زرد زخم و آشنایی با 3 نمونه رایج این یبماری مسری عفونی
زرد زخم یکی از نمونههای شایع بیماریهای عفونی پوستی است که میزان سرایت بالایی دارد. این بیماری مانند سرماخوردگی به راحتی از فردی به فرد دیگر منقل میشود. کافی است که بیمار مبتلا به زرد زخم با افراد سالم تماس پوستی برقرار کند یا از وسایل شخصی دیگران استفاده کند.
این بیماری پوستی به وسیله باکتریهایی به نام استافیلوکوکوس اورئوس یا استرپتوکوک پیوژنز ایجاد میشود. بر حسب نوع باکتری آلودهکننده و مراحلی که زخمها طی میکنند، زرد زخم به سه نوع غیر تاولی، تاولی و اکتیما تقسیم میشود.
این بیماری مسری پوستی به راحتی با آنتیبیوتیکهای موضعی و خوراکی درمان میشود . با مصرف داروهای خوراکی، بعد از 24 تا 48 ساعت، مسری بودن عفونت از بین میرود و بیمار میتواند با افراد دیگر در تماس باشد.
در این مقاله از مجله پزشکی و علمی سیوطب به بررسی بیماری زرد زخم خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نگاه کلی به مقاله زرد زخم
- زرد زخم نوعی بیماری پوستی عفونی و مسری است
- این بیماری بیشتر کودکان 2 تا 5 سال را درگیر میکند
- در نمونههای غیرتاولی زرد زخم، بعد از بهبودی اثری از جای زخمها باقی نمیماند
- مصرف داروهای آنتیبیوتیک خوراکی بعد از یک تا دو روز از سرایت عفونت جلوگیری میکند
بیشتر بخوانید: بیماری های خود ایمنی؛ ۱۵ نمونه حمله به خودی توسط سیستم ایمنی بدن!
زرد زخم چیست؟
زرد زخم (Impetigo) نوعی عفونت شایع پوستی است که توسط باکتریها ایجاد میشود. این بیمای توسط باکتریهایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) یا استرپتوکوک پیوژنز (Streptococcus pyogenes) که لایههای بیرونی پوست به نام اپیدرم را آلوده میکنند، ایجاد میشود. این بیماری اغلب پوست صورت، بازوها و پاها را تحت تاثیر قرار میدهد.
هر شخصی ممکن است به بیماری زرد زخم مبتلا شود؛ اما این بیماری بیشتر کودکان، به ویژه بین 2 تا 5 سال را تحت تاثیر قرار میدهد.
این عفونت اغلب با بریدگیهای جزئی، نیش حشرات یا جوشهایی مانند اگزما – هر جایی که پوست دچار مشکل شود – وارد زخم و پوست میشود؛ اما ممکن است در پوست سالم نیز رخ دهد. هنگامی که پوست سالم را آلوده میکند، زهر اولیه و زمانی که پوست آسیبدیده را آلوده میکند، زائده ثانویه نامیده میشود. ایجاد این تمایز همیشه آسان یا ضروری نیست.
باید اشاره کرد که زرد زخم یک بیماری قدیمی است. قدمت آن به قرن چهاردهم میلادی در انگلستان برمیگردد و از کلمه لاتین impetere به معنای حمله کردن گرفته شده است.
یکی از ویژگیهای این بیماری، فصلی بودن آن است؛ زیرا باکتریها در شرایط گرم و مرطوب رشد میکنند، پس این بیماری در فصل تابستان و پاییز در آب و هوای شمالی به اوج میرسد. لازم به ذکر است که در مناطقی با آب و هوای گرم و مرطوب، معمولا این بیماری در تمام طول سال دیده میشود.
بیشتر بخوانید: انواع بیماری های عفونی و ۳ راهکار مصونیت در برابر این بیماریها
آیا زرد زخم مسری است؟
زخمهای باز زرد زخم بسیار مسری هستند. خاراندن زخمها و ترشح مایعات آن باعث انتقال عفونت از یک نقطه پوست به نقاط دیگر و یا حتی به افراد دیگر میشود. در مواردی عفونت با لمس تاول ایجاد شده نیز گسترش پیدا میکند.
از آنجایی که این بیماری به راحتی گسترش مییابد، گاهی آن را بیماری مدرسه مینامند؛ زیرا به سرعت از کودکی به کودک دیگر در کلاس درس یا مرکز مراقبت روزانه که کودکان در تماس نزدیک با هم هستند سرایت میکند. به همین دلیل در بین اعضای خانوادهها نیز به راحتی پخش میشود.
رعایت بهداشت، کلید کنترل شیوع زرد زخم است. تماس با لباسها، ملحفه، اسباببازی یا تجهیزات ورزشی که بیمار مبتلا به Impetigo از آنها استفاده کرده، باعث انتقال بیماری میشود.
باید اشاره کرد که مصرف آنتیبیوتیکهای موضعی، مدت زمان مسری بودن عفونت را کوتاه میکند. همچنین آنتیبیوتیکهای خوراکی بعد از 24 تا 48 ساعت از مسری بودن عفونت جلوگیری خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: درمان تبخال دهان با ۱۵ روش برای خشک شدن سریع تاولهای تبخال
مراحل زرد زخم بر حسب نوع آن
بر اساس باکتریهای ایجاد کننده و زخمهایی که ایجاد میشوند، سه نوع Impetigo وجود دارد. هر نوع آن یک سری مراحل را طی میکنند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: هپاتیت C را جدی بگیرید؛ خطر ابتلا به سیروز و سرطان کبد
غیر بولوز یا غیر تاولی
زرد زخم غیربولوز (Nonbullous) عمدتا توسط استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد میشود. بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2015 این نمونه، شایعترین شکل زرد زخم است.
این نمونه مراحل زیر را طی میکند:
- معمولا با زخمهای قرمز و خارشدار در اطراف دهان و بینی شروع میشود
- زخمها باز میشوند و پوست قرمز و تحریک شده در اطراف آنها باقی میماند
- روی زخمها، پوستهای زرد مایل به قهوهای تشکیل میشود
- هنگامی که پوستهها بهبود مییابند، نقاط قرمز رنگی ایجاد میشوند. این نقاط به مرور از بین رفته و اثری از زخمها باقی نمیماند
بیشتر بخوانید: سینوزیت مزمن؛ علائم، تشخیص و راهکارهای خانگی برای درمان
بولوز یا تاولی
زائدههای تاولی تقریبا همیشه توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد میشوند. مراحل این نوع زرد زخم به صورت زیر است:
- معمولا تاولهای بزرگی در اثر این نوع زرد زخم تشکیل میشوند که پر از مایع شفافی هستند و به مرور این مایعات کدرتر و تیرهتر میشوند
- این تاولها داوم بیشتری نسبت به سایر زخمهای این بیماری دارند و اطراف آنها نواحی قرمز رنگ ایجاد نمیشود
- تاولها پس از مدتی شفاف میشوند و سپس سر باز میکنند
- زخمهایی زردرنگ و پوستهدار در ناحیهای که تاولها باز میشوند ایجاد میشود
- پس از بهبودی تاولها، معمولا هیچ جای زخمی باقی نمیماند
بیشتر بخوانید: کم خونی یا آنمی؛ بیماری شایع در کودکی و بزرگسالی را بشناسید و درمان کنید
اکتیما
این نمونه از عفونت زرد زخم، جدیتر از نمونههای دیگر است؛ اما میزان ابتلا به آن کمتر شایع است. این بیماری زمانی اتفاق میافتد که زرد زخم درمان نشود. اکتیما عمیقتر از سایر اشکال Impetigo وارد پوست میشود و شدیدتر از آنها است.
مراحلی که اکتیما طی میکند عبارتند از:
- این عفونت، تاولهای دردناکی را روی پوست باسن، ران، ساق پا، مچ پا و پا ایجاد میکند
- تاولها به زخمهای چرکی با پوسته ضخیم تبدیل میشوند
- اغلب، پوست اطراف زخمها قرمز خواهد شد
- زخمهای اکتیما به آهستگی بهبود مییابند و ممکن است پس از بهبودی، جای زخم باقی بماند
بیشتر بخوانید: کاهش پلاکت خون و ارتباط آن با کرونا ویروس + ۹ علت ترومبوسیتوپنی
چه چیزی باعث ایجاد زرد زخم میشود؟
Impetigo عفونتی است که توسط سویههای باکتری استافیلوکوک (استاف) یا استرپتوکوک (استرپتوکوک) ایجاد میشود. این باکتریها از طریق آسیب های پوستی مانند بریدگی، خراش، نیش حشرات یا بثورات وارد بدن شده و شروع به رشد و حمله به سلولهای پوستی میکنند.
این بیماری، مسری است و از طریق لمس زخم فرد مبتلا یا استفاده از حوله، لباس یا ملحفههای استفاده شده توسط بیمار به راحتی منتقل میشود. با این حال باید گفت که این باکتریها در محیط اطراف ما وجود دارند و اکثر افرادی که با آنها در تماس هستند لزوما دچار زرد زخم نمیشوند.
برخی افراد معمولا باکتری استاف را در داخل بینی خود حمل میکنند. اگر باکتری به پوست آنها سرایت کند، ممکن است دچار عفونت شوند.
بیشتر بخوانید: برونشیت یک بیماری تنفسی شایع در بین افراد مختلف، حتی کودکان
چه شرایطی باعث تشدید خطر ابتلای افراد به زرد زخم میشود؟
بزرگسالان و کودکان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زرد زخم قرار دارند اگر:
- در آب و هوای گرم و مرطوب زندگی کنند
- مبتلا به دیابت باشند
- سیستم ایمنی ضعیف یا یک بیماری نقص ایمنی مانند HIV داشته باشند
- مبتلا به بیماریهای پوستی مانند اگزما، درماتیت یا پسوریازیس باشند
- دچار آفتاب سوختگی یا سوختگیهای دیگری باشند
- عفونتهای خارشدار مانند شپش، گال، هرپس سیمپلکس یا آبله مرغان داشته باشند
- در معرض نیش حشرات یا پیچک سمی قرار داشته باشند
- ورزشهای تماسی انجام دهند
بیشتر بخوانید: بیماری لوپوس؛ از علائم پوستی تا آسیب به مفاصل، کلیه، مغز، قلب و ریه
چه کسانی در معرض ابتلا به زرد زخم هستند؟
در حالی که هر کسی امکان دارد به زرد زخم مبتلا شود، تماس نزدیک با فردی که قبلا به این عفونت مبتلا شده، شایعترین عامل خطر برای این بیماری است. زمانی که فرد مبتلا در یک خانه کوچک اما پر جمعیت یا یک محله شلوغ زندگی میکند، بیماری به راحتی گسترش مییابد.
به عنوان مثال زرد زخم در محیطهای زیر به راحتی منتقل میشود:
- خانوارها
- مدارس
- آسایشگاهها یا مهدکودکها
- زندانها
- محیطهای آموزشی نظامی
سن نیز یک عامل خطر برای زرد زخم است؛ زیرا نمونه غیرتاولی این بیماری اغلب در بین کودکان 2 تا 5 سال دیده میشود. در 90درصد موارد انواع تاولی کمتر رایج این بیماری در کودکان کمتر از 2 سال دیده میشود. همچنین زرد زخم تاولی بیشتر مردان بزرگسال را درگیر میکند.
بیشتر بخوانید: ذات الریه یا پنومونی؛ از علائم خطرناک تا درمانهای خانگی سینه پهلو
زرد زخم در بزرگسالان
اگرچه زرد زخم در کودکان خردسال شایعتر است، اما بزرگسالان نیز به آن مبتلا میشوند. از آنجایی که ترشحات یا به اصطلاح زهر ترشح شده از زخم این بیماری بسیار مسری است، هر گونه تماس نزدیک باعث سرایت این بیماری میشود. بزرگسالانی که ورزش میکنند اغلب از طریق تماس پوستی به این بیماری مبتلا میشوند.
علائم زرد زخم در بزرگسالان شامل زخم در اطراف بینی و دهان یا سایر نواحی در معرض تماس بدن است. این زخمها باز میشوند، ترشح میکنند و سپس پوسته پوسته خواهند شد. به طور کلی زرد زخم یک بیماری پوستی خفیف است، اما بزرگسالان بیشتر از کودکان در معرض خطر عوارض آن قرار دارند.
این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- گلومرولونفریت حاد (post-streptococcal glomerulonephritis) پس از استرپتوکوک (که معمولا بر کودکان و بزرگسالان مسن تاثیر میگذارد)
- سلولیت (این عفونت بالقوه تهدیدکننده زندگی بر بافتهای زیرین پوست تاثیر میگذارد و در نهایت ممکن است به غدد لنفاوی و جریان خون گسترش یابد)
- لنفانژیت (التهاب کانالهای لنفاوی)
- سپسیس (واکنش بیش از حد سیستم ایمنی نسبت به عفونت ایجاد شده در بدن)
بیشتر بخوانید: تعریق شبانه در فصول مختلف زنگ خطری برای حضور بیماریهای دیگر
زرد زخم در کودکان نوپا
کودکان نوپا محتملترین گروه سنی برای ابتلا به زرد زخم هستند. عفونت در کودکان خردسال متفاوت از بزرگسالان به نظر میرسد. زخمها معمولا در قسمتهای زیر ایجاد میشوند:
- اطراف ناحیه بینی و دهان
- بالا تنه
- دستها
- پا
- ناحیه پوشک
به طور معمول خاراندن نیش حشرات یا خراش روی پوست، علت ورود باکتری به پوست و ایجاد زرد زخم است.
بیشتر بخوانید: ۱۲ درمان خانگی زخم دهان و رهایی از دردهای آزار دهنده
علائم زرد زخم
اولین نشانههای زرد زخم، زخمهای قرمز رنگ روی پوست است که اغلب در اطراف بینی و لبها ایجاد میشوند. این زخمها به سرعت به تاول تبدیل خواهند شد، سپس ترشحاتی از آنها خارج شده و میترکند. در آخر نیز پوستهای زرد رنگ را تشکیل میدهند.
از دیگر علائم این بیماری میتوان موارد زیر را نام برد:
- گسترش تاولها در قسمتهای بیشتری از پوست
- لکههای قرمز که فقط پوسته زرد رنگی ایجاد میکنند، بدون اینکه هیچ تاولی دیده شود
- زخمهای خارشدار و گاهی دردناک
- گاهی پس از مرحله پوستهای شدن، زخمها علائم قرمز رنگی را تشکیل میدهند که بدون بر جای گذاشتن جای زخم محو میشوند
- ایجاد ناراحتی و درد
- تب یا متورم شدن غدد در ناحیه بیماری
در مواردی دیده شده که نوزادان نوع خفیفتری از زخمها را با تاولهای بزرگتری در اطراف ناحیه پوشک یا در چینهای پوست خواهند داشت. این تاولهای پر از مایع خیلی زود میترکند و لبهای پوستهدار به نام یقه بر جای میگذارند.
از آنجایی که زرد زخم ممکن است در هر قسمتی از پوست ایجاد شود، در افراد مختلف، ظاهر زخمها کمی متفاوت خواهد بود. همچنین بسته به مرحله عفونت، زخمها متفاوت به نظر میرسند.
بیشتر بخوانید: هپاتیت ب و مرگ خاموش
نحوه تشخیص زرد زخم
به طور معمول پزشکان زرد زخم را از روی ظاهر زخمها تشخیص میدهند. اگر زخمها با درمان از بین نروند، پزشک اقدام به کشت باکتری در آزمایشگاه میکند. این کار شامل گرفتن مقدار کمی از مایعی است که از زخم خارج میشود. سپس پزشک آن را آزمایش میکند تا ببیند چه نوع باکتری باعث ایجاد این زخمها شده و کدام آنتی بیوتیک در برابر آن بهتر عمل میکند.
بیشتر بخوانید : سرخک| علائم، عوارض و راههای پیشگیری از آن را بشناسید
جلوگیری از ابتلا به زرد زخم
رعایت بهداشت و اقدامات زیر بهترین کار برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری است:
- شستن مرتب دستها با آب و صابون
- دوش گرفتن بعد از فعالیتهای ورزشی در باشگاهها و محیطهای شلوغ
- استفاده از لوازم بهداشت شخصی
- تمیز کردن و پوشاندن هر گونه آسیبدیدگی پوستی
بیشتر بخوانید: انواع هپاتیت A تا E و بهترین روشهای پیشگیری از ابتلا
راهکارهای جلوگیری از انتشار و انتقال بیماری زرد زخم به افراد دیگر
اگر به زرد زخم مبتلا هستید، برای عدم انتقال این بیماری به افراد دیگر، موارد زیر را رعایت کنید:
- شستشوی مرتب دستها با آب و صابون
- شستشوی زخم
- پانسمان و پوشاندن زخم در صورت امکان
- عدم استفاده از لوازم شخصی افراد دیگر
- تمیز کردن سطوح داخلی خانه، به ویژه حمام و سرویس بهداشتی
- شستن لباسها و ملحفه با آب داغ
- کوتاه کردن ناخنها برای جلوگیری از خارش زخمها
- ماندن در خانه در زمانی که بیماری هنوز مسری است
بیشتر بخوانید: تب مالت، به اندازه یک لیوان شیر غیر پاستوریزه نزدیک است
درمان زرد زخم
آنتیبیوتیکها در برابر زرد زخم موثر هستند؛ اما نوع آنتیبیوتیکی که بیمار دریافت میکند به میزان گسترده یا شدید بودن ضایعات بستگی دارد. اگر بیمار فقط در ناحیه کوچکی از پوست تاول داشته باشد، آنتیبیوتیکهای موضعی بهترین روش درمان هستند. گزینهها عبارتند از:
- کرم یا پماد موپیروسین (mupirocin) یا باکتروبان (Bactroban) یا سنتانی (Centany)
- پماد رتاپامولین (retapamulin) یا آلتاباکس (Altabax)
اگر زرد زخم شدید یا گسترده باشد، پزشک میتواند آنتیبیوتیکهای خوراکی مانند موارد زیر را تجویز کند:
- آموکسی سیلین یا کلاوولانات (clavulanate)
- سفالوسپورینهای خاص
- کلیندامایسین (کلئوسین)
این داروها سریعتر از آنتیبیوتیکهای موضعی عمل میکنند؛ اما لزوما در پاکسازی عفونت بهتر نیستند. آنتیبیوتیکهای خوراکی عوارض جانبی بیشتری مانند حالت تهوع نسبت به نمونههای موضعی ایجاد میکنند.
با درمان مناسب، زرد زخم معمولا طی 7 تا 10 روز بهبود مییابد. اگر فردی عفونت زمینهای یا بیماری پوستی داشته باشد، احتمال دارد بهبودی عفونت بیشتر طول بکشد.
بیشتر بخوانید: انگل چیست؟ نشانه های وجود انگل در بدن چیست؟
گزینههای درمان خانگی برای زرد زخم
آنتیبیوتیکها درمان اصلی برای زرد زخم هستند؛ اما امکان دارد بیماران بتوانند علاوه بر درمانهای توصیه شده توسط پزشک، با روشهای خانگی به بهبود سریعتر عفونت کمک کنند. در ادامه چند نمونه از راهکارهای خانگی برای درمان زرد زخم معرفی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: روش هاي خانگي درمان تبخال
شستشوی زخمها با آب گرم و مصرف به موقع آنتی بیوتیکها
پیشنهاد میشود که:
- روزی سه تا چهار بار زخم ها را تمیز کرده و بشویید تا زودتر خوب شوند
- به آرامی زخمها را با آب گرم و صابون تمیز کنید و سپس پوستهها را جدا کنید
- پس از شستشوی زخمها، دستهای خود را کاملا بشویید تا از گسترش عفونت جلوگیری کنید
- ناحیه را خشک کنید و پماد آنتیبیوتیک تجویزی را طبق دستور استفاده کنید
- اگر زخمها در محلی هستند که امکان پانسمانها وجود دارد، به آرامی زخمها را با گاز استریل بپوشانید
در صورت شیوع جزئی زخمها از پمادهای آنتیبیوتیک استفاده کنید و آن را سه مرتبه در روز پس از تمیز کردن محل استفاده کنید. اگر زخمها بهبود نیافتند، به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: راه های افزایش سیستم ایمنی بدن
استفاده از روغنها یا اسانسهای خاص برای درمان زرد زخم
اسانسها مایعاتی هستند که از گیاهان استخراج میشوند. دهها اسانس دارای خواص ضدباکتریایی موجود است که برای درمان زرد زخم مفید هستند. این محصولات نسبت به آنتیبیوتیکها مزیتهایی دارند، زیرا برخی از باکتریهایی که باعث ایجاد زرد زخم میشوند به داروهای آنتیبیوتیک فعلی مقاوم شدهاند.
تعدادی از روغنهایی که به درمان زرد زخم کمک میکنند عبارتند از:
- روغن شمعدانی
- روغن پاتچولی
- روغن درخت چای
توجه داشته باشید که قبل از استفاده از روشهای درمانی خانگی یا جایگزین، با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از این محصولات عوارض جانبی ایجاد میکنند که امکان دارد برای همه بیخطر نباشند.
بیشتر بخوانید: بیماری و درمان کمبود گلبول سفید یا لکوپنی
عوارض احتمالی ناشی از زرد زخم
باکتریهای مسئول زرد زخم عوارضی از جمله سایر عفونتهای جدیتر و پاسخهای ایمنی مضری ایجاد میکند. از این عوارض میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
سندروم پوست سوخته استافیلوکوک
زرد زخم در 80درصد موارد توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد میشود. این باکتری باعث ترشح برخی سموم میشود که در صورت تماس با پوست زخمی یا آسیبدیده، منجر به ایجاد زرد زخم میشوند. اگر سموم به طور کلی در بدن پخش شوند، بیمار به سندروم پوست سوخته استافیلوکوک یا SSSS (staphylococcal scalded skin syndrome) مبتلا خواهد شد.
-
عفونت بافت نرم
باکتریهایی که باعث زگیل میشوند، سایر عفونتهای پوستی و بافت نرم از جمله فاسییت نکروزان (necrotizing fasciitis) را ایجاد میکنند.
-
سندروم شوک سمی
همان باکتریهایی که زرد زخم را ایجاد میکنند، باعث سندروم شوک سمی میشوند. هنگامی که باکتریها از پوست خارج و وارد جریان خون میشوند، سندروم شوک سمی به عنوان یک عارضه ایجاد خواهد شد. در این موارد، علائم معمولا به سرعت احساس میشوند. این یک وضعیت بالقوه تهدیدکننده زندگی است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
-
تب روماتیسمی
استرپتوکوک گروه A باکتری مسئول گلودرد استرپتوکوکی و مخملک است و گاهی باعث ایجاد زرد زخم میشود. پس از ابتلا به یکی از این بیماری های عفونی، سیستم ایمنی بدن ممکن است به التهاب به شکل تب روماتیسمی پاسخ دهد.
از آنجایی که تب روماتیسمی یک پاسخ ایمنی است، مسری نیست؛ اما احتمال دارد که عفونتهای زمینهای مسری باشند. تب روماتیسمی اغلب کودکان 5 تا 15 ساله را تحت تاثیر قرار میدهد، اگرچه ممکن است در هر سنی ایجاد شود. برای جلوگیری از عوارض طولانی مدت، این بیماری باید فورا درمان شود.
-
مشکلات کلیوی
یکی از انواع باکتریهایی که باعث ایجاد زرد زخم میشود، امکان دارد که به کلیهها نیز آسیب برساند.
-
جای زخم
زخمهای مرتبط با اکتیما در بیشتر موارد اثراتی از خود روی پوست به جای میگذارند.
یادداشت پایانی
زرد زخم یک نوع عفونت پوستی شایع و بسیار مسری است که عمدتا نوزادان و کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری از طریق باکتریهای خاصی ایجاد میشود که با نفوذ به زخمهای باز یا حتی پوست سالم، باعث ایجاد زخمها و تاولهای پوستی میشوند.
باید اشاره کرد که زرد زخم بر اساس نوع باکتری بیماریزا و مراحلی که زخمها طی میکنند به سه نوع غیرتاولی، تاولی و اکتیما تقسیم میشود. هر کدام از این نمونهها مراحل و علائم خاصی دارند؛ اما باید گفت که برای درمان همه انواع زرد زخم از داروهای آنتیبیوتیک استفاده میکنند. سپاس از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید. سوالات خود را با ما در میان بگذارید.