: صافی کف پا، روش تشخصی و عوارضی که برای بدن ایجاد می‌کند
2. کودک، فعالیت‌های مورد علاقه‌اش را انجام نمی‌دهد
اگر کودک فعالیت‌های مورد علاقه‌اش را انجام نمی‌دهد، شاید به دلیل درد پاشنه پا باشد؛ مشکلی که اغلب در کودکان بین 8 تا 14 سال دیده می‌شود. فشارهای مکرر ناشی از ورزش احتمالا باعث کشیدگی عضلانی و التهاب صفحه‌های غضروفی که به آن‌ها صفحه رشد می‌گویند و یک ناحیه ضعیف در کمر هستند، شود.
3. کودکان نمی‌خواهند پاهای خود را به شما نشان دهند
کودکان شاید احساس درد کنند یا متوجه تغییر در ظاهر پاها یا ناخن‌های خود شوند اما به والدین خود نگویند، زیرا از رفتن به مطب پزشک می‌ترسند. ما والدین را تشویق می‌کنیم که از سنین پایین به بررسی پای فرزندشان عادت کنند.
به دنبال هرگونه تغییر مانند پینه، رشد، تغییر رنگ پوست یا قرمزی و تورم در اطراف ناخن‌های پا باشید.
بیشتر بخوانید: درمان صافی کف پا؛ ارائه بهترین روش‌ها برای بازگرداندن قوس طبیعی پا
4. کودک شما تعادل ندارد
عدم تعادل در انجام فعالیت‌های کودک مثل راه‌رفتن و زمین خوردن مدام در حین بازی کردن، احتمال دارد که نشانه‌ای از مشکلات انگشتان پا یا معضلات عصبی عضلانی باشد.
5. کودک از درد شکایت می‌کند
درد پا برای کودک همیشه طبیعی نیست. صدمات در حین بازی یا فعالیت‌های روزمره شاید جزئی به نظر برسند، اما اگر درد یا تورم بیش از چند روز طول کشید، پای کودک خود را معاینه کنید.
کودکی که هر یک از این علائم یا نشانه‌ها را دارد باید به سرعت توسط متخصص پا و ارتوپد برای تشخیص و درمان مناسب معاینه شود.
بیشتر بخوانید: درمان پا درد؛ از داروهای ضدالتهابی،کیسه‌های یخ و کفش طبی
علل پا درد کودکان
گرفتگی عضلات
دردهای مختصر (1 تا 15 دقیقه) اغلب به دلیل اسپاسم عضلانی (گرفتگی) است. عضلات ساق پا بیشتر در معرض گرفتگی‌هایی هستند که در حین ورزش رخ می‌دهد.
گرفتگی ساق پا شاید کودک شما را از خواب بیدار کند. گرفتگی عضلانی که در حین کار سخت یا ورزش رخ می‌دهد، گرفتگی عضلات در گرما نامیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان درد ساق پا با کمک روش‌های خانگی، سنتی و جراحی
کشیدگی عضلات
پا دردهای مداوم اغلب ناشی از کار سخت یا ورزش مثل دویدن یا پریدن بیش از حد است. این نوع درد می‌تواند چندین ساعت یا تا ۷ روز طول بکشد. درد عضلانی همچنین می‌تواند ناشی از آسیب پیشین باشد که مدتی قبل رخ داده است.
بیشتر بخوانید: درمان در رفتگی مچ پا به روش‌های مختلف به همراه شیوه تشخیص
درد در سنین رشد
10 درصد از کودکان سالم، پا دردهای بی‌ضرری دارند که می‌آیند و می‌روند. این نوع پا درد کودکان، اغلب دردهای سنین رشد نامیده می‌شوند، اگرچه همه آن‌ها لزوما ربطی به رشد استخوان‌ها ندارند.
دردهای سنین رشد معمولا در عضلات ساق یا ران ایجاد می‌شوند. این نوع پا درد کودکان معمولا در هر دو طرف رخ می‌دهند. این‌گونه پا درد کودکان در اواخر روز رخ می‌دهد.
به احتمال زیاد، این نوع از پا درد کودکان به دلیل دویدن یا بازی سخت هستند. آن‌ها معمولا 10 تا 30 دقیقه طول می‌کشند.
سطح پایین کلسیم
سطوح پایین کلسیم و ویتامین D می‌تواند باعث دردهای خفیف استخوانی شود. این درد عمدتا در پاها و دنده‌ها ایجاد می‌شود. کودکانی که رژیم غذایی بدون شیر دارند، در معرض خطر هستند.
بیشتر بخوانید: پا درد، شناخت 16 دلیل و بررسی 10 روش درمان خانگی درد پا
عفونت‌های ویروسی
دردهای عضلانی در هر دو پا با بیماری‌های ویروسی، به ویژه آنفولانزا، شایع است.
علل جدی
شکستگی، ترومبوز ورید عمقی (لخته شدن خون در پا)، نوریت (عفونت عصبی) و آرتریت (عفونت مفاصل).
بیشتر بخوانید: علت پا درد از زانو به پایین و بهترین روش‌های درمان خانگی و پزشکی
آرتریت سپتیک
آرتریت عفونی (سپتیک)، عفونت باکتریایی مفصلی است که نیاز به رسیدگی اورژانسی دارد. علائم آن درد شدید مفاصل، سفتی مفاصل و تب بالا است.
التهاب گذرای مفصل ران (Transient synovitis of the hip) یا سینوویت گذرا یا سینووییت سمی (toxic synovitis)
التهاب گذرای مفصل ران (Transient synovitis of the hip) یا سینوویت گذرا یا سینووییت سمی (toxic synovitis)، یک بیماری کم‌خطر است. علائم این عارضه که جزء بیماری‌های مفصلی است، می‌تواند مانند علائم آرتریت سپتیک لگن باشد.
لنگ زدن در هنگام راه رفتن و درد متوسط جزء علائم این بیماری هستند و اغلب بدون تب است. این عارضه معمولا در کودکان پس از پریدن زیاد رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 8 ورزش برای پای ضربدری تمریناتی برای درمان ژنووالگوم
بیماری سیور (Sever’s Disease) یا سِوِر (اپوفیزیت کالکانه)
بیماری سیور (Sever’s Disease) یا سِوِر (اپوفیزیت کالکانه) یکی از شایع‌ترین علل درد پاشنه در کودکان و نوجوانان است که از التهاب صفحه رشد در پاشنه پا ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: درد پاشنه پا؛ معرفی 12 درمان برای این عارضه
بیماری ازگود شلاتر Osgood Schlatter
بیماری ازگود شلاتر Osgood Schlatter یک درد شایع زانو در نوجوانان در حال رشد است، به ویژه آن‌هایی که فعال هستند و ورزش زیادی انجام می‌دهند. این التهاب زیر زانو ایجاد می‌شود. در این ناحیه، تاندون کشکک از کاسه زانو به استخوان ساق پا متصل می‌شود.
میخچه کف پا
میخچه کف پا، به شکل یک زگیل روی پوست است که در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود. میخچه کف پا مسری است، بنابراین معمولا ویروس عامل این بیماری در مکان‌های عمومی (مانند استخرهای شنا) انتشار پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: خار پاشنه پا و 9 راه درمانی بدون جراحی و درمان آن با 7 حرکت ورزشی
التهاب و درد در اطراف ناخن‌ها
زمانی که ناخن شروع به سوراخ کردن پوست می‌کند و باعث التهاب و درد در آن ناحیه می‌شود، ناخن‌های پا در نواحی اطراف فرو می‌روند. این پدیده شاید زمانی اتفاق بیفتد که ناخن‌های پای خود را خیلی کوتاه کنید، به خصوص در کناره‌های انگشتان بزرگِ پا.
شین اسپلینت
اگر کودک شما در ساق پا درد دارد، شاید به شین اسپلینت که سندرم استرس تیبیای داخلی هم نامیده می‌شود، مبتلا شده باشد. این بیماری دردناک است و احتمالا می‌تواند فعالیت‌های ورزشی یا روزمره را دچار مشکل کند.
بیشتر بخوانید: درمان پا درد کودکان؛ معرفی همه راه‌های رفع درد پای خردسالان در خانه
قارچ پا ، بیماری پای ورزشکار یا تینه آ پدیس (Tinea Pedis)
قارچ پا، بیماری پای ورزشکار یا تینه آ پدیس (Tinea Pedis)؛ یک عفونت قارچی مسری است که پوست پاها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این قارچ باعث خارش، قرمزی و اغلب پوسته پوسته شدن پوست به خصوص بین انگشتان پا یا کف پا می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی پا درد و روش های ساده تسکین درد پا
میزان پا درد کودکان
پا درد کودکان در حالت خفیف
کودک شما احساس درد می‌کند و در مورد آن به شما می‌گوید، اما درد کودک را از هیچ‌گونه فعالیت عادی دور نمی‌کند. مدرسه، بازی و خواب تغییر نمی‌کند.
پا درد کودکان در حالت متوسط
در این وضعیت درد، کودک را از انجام برخی فعالیت‌های عادی باز می‌دارد، مثلا شاید او را از خواب بیدار کند.
پا درد کودکان در حالت شدید
در این شرایط، درد بسیار بد است و کودک را از انجام تمام فعالیت‌های عادی باز می‌دارد.
بیشتر بخوانید: ورم ساق پا یا ادم؛ تجمع مایعات و التهاب در بدن
چه زمانی برای پا درد کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟
- خردسال حرکت نمی‌کند یا برای ایستادن خیلی ضعیف است
- شما فکر می‌کنید کودک شما یک وضعیت اورژانسی تهدیدکننده زندگی دارد
- تب و درد فقط در یک یا هر دو پا
- خردسال نمی‌تواند لگن، زانو یا مچ پا را به طور معمول حرکت دهد
- تورم مفصل
- درد ساق پا در یک طرف بیش از 12 ساعت طول می‌کشد
- بی‌حسی بیش از 1 ساعت طول می‌کشد
- خردسال در هنگام لمس یا حرکت پایش، درد شدید دارد یا گریه می‌کند
- کودک شما بیمار به نظر می‌رسد
- راه رفتن خردسال طبیعی نیست و لنگ می‌زند
- ناحیه قرمز روشن روی پوست
- پا درد بیش از 7 روز طول می‌کشد
بیشتر بخوانید: درد استخوان دنبالچه؛ نگاهی به 11 نشانه کوکسیدینیا +7 علت
درمان خانگی پا درد کودکان
کشیدگی عضلات پس از ورزش زیاد مثل پیاده‌روی یا دویدن یا ورزش‌های سخت شایع است. در اینجا چند توصیه مراقبتی وجود دارد که می‌تواند کمک کند.
درمان گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات ساق یا سایر نواحی پا در یک سوم کودکان رخ می‌دهد. در هنگام ایجاد این مشکل، عضله دردناک را با کشیدن پا و انگشتان پا به سمت بالا یعنی به طرف بدن، بهبود بخشید.
برای از بین بردن اسپاسم از کودک بخواهید تا جایی که می‌تواند پای خود را دراز کند.
بیشتر بخوانید: لگن درد؛ معرفی 10 نشانه مربوط به درد لگن و 10 راه تشخیص
کمپرس سرد برای پا درد کودکان
برای بهبود و کاهش پا درد کودکان از کمپرس سرد استفاده کنید. می‌توانید از یخ پیچیده شده در پارچه مرطوب استفاده کنید. آن را به مدت 20 دقیقه روی عضله دردناک خردسال قرار دهید.
بیشتر بخوانید: 8 علت درد کف پا از خار پاشنه تا متاتارسالژی،نوروپاتی محیطی و نوروما
نوشیدن آب
گرمازدگی و گرفتگی عضلات می‌تواند با ورزش‌های سخت در روزهای گرم رخ دهد. اگر مشکوک به گرمازدگی هستید، از کودک‌تان بخواهید مایعات زیادی بنوشد. آب یا سایر نوشیدنی‌ها، گزینه‌‌های خوبی هستند. حرکات کششی و استفاده از کمپرس سرد را هم ادامه دهید.
مصرف دارو برای تسکین پا درد کودکان
در صورت نیاز برای تسکین پا درد کودکان، به فرزند خود استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید.
بیشتر بخوانید: علت درد ساق پا در شب، خستگی تا بیماری + بهترین درمان های خانگی
کمپرس گرم برای پا درد کودکان
اگر درد بیش از 2 روز طول کشید، حرارت را روی عضله دردناک قرار دهید. از کیسه حرارتی، پد حرارتی یا دستمال گرم استفاده کنید. این کار را به مدت 10 دقیقه و سپس در صورت نیاز برای دفعات بعد هم انجام دهید.
می‌توانید پای دردناک کودک را زیر آب گرم بگیرید، اما مواظب باشید که پایش دچار سوختگی نشود.
بیشتر بخوانید: 8 ورزش برای کف پای صاف و حرکات اصلاحی قوس افتاده پا
ماساژ دادن برای پا درد کودکان
عضلات دردناک را مالش دهید تا درد از بین برود.
پیشگیری از پا درد کودکان
کودک شما باید کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت کند. ویتامین D3 روزانه نیز شاید کمک کند.
بیشتر بخوانید: درمان زانودرد، معالجه درد زانو با روش‌های موثر خانگی و دارویی
یادداشت پایانی در ارتباط با پا درد کودکان
این طبیعی نیست که فرزندان شما در اندام تحتانی و پاهای خود درد داشته باشند و برای والدین نیز ناراحت‌کننده است که شاهد آن باشند. برای درد یا تورم می‌توانید از کمپرس سرد استفاده کنید.
می‌توانید از یخ پیچیده شده در پارچه مرطوب استفاده کنید. آن را به مدت 20 دقیقه روی عضلات دردناک قرار دهید. در روز اول 4 بار و سپس در صورت نیاز تکرار کنید اما مواظب باشید پای کودک دچار سرمازدگی نشود.
دردهای سنین رشد اغلب، خفیف هستند و مدت زیادی طول نمی‌کشند. برای این نوع پا درد کودکان، هیچ درمانی لازم نیست.