اولین علامت یائسگی، نشانه‌ها، فواید و مدت زمان
اولین علامت یائسگی می‌تواند نشانه شروع تغییرات اساسی برای بانوان باشد. اما گاهی بانوان با تجربه اولین علائم تصورات غلطی از یائسگی خواهند داشت. همه ما در طول زندگی، علائم بدنی زیادی را تجربه خواهیم کرد که نشان می‌دهد بدن در حال تغییر است. برای مثال، آکنه ممکن است به عنوان شاخص بلوغ عمل کرده باشد. حالت تهوع امکان دارد علامت بارداری باشد و در نهایت زمانی در اواسط یا اواخر دهه چهل زندگی، بدن شروع به ارسال سیگنال‌های مشخصی می‌کند، مبنی بر اینکه یک بار دیگر در حال تغییر است، این بار با نشان دادن علائم یائسگی روبه‌رو خواهید بود.
یائسگی در زمان‌های مختلفی برای زنان شروع می‌شود، با این حال معمولا در حدود 50 یا 51 سالگی رخ می‌دهد. در حالی که به نظر می‌رسد اقلیتی از زنان هیچ علامت یائسگی غیر از فقدان قاعدگی ندارند، اما اکثرا یک یا دو علامت یا حتی بیشتر را تجربه خواهند کرد. در اینجا برخی از رایج‌ترین علائم یائسگی وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید:
یائسگی چیست؟
یائسگی که به «تغییر زندگی» نیز معروف است، پایان قاعدگی (پریود شدن) در زندگی یک زن را بیان می‌کند. این یک اتفاق طبیعی در پایان سال‌های باروری است، همان‌طور که اولین دوره بلوغ شروع آن بود.
اگر به مدت 12 ماه خونریزی قاعدگی نداشته باشید، متوجه خواهید شد که یائسگی اتفاق افتاده است. اکثر زنان در سنین 45 تا 55 سالگی به یائسگی می‌رسند که میانگین آن در حدود 51 سالگی است. لازم به ذکر است که یائسگی قبل از 40 سالگی یائسگی زودرس و یائسگی قبل از 45 سالگی پیش یائسگی نامیده می‌شود.
اولین علامت یائسگی
اولین علامت یائسگی معمولا ظریف است که با قاعدگی‌های نامنظم یا لکه‌بینی که به نوسان سطح هورمون در بدن مربوط می‌شود، نمایان می‌شود. اولین علامت یائسگی که قطع دوره قاعدگی است امکان دارد برای بانوان طبیعی به نظر برسد، چراکه معمولا چرخه قاعدگی خود را دنبال نمی‌کنند و ممکن است متوجه نشوند که دوره‌های قاعدگی آن‌ها به هم نزدیک‌تر یا سبک‌تر می‌شود؛ مگر اینکه در تلاش برای باردار شدن باشند و در آن زمان به این چرخه توجه کنند.
اکثر زنان در طول دوره پیش از یائسگی، یعنی مرحله منتهی به یائسگی، تغییرات نامنظمی را در چرخه‌های قاعدگی خود تجربه می‌کنند. پیش یائسگی می‌تواند بین 2 تا 10 سال طول بکشد. عموما امواجی از علائم یائسگی مانند پریودهای نامنظم، گرگرفتگی، تعریق شبانه و تحریک‌پذیری را به همراه دارد که همگی نتیجه نوسانات هورمونی فزاینده در این دوره است.
بیشتر بخوانید: عوارض کیست تخمدان؛ از پیچ‌خوردگی تخمدان تا خونریزی داخلی
سطح هورمون‌ها در نوسان است که منجر به یائسگی می‌شود
با نزدیک شدن به یائسگی، تولید هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) توسط تخمدان‌ها شروع به کند شدن می‌کند. سطوح هورمونی تمایل به نوسان دارد و ممکن است متوجه تغییراتی در چرخه قاعدگی خود شوید مانند:
- چرخه‌های دوره ممکن است طولانی‌تر، کوتاه‌تر یا کاملا نامنظم شوند
- خونریزی امکان دارد سبک‌تر شود
- خونریزی شاید غیرقابل پیش‌بینی و سنگین شود
در نهایت، سطح هورمون‌های شما به حدی کاهش می‌یابد که تخمدان‌ها ترشح تخمک را متوقف می‌کنند، دوره‌ها متوقف می‌شود و قاعدگی به پایان می‌رسد.
اگرچه باروری بعد از 45 سالگی کم است، اما همچنان برای جلوگیری از بارداری باید از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید. توصیه می‌شود اگر بالای 50 سال دارید با تجربه یک سال بدون پریود طبیعی یا اگر زیر 50 سال دارید و تجربه دو سال بدون پریود طبیعی، پیشگیری از بارداری را ادامه دهید.
بیشتر بخوانید:11درمان خانگی کیست تخمدان؛ خودتان می‌توانید کیست‌ها را نابود کنید؟
علائم و نشانه‌های کلاسیک یائسگی
اولین علامت یائسگی یا به عبارت دیگر واضح‌ترین علامتی که نشان می‌دهد شما رسما در یائسگی هستید، عدم وجود پریود برای 12 ماه متوالی است.
هنگامی که عادت ماهانه به طور رسمی متوقف شود، سطح استروژن در بدن شما به تدریج کاهش می‌یابد. همچنین دیگر هورمون زنانه‌ای به نام پروژسترون تولید نخواهید کرد. چنین تغییرات هورمونی می‌تواند گرگرفتگی، نوسانات خلقی یا سایر علائمی را که امکان دارد در طول دوران پیش از یائسگی تجربه کرده باشید را تشدید کند. همچنین ممکن است علائمی را ایجاد کند که هنوز تجربه نکرده‌اید.
علاوه بر پریود نشدن، موارد زیر شایع‌ترین علائم یائسگی برای اکثریت زنان است:
- عدم وجود دوره برای یک سال کامل
- نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
- خواب بد
- تغییرات شناختی (مشکل در به خاطر سپردن نام‌ها، مسیرها، از دست دادن تمرکز و آموزش فکر)
- خشکی واژن
- خارش واژن یا فرج
- خارش عمومی
یکی دیگر از علائم فیزیکی یائسگی از دست دادن توده استخوانی است (تقریبا 20درصد از توده استخوانی را می‌توان در پنج سال اول یائسگی از دست داد) و اگرچه گرگرفتگی معمولا فروکش می‌کند، اما برخی از زنان تا آخر عمر گرگرفتگی را تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانید :عوارض بعد از یائسگی؛ نگران نباشید و از میانسالی لذت ببرید
جدول زمانی یائسگی شما چیست؟
بدن شما جدول زمانی مخصوص به خود را برای زمان شروع یائسگی دارد. احتمالا این جدول زمانی مشابه جدول زمانی مادر یا خواهر شما خواهد بود. اما برخی شرایط سلامتی، درمان‌های پزشکی و انتخاب‌های سبک زندگی می‌توانند بر جدول زمانی شما تاثیر بگذارند. در نتیجه، اولین علامت یائسگی و در کل علائم بعدی یائسگی ممکن است زودتر از آنچه انتظار دارید رخ دهد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- سیگار کشیدن: به طور متوسط، زنانی که سیگار می‌کشند یک سال و نیم زودتر از کسانی که سیگار نمی‌کشند اولین علامت یائسگی را تجربه می‌کنند و به یائسگی می‌رسند. هر چه مدت طولانی‌تری سیگار کشیده باشید، احتمال اینکه این اثر را تجربه کنید بیشتر می‌شود
- برداشتن غده هیپوفیز: بسیاری از هورمون‌های کلیدی از این غده در مغز ترشح می‌شود
- درمان‌های پزشکی شیمی درمانی یا پرتودرمانی: می‌تواند باعث بروز اولین علامت یائسگی و یائسگی کامل شود
- برخی بیماری‌ها: به ویژه اختلالات ژنتیکی و خودایمنی
- ناهنجاری‌های تخمدان: برداشتن هر دو تخمدان (اووفورکتومی) یا نارسایی زودرس تخمدان می‌تواند عملکرد هورمون را مختل کند و اولین علامت یائسگی ظاهر شود
- یک رژیم غذایی رادیکال که گروه‌های غذایی را محدود می‌کند: گیاه‌خواری یا پیروی از یک رژیم غذایی بدون کربوهیدرات و پر پروتئین
- چربی بدن: چربی بسیار کم (زیر 19.5درصد) یا بیش از حد (بیش از 25درصد) می‌تواند باعث تخریب هورمون‌ها و جرقه اولین علامت یائسگی شود
بیشتر بخوانید : درمان بوی بد واژن با روش‌های پزشکی و خانگی
خطرات درازمدت سلامتی با یائسگی
کاهش هورمون‌های زنانه پس از یائسگی ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- نازک شدن استخوان‌ها (پوکی استخوان) و افزایش خطر شکستگی
- افزایش خطر حمله قلبی و بیماری قلبی، فشار خون بالا و سکته مغزی
بیشتر بخوانید: تنبلی تخمدان و شناخت عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک
مدیریت علائم یائسگی
علائم ناخوشایند یائسگی را اغلب می‌توان با موارد زیر کاهش داد:
- رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- مراقبت از سلامت روان
- کاهش سطح استرس
- داشتن خواب کافی و با کیفیت
- استفاده از لباس خواب و ملافه سبک برای کمک به تعریق شبانه
- اجتناب از چیزهایی که باعث گرگرفتگی می‌شود
- ترک سیگار
- هورمون درمانی یائسگی (MHT) که قبلا به عنوان درمان جایگزینی هورمون (HRT) شناخته می‌شد
بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری
رژیم غذایی سالم و یائسگی
پیشنهادات برای حفظ سلامتی از طریق رژیم غذایی در زمان یائسگی عبارتند از:
- طیف گسترده‌ای از غذاها را انتخاب کنید. از جمله سبزیجات فراوان، میوه‌ها، غلات، غلات کامل و بخش‌های کوچکی از گوشت بدون چربی، ماهی یا مرغ
- مایعات را افزایش دهید و از لبنیات کم چرب با محتوای کلسیم بالا استفاده کنید
- کافئین را کاهش دهید و الکل را محدود کنید
بیشتر بخوانید: سرطان رحم + مواردی که خانم‌ها باید به آن‌ها توجه کنند
ورزش و یائسگی
ورزش منظم مهم است. حداقل 30 تا 45 دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته به موارد زیر کمک می‌کند:
- سلامت قلب را حفظ می‌کند و سلامت عمومی خود را بهبود می‌‌بخشید
- استخوان‌های را سالم نگه می‌دارد و از کاهش تراکم استخوان از طریق پوکی استخوان جلوگیری می‌کند، به ویژه فعالیت‌های تحمل وزن و تمرینات قدرتی
- تعادل را حفظ می‌کند و خطر آسیب ناشی از سقوط را کاهش می‌دهد
- احساس آرامش و رفاه را ایجاد می‌کند
- احتمالا گرگرفتگی را بهبود می‌بخشد
بیشتر بخوانید: سرطان تخمدان | در این مورد حتی جوانان هم باید علائم را جدی بگیرند
خلق و خو و یائسگی
برخی از زنان با تجربه اولین علامت یائسگی تغییرات خلقی مانند افسردگی خفیف، اضطراب و تحریک‌پذیری را تجربه می‌کنند. این علائم اغلب با تغییرات فیزیکی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه و بد‌خوابی مرتبط است.
تغییرات در خلق و خو نیز ممکن است به دلیل احساس شما برای رسیدن به این مرحله از زندگی ایجاد شود، به خصوص اگر یائسگی زودرس را تجربه می‌کنید.
تغییرات خلقی همچنین می‌تواند به عوامل استرس‌زا مرتبط باشد که زنان اغلب در حول و حوش تجربه اولین علامت یائسگی با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، مانند:
- علائم فیزیکی پیری
- تغییر میل جنسی
- مسائل مربوط به سلامت
- تغییرات در واحد خانواده (مانند خروج فرزندان از خانه یا طلاق)
- مراقبت از والدین سالخورده
- تغییرات شغلی
- نگرانی‌های مالی
اگر تغییرات قابل توجه یا مداوم در خلق و خوی خود را تجربه می‌کنید که بیش از دو هفته طول می‌کشد، به پزشک یا روانشناس مراجعه کنید، زیرا ممکن است افسرده باشد.
خبر خوب این است که افسردگی قابل درمان است. هر چه یک فرد مبتلا به افسردگی زودتر به دنبال حمایت باشد، زودتر می‌تواند بهبود یابد.
بیشتر بخوانید :میگرن قاعدگی | چرا در دوره دردناک پریود باید میگرن هم بگیریم؟
سیگار کشیدن و یائسگی
افرادی که سیگار می‌کشند ممکن است زودتر از سایرین با اولین علامت یائسگی مواجه و یائسه شوند. همچنین اجتناب از سیگار کشیدن به دلیل خطر مرتبط با پوکی استخوان، بیماری عروق کرونر قلب و سرطان ریه بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: ترک سیگار را همین الان شروع کنید | اتفاقاتی که پس از ترک برایتان رخ می‌دهند
هورمون درمانی یائسگی (MHT)
هورمون درمانی یائسگی (MHT) که قبلا به عنوان درمان جایگزینی هورمون (HRT) و همچنین به عنوان هورمون درمانی (HT) شناخته می‌شد به طور موثر بسیاری از اثرات ناخوشایند علائم یائسگی را کاهش می‌دهد. MHT ممکن است برای استفاده در زنان با علائم یائسگی متوسط تا شدید مناسب باشد.
برای زنانی که دچار یائسگی زودرس شده‌اند، برخی از انواع هورمون درمانی تا سن 50 سالگی توصیه می‌شود، مگر اینکه دلیل سلامتی برای عدم استفاده از هورمون درمانی وجود داشته باشد.
انواع مختلفی از MHT وجود دارد. نظر متخصصان بین المللی این است که مزایای MHT بسیار بیشتر از خطرات آن برای زنان سالم در دوران یائسگی است. اگر به فکر استفاده ازMHT هستید، مهم است که درباره مزایا، معایب و خطرات آن با پزشک خود صحبت کنید.
برخی از موارد MHT برای درمان بسیاری از علائم یائسگی طراحی شده است که معمولا به شکل قرص، چسب یا ژل بوده که روی پوست اعمال می‌شود. اگر علائم واژینال یا ادراری شما آزاردهنده باشد، پساری واژینال (قرص واژینال) و کرم نیز وجود دارد.
اگر شما یکی از 10درصد زنانی هستید که علائم شدیدی دارند که 10 سال یا بیشتر طول می‌کشد، ممکن است استفاده طولانی مدت از MHT را ادامه دهید. مهم است که یک بار در سال معاینه شوید تا خطرات و مزایای خاصی را که ممکن است در نتیجه درمان تجربه کنید، ارزیابی شود.
بیشتر بخوانید: علت کمردرد در زنان یائسه چیست؟
یائسگی و داروهای غیرهورمونی
برخی از زنان به دلایل بهداشتی ممکن است درمان به خصوصی را در پیش گیرند، مانند:
- سرطان سینه در گذشته
- بیماری قلبی
- لخته شدن خون در وریدها (به عنوان مثال، DVT)
با این حال، تعدادی از داروهای دیگر وجود دارد که ممکن است برای کنترل علائمی مانند گرگرفتگی و اختلال خواب در حوالی زمان یائسگی مفید باشد. آن‌ها عبارتند از:
- انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی (SSRI و SNRI)
- داروی صرع، گاباپنتین
- کلونیدین: دارویی که برای درمان میگرن و فشار خون مفید است
پزشک شما می‌تواند به شما توصیه کند که آیا هر یک از این گزینه‌ها برای شما مناسب است یا خیر.
بیشتر بخوانید :علت کمردرد در زنان بعد از نزدیکی چیست؟
یائسگی و درمان‌های مکمل
برخی از زنان می‌توانند از درمان‌های مکمل برای یائسگی سود ببرند. اما یادآوری این نکته مهم است که داروهای گیاهی و «طبیعی» می‌توانند مانند داروهای تجویز شده، عوارض جانبی ناخوشایندی در برخی از زنان داشته باشند. یک متخصص زنان و زایمان با تجربه ممکن است راهنمایی و تعادل هورمونی طولانی مدت را در طول سال‌های یائسگی ارائه دهد.
درمان‌های گیاهی اغلب می‌تواند همراه با هورمون درمانی استفاده شود. مهم است که هم پزشک و هم متخصص طب طبیعی بدانند که هر کدام دقیقا چه چیزی را تجویز کرده‌اند، بنابراین قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی یا مکمل‌های غذایی برای یائسگی با پزشک خود مشورت کنید؛ چراکه برخی از درمان‌های طبیعی می‌توانند بر سایر داروهایی که ممکن است مصرف می‌کنید تاثیر بگذارند یا با آن‌ها تداخل داشته باشند.
بیشتر بخوانید: درمان سردرد قاعدگی در طب سنتی یافت شد!
بررسی‌های سلامت و یائسگی
توصیه می‌شود زنانی که به یائسگی رسیده‌اند:
- برای آزمایش‌های غربالگری دهانه رحم که هر پنج سال یکبار انجام می‌شود به پزشک یا خدمات بهداشتی زنان مراجعه کنند
- ماموگرافی را هر دو سال یک بار را انجام دهد (برای بانوان بالای 40 سال)
بیشتر بخوانید :کیست تخمدان چیست و در چه صورتی خطرناک می‌شود؟
یادداشت پایانی
تغییرات بدن خود را در دوران یائسگی درک کنید، درک اولین علامت یائسگی و دیگر تغییراتی که بدن شما قبل، در طول و بعد از یائسگی تجربه می‌کند بسیار مهم است. منابع مختلف اطلاعاتی زیادی وجود دارد. مطمئن شوید که به دنبال وب سایت‌ها و بروشورهای معتبری هستید که اطلاعات به روز و غیر مغرضانه را از سازمان‌های متخصص در زمینه سلامت زنان ارائه می‌دهند.
توجه داشته باشید یائسگی به عنوان بیماری زنان شناخته نمی‌شود، بنابراین تنها در صورت بروز زودرس اولین علامت یائسگی و دیگر علائم شایع و همچنین برای کاهش بروز آن‌ها می‌توانید اقداماتی را انجام دهید؛ زیرا یائسگی در واقع نوعی چرخه طبیعی است که تمام بانوان آن را در مرحله‌ای از زندگی خود تجربه خواهند کرد.