عوارض بعد از یائسگی؛ نگران نباشید و از میانسالی لذت ببرید
عوارض بعد از یائسگی ذهن بسیاری از زنانی که به سنین میانسالی می‌رسند را به خود درگیر می‌کند. در واقع خانم‌ها در این مقطع نگران تغییراتی هستند که در بدن‌شان ایجاد می‌شود.
تعدادی از تغییرات را با نام عوارض بعد از یائسگی می‌شناسیم. در این مقاله می‌خواهیم به طور کامل به بررسی همه عوارض بعد از یائسگی بپردازیم تا دریابید که جایی برای نگرانی وجود ندارد، هرچند باید چکاپ‌های دوره‌ای خود را در این سنین، بیش از پیش جدی بگیرید.
یائسگی چیست؟
یائسگی اغلب بین سنین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد و بی‌شک بسیار حائز اهمیت است. دلیل این اهمیت هم تغییراتی است که بدن زنان در این دوران دچار آن می‌شود. تغییراتی که خود فرد و اطرافیان او باید از آن آگاه باشند.
یائسگی یعنی دیگر هیچ‌گاه پریود نمی‌شوید و بدن شما آمادگی باروری ندارد. به یاد داشته باشید که یائسگی به معنای پایان چرخه‌های قاعدگی است و به معنی قطع بلندمدت آن‌ها مثلا برای شش ماه نیست. در حقیقت یائسگی زمانی رخ می‌دهد که در 12 ماه سال پریود نشوید.
برخی زنان ممکن است دچار یائسگی زودرس شوند یعنی زودتر از 45 سالگی، قاعدگی آن‌ها قطع شود. پس اگر در سنین زیر 45 سال هستید و قصد باردار شدن دارید، در صورتی که پریودهای شما برای چندین ماه به تعویق افتاده بلافاصله به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید.
پایان قاعدگی شاید خبر خوبی برای زنان میانسال باشد که برای همیشه از این چرخه‌های دردسرساز راحت می‌شوند، ولی عوارض بعد از یائسگی ممکن است آن‌ها را نگران کند.
بیشتر بخوانید: سردرد در زنان | هورمونی،قاعدگی،بارداری،یائسگی
اما چرا زنان یائسه می‌شوند؟
با افزایش سن بانوان، تخمدان‌ها هورمون‌های کمتری مثل استروژن و پروژسترون ترشح می‌کنند. در این میان کاهش هورمون زنانه استروژن بیشتر از سایر هورمون‌ها است. در واقع متهم اصلی یائسگی، کاهش استروژن به شمار می‌رود.
شناخت عوارض بعد از یائسگی به زنان میانسال کمک می‌کند تا تغییرات رخ داده آن‌ها را نگران نکند و راحت‌تر با آن کنار بیایند.
در سوی دیگر خانواده نیز بهتر است با عوارض بعد از یائسگی آشنا باشند و تغییرات روحی و روانی زنان در این دوران را بهتر درک کنند و به آن‌ها کمک کنند راحت‌تر با شرایط جدید هماهنگ شوند.
عوارض بعد از یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد و ممکن است علائم روحی مثل افسردگی یا نشانه‌های جسمی مثل گرگرفتگی را ایجاد کند.
یائسگی کاملا طبیعی است و همه بانوان آن را تجربه می‌کنند، اما حدود 50درصد از آن‌ها پس از وقوع این پدیده، دچار معضلات دستگاه تناسلی مثل خشکی واژن می‌شوند.
یائسگی اما آن‌قدرها هم که فکر می‌کنید بد نیست، زیرا علاوه بر آنکه برای همیشه از پریود شدن راحت می‌شوید، کاهش استروژن باعث کاهش ریسک ابتلا به سرطان سینه هم می‌شود.
ممکن است تفکیک علائم و عوارض بعد از یائسگی برای شما کمی مشکل باشد بنابراین ما در این مقاله به بیان هر دوی این پدیده‌ها می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری
علائم یائسگی چیست؟
تجربه یائسگی هر زنی منحصربه‌فرد است. هنگامی که یائسگی به طور ناگهانی یا در مدت زمان کوتاه‌تری رخ می‌دهد، علائم معمولا شدیدتر می‌شوند.
جدا از تغییرات قاعدگی، علائم یائسگی به طور کلی یکسان است. شایع‌ترین علائم اولیه قبل از یائسگی عبارتند از:
- قاعدگی با فواصل زمانی بیشتر یعنی کاهش تعداد پریودها
- پریودهای سنگین‌تر یا سبک‌تر از آنچه معمولا تجربه می‌کنید
- علائم وازوموتور از جمله گرگرفتگی و تعریق شبانه
- تخمین‌زده می‌شود که 75درصد از زنان با یائسگی، گرگرفتگی را تجربه می‌کنند
بیشتر بخوانید: تنبلی تخمدان و شناخت عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک
سایر علائم رایج یائسگی عبارتند از:
- بی‌خوابی
- خشکی واژن
- افزایش وزن
- افسردگی
- اضطراب
- مشکل در تمرکز
- مشکلات حافظه
- کاهش میل جنسی
- خشکی پوست، دهان و چشم
- افزایش ادرار
- سینه‌های دردناک یا حساس
- سردرد
- تپش قلب
- عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs)
- کاهش توده عضلانی
- مفاصل دردناک یا سفت
- کاهش توده استخوانی
- شل شدن سینه
- نازک شدن یا ریزش مو
- افزایش رشد مو در نواحی دیگر بدن مانند صورت، گردن، سینه و قسمت بالایی پشت
شما تنها نیستید بیش از 75درصد زنان در مقطعی از زندگی خود دچار گرگرفتگی می‌شوند. گزینه‌های درمان غیرهورمونی می‌تواند به کاهش گرگرفتگی کمک کند.
بیشتر بخوانید: ریزش مو و پیشگیری با آسان‌ترین، ماندگارترین و ارزان‌ترین روش‌ها
عوارض بعد از یائسگی
شایع‌ترین عوارض بعد از یائسگی عبارتند از:
- آتروفی ولوواژینال
- دیسپارونی یا مقاربت دردناک
- عملکرد متابولیک کندتر
- پوکی استخوان یا استخوان‌های ضعیف‌تر با کاهش توده و قدرت بدنی
- نوسانات خلق و خو یا تغییرات عاطفی ناگهانی
- آب مروارید
- بیماری پریودنتال
- بی‌اختیاری ادرار
- بیماری قلبی یا عروقی
اغلب زنان ابتدا متوجه خواهند شد که دفعات قاعدگی آن‌ها کمتر شده، زیرا اغلب سنگین‌تر و طولانی‌تر می‌شود. این اتفاق معمولا در اواسط تا اواخر دهه 40 زندگی رخ می‌دهد. در آمریکا اکثر زنان تا سن 52 سالگی یائسه شده‌اند.
در برخی موارد، یائسگی ناشی از آسیب یا جراحی تخمدان‌ها و ساختارهای لگنی است. در ادامه به بررسی بیشتر عوارض بعد از یائسگی می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید :سرطان رحم + مواردی که خانم‌ها باید به آن‌ها توجه کنند
بیماری‌های قلبی و عروقی
هنگامی که سطح استروژن کاهش می‌یابد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی افزایش پیدا می‌کند. بیماری قلبی علت اصلی مرگ و میر در زنان و همچنین مردان است.
بنابراین مهم است که به طور منظم ورزش کنید، رژیم غذایی سالم داشته باشید و وزن طبیعی خود را حفظ کنید. از پزشک خود در مورد روش محافظت از قلب خود مانند نحوه کاهش کلسترول یا فشار خون در صورت بالا بودن آن کمک بخواهید.
بیشتر بخوانید :سکته قلبی را تشخیص دهید و بعد با 115 تماس بگیرید
پوکی استخوان
این وضعیت باعث می‌شود استخوان‌ها شکننده و ضعیف شوند و خطر شکستگی را افزایش دهند. در چند سال اول پس از یائسگی، ممکن است تراکم استخوان را به سرعت از دست بدهید و خطر پوکی استخوان افزایش پیدا کند.
زنان یائسه مبتلا به پوکی استخوان در معرض شکستگی ستون فقرات، لگن و مچ دست خود هستند.
بیشتر بخوانید: درمان پوکی استخوان سالمندان؛ شایع اما قابل پیشگیری
بی‌اختیاری ادرار
از آنجایی که بافت‌های واژن و مجرای ادرار خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند، امکان دارد نیاز مکرر، ناگهانی و شدید برای ادرار کردن، به دنبال آن ادرار کردن به صورت غیرارادی (بی‌اختیاری ادرار) یا ناتوانی در کنترل ادرار همراه با سرفه، خنده یا بی‌اختیاری استرسی تجربه شود. همچنین ممکن است عفونت ادراری پدید بیاید.
تقویت عضلات کف لگن با تمرینات و استفاده از استروژن موضعی واژینال ممکن است به تسکین علائم بی‌اختیاری کمک کند.
همچنین هورمون درمانی امکان دارد یک گزینه درمانی موثر برای تغییرات دستگاه ادراری یائسگی و تغییرات واژن باشد که می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود.
بیشتر بخوانید :بررسی کامل بی اختیاری ادرار سالمندان + راه‌های درمان
تغییر عملکرد جنسی
خشکی واژن ناشی از کاهش تولید رطوبت و از دست دادن خاصیت ارتجاعی می‌تواند باعث ناراحتی و خونریزی خفیف در طول رابطه جنسی شود. همچنین، کاهش حس ممکن است میل به فعالیت جنسی را کاهش دهد.
مرطوب کننده‌ها و روان‌کننده‌های واژن مبتنی بر آب می‌توانند کمک کننده باشند. اگر روان‌کننده واژن کافی نباشد، زنان استفاده از درمان موضعی استروژن واژینال که به صورت کرم، قرص یا حلقه واژینال موجود است را در برنامه خود قرار می‌دهند.
بیشتر بخوانید: بهداشت جنسی بارداری؛ آیا در دوران بارداری می‌توان رابطه جنسی داشت؟
افزایش وزن
بسیاری از زنان در دوران یائسگی و پس از آن دچار افزایش وزن می‌شوند، زیرا متابولیسم کند خواهد شد. شاید لازم باشد کمتر غذا بخورید و بیشتر ورزش کنید تا وزن فعلی خود را حفظ کنید.
بیشتر بخوانید :افزایش وزن با رژیم غذایی مناسب
علائم و عوارض بعد از یائسگی چه زمانی به درمان نیاز دارد؟
اگر علائم یا عوارض شما شدید باشد یا بر کیفیت زندگی‌تان تاثیر بگذارد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشید.
هورمون درمانی اماکن دارد یک روش موثر در زنان زیر 60 سال باشد. این درمان در عرض 10 سال پس از شروع یائسگی برای کاهش یا مدیریت موارد زیر هم می‌تواند مفید باشد:
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
- آتروفی واژن
- پوکی استخوان
سایر داروها شاید برای درمان علائم خاص یائسگی مانند ریزش مو و خشکی واژن استفاده شوند.
چگونه عوارض بعد از یائسگی را کاهش دهیم؟
خنک و راحت باشید
لباس‌های گشاد و چند لایه بپوشید، به خصوص در طول شب و در هوای گرم یا غیرقابل پیش‌بینی از این لباس‌ها استفاده کنید.
این امر می‌تواند به شما در مدیریت گرگرفتگی کمک کند. خنک نگه داشتن اتاق خواب و پرهیز از پتوهای سنگین در شب نیز می‌تواند به کاهش احتمال تعریق شبانه شما کمک کند.
اگر مرتبا تعریق شبانه دارید، استفاده از یک ملحفه ضد آب برای محافظت از تشک پیشنهاد می‌شود. همچنین می‌توانید یک پنکه کوچک قابل حمل همراه داشته باشید تا در صورت احساس گرما به خنک شدن شما کمک کند.
بیشتر بخوانید: میگرن قاعدگی | چرا در دوره دردناک پریود باید میگرن هم بگیریم؟
ورزش کنید و وزن خود را مدیریت کنید
کالری دریافتی روزانه خود را بین 400 تا 600 کالری کاهش دهید تا به مدیریت وزن خود کمک کنید. همچنین مهم است که به مدت 20 تا 30 دقیقه در روز به طور متوسط ورزش کنید. این کار می‌تواند دستاوردهای زیر را داشته باشد:
- افزایش انرژی
- خواب بهتر شبانه
- بهبود خلق و خو
در مورد هرگونه احساس افسردگی، اضطراب، غم، انزوا، بی‌خوابی و تغییر هویت با یک درمانگر یا روانشناس صحبت کنید.
همچنین باید سعی کنید با اعضای خانواده، عزیزان یا دوستان خود در مورد احساس اضطراب، تغییرات خلقی یا افسردگی صحبت کنید تا آن‌ها نیازهای شما را بدانند.
بیشتر بخوانید: دانسته‌هایتان در مورد سرطان سینه را تکمیل کنید
مکمل رژیم غذایی
از مکمل‌های کلسیم، ویتامین D و منیزیم برای کمک به کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و بهبود سطح انرژی و خواب استفاده کنید.
با پزشک خود در مورد مکمل‌هایی صحبت کنید که می‌توانند برای نیازهای سلامت فردی‌تان به شما کمک کنند.
بیشتر بخوانید: علت کمردرد در زنان یائسه چیست؟
تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب
تکنیک‌های تمدد اعصاب و تنفس مانند یوگا را انجام دهید، دقت کنید که مهم است تمرینات مداوم باشند. پس در شروع فعالیت، افراط نکنید تا خسته و دل‌زده نشوید.
مراقبت از پوست
برای کاهش خشکی پوست، روزانه از مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید. همچنین باید از حمام کردن یا شنا بیش از حد خودداری کرده، چون می‌تواند پوست شما را خشک یا تحریک کند.
بیشتر بخوانید:مزوتراپی روشی برای افزایش حجم مو، زیبایی پوست و لاغری
مدیریت مشکلات خواب
از داروهای خواب بدون نسخه over-the-counter (OTC) برای مدیریت موقت بی‌خوابی خود استفاده کنید یا در مورد راهکارهای داشتن خواب طبیعی با پزشک صحبت کنید.
اگر به طور منظم مشکل خواب دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا بتواند به شما در مدیریت آن و داشتن استراحت شبانه بهتر کمک کند.
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی سالمندان و آرامش ذهن
ترک سیگار و عدم مصرف الکل
سیگار را کنار بگذارید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید. قرار گرفتن در معرض سیگار ممکن است علائم شما را بدتر کند. همچنین باید برای کاهش عوارض بعد از یائسگی، الکل مصرف نکنید.
نوشیدن مشروبات الکلی در دوران یائسگی ممکن است خطر ابتلا به برخی انواع بیماری زنان را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: ترک سیگار را همین الان شروع کنید | اتفاقاتی که پس از ترک برایتان رخ می‌دهند
سایر روش‌های کاهش عوارض بعد از یائسگی
برخی مطالعات محدود استفاده از داروهای گیاهی برای کاهش عوارض یائسگی ناشی از کمبود استروژن را تایید کرده‌اند. مکمل‌ها و مواد مغذی طبیعی که ممکن است به کاهش علائم یائسگی کمک کنند عبارتند از:
- سویا و ایزوفلاون
- ویتامین E
- ملاتونین
همچنین ادعاهایی وجود دارد که کوهوش سیاه ممکن است برخی علائم مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه را بهبود بخشد. اما در مطالعات جدید، شواهد کمی برای حمایت از این ادعاها یافت شد. در نتیجه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
به طور مشابه، تحقیقاتی در سال 2015 هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعا که اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند علائم وازوموتور مرتبط با یائسگی را بهبود بخشند، پیدا نکرد.
بیشتر بخوانید: سرطان تخمدان | در این مورد حتی جوانان هم باید علائم را جدی بگیرند
خلاصه عوارض بعد از یائسگی
تغییرات فیزیکی که قبل و در طول یائسگی رخ می‌دهد ممکن است آزاردهنده باشد، اما آن‌ها بخشی طبیعی از گذار یائسگی هستند. با این حال، خطر عوارض جدی‌تر پس از رسیدن به یائسگی افزایش می‌یابد.
عوارض زیر با یائسگی مرتبط است، اگرچه یائسگی اغلب تنها علت آن نیست. پیری طبیعی نیز خطر ابتلا به این مشکلات پزشکی را افزایش می‌دهد.
یکی از نکات مهمی که باید بدانید این است که خطر بیماری قلبی پس از یائسگی افزایش می‌یابد، بنابراین زنان یائسه حتی بیشتر از مردان در معرض حمله قلبی هستند.
همچنین سطح استروژن در دوران یائسگی به شدت کاهش می‌یابد. این کاهش با ضربان نامنظم قلب (تپش قلب) مرتبط است. اگر احساس می‌کنید قلب‌تان تندتر از حد طبیعی می‌زند، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
خوشبختانه راه‌هایی برای کاهش خطر بیماری قلبی وجود دارد. اتخاذ عادات سبک زندگی سالم، مانند ترک سیگار و داشتن یک رژیم غذایی سالم برای قلب که پر از غلات، میوه‌ها و سبزیجات باشد، دفاعی قوی مقابل مشکلات قلبی ایجاد می‌کند.
کاهش استروژن نه تنها بر سلامت قلب تاثیر می‌گذارد، بلکه زنان یائسه را نیز در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌دهد.
استروژن برای تولید استخوان جدید مهم است، زیرا از استئوبلاست‌ها که سلول‌های استخوان‌ساز هستند، پشتیبانی می‌کند.
بدون استروژن، استئوبلاست‌ها نمی‌توانند به اندازه کافی استخوان جدید تولید کنند و در نهایت، اثرات استئوکلاست‌ها (سلول‌های جاذب استخوان) می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف کند.
بزرگ‌ترین عارضه مرتبط با پوکی استخوان شکستگی است که اغلب در لگن، مچ دست و ستون فقرات رخ می‌دهد. شکستگی‌ها می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند، به خصوص اگر در سنین بالا دچار شکستگی شده باشید.
اگر در سنین بالا شکستگی داشته باشید، بدن شما کمتر قادر به بهبودی است. راه‌هایی برای کاهش خطر پوکی استخوان وجود دارد.
ورزش منظم و رژیم غذایی سالم سرشار از کلسیم و ویتامین D دو راه ساده برای پیشگیری از پوکی استخوان هستند.
بی‌اختیاری ادرار (آزاد شدن گاه به گاه و غیرارادی ادرار) در زنان مسن، در زمره عوارض بعد از یائسگی است. کاهش استروژن باعث می‌شود که بافت‌های واژن و پوشش مجرای ادرار (لوله‌ای که مثانه را به خارج بدن متصل می‌کند) نازک شده و خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهد.
در نتیجه ممکن است نشت ادرار غیرقابل کنترلی تجربه شود. این اتفاق اغلب در حین حرکات ناگهانی مانند خنده یا سرفه رخ می‌دهد.
ترک سیگار و کاهش وزن هر دو به مدیریت مشکلات ادراری کمک می‌کند، اما در صحبت با پزشک خود در مورد اقدامات درمانی بعدی که می‌توانید انجام دهید تردید نکنید. امروزه گزینه‌های درمانی زیادی برای بی‌اختیاری ادرار وجود دارد.
بسیاری از زنان با رسیدن به 40 و 50 سالگی افزایش وزن را تجربه می‌کنند. با این حال، این امر ممکن است به دلیل روند طبیعی پیری باشد و نه تنها به دلیل یائسگی رخ دهد.
با افزایش سن، حفظ توده عضلانی دشوارتر می‌شود. توده عضلانی کمتر متابولیسم شما را کند می‌کند، بنابراین راحت‌تر چاق می‌شوید.
افزایش وزن به ویژه در اطراف شکم در زنان در حدود سال‌های یائسگی شایع است. افزایش چربی شکم خطرناک بوده زیرا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
به همین دلیل است که کاهش کالری، داشتن یک رژیم غذایی مغذی و صرف زمان برای ورزش بسیار مهم است.
تغییرات سبک زندگی سالم برای جلوگیری از عوارض بعد از یائسگی ضروری است. همچنین مهم است که به طور منظم در طول دوره یائسگی به پزشک مراجعه کنید.
او علائم شما را به دقت بررسی می کند تا مطمئن شود که یائسگی شما یک روند سالم و طبیعی را طی می‌کند.