عمل جراحی تنگی کانال نخاعی، روش‌ها، شیوه درمان، عوارض
عمل جراحی تنگی کانال نخاعی برای بعضی اشخاص که درمان‌های غیر جراحی برای آن‌ها به نتیجه نرسیده انجام می‌شود. در این زمان باید بر اساس علت تنگی کانال نخاع، بهترین شیوه جراحی جهت درمان انتخاب شود. در سنین بالا، ممکن است به دلیل تخریب دیسک‌ها و ضخیم شدن لیگامان‌ها،کانال نخاع در ناحیه کمر تنگ شود که عمل جراحی تنگی کانال نخاعی می‌تواند این بیماری را درمان کند. در ادامه بیشتر در مورد این نوع جراحی صحبت خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید :درمان تنگی کانال نخاعی با روش‌های جراحی یا ورزشی و کم خطر
مشکل شایع ستون فقرات کمر و گردن
یکی از معضلات رایج ستون فقرات کمر و گردن، تنگی کانال نخاعی است. تنگی کانال نخاع کمر، باریک شدن کانال نخاع در قسمت تحتانی کمر است. این معضل اغلب زمانی رخ می‌دهد که استخوان یا بافت یا هر دو در شکاف استخوان‌های نخاعی رشد کنند. تنگی و فشردگی بیش از حد نخاع، سبب آسیب جدی به ریشه‌های عصبی و کمردرد می‌شود. این تنگی در اشخاص جوان که به طور مادرزادی کانال نخاعی کوچکی دارند هم دیده می‌شود.
تنگی کانال نخاعی امکان دارد در هر قسمت از ستون فقرات گردنی، پشتی و کمری اتفاق بیفتد ولی در ناحیه کمر رایج‌تر از دیگر بخش‌ها است. بعضی از اشخاص مبتلا به تنگی کانال نخاع امکان دارد نشانه‌ای نداشته باشند. اگر چنین مشکلی دارید نیاز نیست که نگران باشید زیرا مشکل اغلب با روش‌های مختلف درمان می‌شود و معمولا آخرین راه، عمل جراحی تنگی کانال نخاعی است.
بیشتر بخوانید: ورزش دیسک کمر جایگزین جراحی است؟
علائم تنگی کانال نخاعی
- درد کمر و گردن
- بی حسی
- سوزن سوزن شدن
- ضعف در بازوها و پاها
بیشتر بخوانید: ماساژ کمر و 5 تکنیک اجرایی برای تسکین درد عضلات پشت
درمان‌ها
- درمان‌های خود مراقبتی
- فیزیوتراپی کمر
- مصرف داروها و تزریق
- عمل جراحی تنگی کانال نخاعی
چه زمانی به عمل جراحی تنگی کانال نخاعی نیاز است؟
به دلیل پیچیدگی تنگی نخاع و ماهیت ظریف ستون فقرات، جراحی معمولاً زمانی در نظر گرفته می شود که سایر گزینه‌های درمانی با شکست مواجه شده باشند. خوشبختانه اکثر افرادی که دچار تنگی نخاع هستند نیازی به جراحی ندارند. با این حال، در موارد زیر با پزشک خود در مورد گزینه‌های جراحی صحبت کنید. به طور کلی اگر حالات زیر را دارید ممکن است با تشخیص پزشک به عمل جراحی تنگی کانال نخاعی نیاز داشته باشید:
- علائم شما غیرقابل تحمل هستند، شما دیگر کیفیت زندگی مورد نظر خود را ندارید و نمی توانید فعالیت‌های روزمره را انجام دهید یا از آن لذت ببرید
- درد شما ناشی از فشار روی نخاع است
- راه رفتن و حفظ تعادل دشوار شده است
- کنترل روده یا مثانه را از دست داده اید یا مشکلات عملکرد جنسی دارید
بیشتر بخوانید: درمان دیسک کمر با 5 درمان گیاهی،8 درمان غیرجراحی،3روش تکمیلی
عمل جراحی تنگی کانال نخاعی چگونه است؟
عمل جراحی تنگی کانال نخاعی ممکن است شامل برداشتن قسمت‌هایی از استخوان که به سبب رشد استخوانی روی مفاصل یا دیسک‌هایی را در کانال نخاعی در بر گرفته و اعصاب نخاعی را فشرده کرده، باشد. انواع جراحی ستون فقرات عبارتند از:
بیشتر بخوانید: چرا پارگی دیسک کمر عارضه‌ای وحشتناک نیست؟
لامینکتومی (جراحی رفع فشار)
رایج‌ترین نوع جراحی برای این بیماری، لامینکتومی شامل برداشتن قسمتی از مهره است. برخی رباط‌ها و خار استخوان نیز ممکن است برداشته شوند. این روش برای نخاع و اعصاب فضایی ایجاد می‌کند و علائم شما را برطرف می‌کند.
لامینوتومی
این روش از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی یک لامینکتومی جزئی است. در این روش، تنها بخش کوچکی از لایه برداشته می‌شود یعنی ناحیه‌ای که بیشترین فشار را روی عصب ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: عمل جراحی دیسک کمر | تمامی روش‌ها و تکنیک‌ها
لامینوپلاستی
در این روش که فقط در ناحیه گردن انجام می‌شود، قسمتی از ورقه برداشته می‌شود تا فضای بیشتری در کانال ایجاد شود و صفحات فلزی و پیچ‌ها یک پل لولایی را در ناحیه‌ای که استخوان برداشته شده، ایجاد می‌کند.
فرامینوتومی
این روش شامل برداشتن استخوان یا بافت در ناحیه آسیب دیده است. این کار به جهت ایجاد فضای بیشتر برای ریشه‌های عصبی انجام می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر | نشانه‌هایی که با دیدن آن‌ها باید دنبال راه حل باشید
فضاهای فرآیند بین نخاعی
این عمل جراحی تنگی کانال نخاعی با حداقل عوارض برای برخی از افراد مبتلا به تنگی نخاع کمری است. این روش تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود و شامل برداشتن قسمتی از لایه‌های مهره آسیب دیده است.
همجوشی ستون فقرات
این روش در صورتی درنظر گرفته می‌شود که از آسیب به عصب ناشی از تنگی نخاع رنج می‌برید، ستون فقرات شما پایدار نیست و در روش‌های دیگر به شما کمک نشده است. جراحی فیوژن ستون فقرات به طور دائم دو مهره را به هم متصل می‌کند. معمولاً در ابتدا لامینکتومی انجام می‌شود و استخوان در این روش برداشته می‌شود تا پلی بین دو مهره ایجاد شود. این کار باعث تحریک رشد استخوان جدید می‌شود. مهره‌ها با پیچ، میله، قلاب یا سیم به هم متصل می‌شوند تا مهره‌ها بهبود یافته و با هم رشد کنند. روند بهبودی شش ماه تا یک سال به طول می‌انجامد.
بیشتر بخوانید : آیا کمردرد در زنان شایع‌تر است؟ + بهترین راه‌های تشخیصی و درمانی
عوارض عمل جراحی تنگی کانال نخاعی چیست؟
همه جراحی‌ها خطر عفونت، خونریزی، لخته شدن خون و واکنش به بیهوشی را دارند. خطرات اضافی ناشی از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
- آسیب عصبی
- پارگی در غشایی که عصب یا نخاع را می‌پوشاند
- عدم بهبود استخوان پس از جراحی
- خرابی صفحات فلزی، پیچ‌ها و سایر بست‌ها
- نیاز به جراحی اضافی
- عدم تسکین علائم
- بازگشت علائم
بیشتر بخوانید: وقتی کمر درد و عفونت رحم هم‌زمان می‌شوند، دانستن این نکات ضروری است
عامل ایجاد کمردرد و سیاتیک
فضای کمتر در ستون فقرات، فضای موجود برای نخاع و اعصاب منشعب از نخاع را کاهش می‌دهد. تنگ شدن فضا می‌تواند باعث تحریک، فشرده شدن یا گرفتگی نخاع یا اعصاب شود که می‌تواند منجر به کمردرد و سیاتیک شود. تنگی نخاع معمولا با گذشت زمان به آرامی به وجود می‌آید. این بیماری بیشتر در اثر آرتروز یا تغییرات ساییدگی و پارگی ایجاد می‌شود. این امر به طور طبیعی با افزایش سن در ستون فقرات شما رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 6ورزش قوز کمر یا هایپرکیفوز؛ آیا انحنای کمر درمان شدنی است؟
تنگی نخاع در کجا رخ می‌دهد؟
تنگی نخاعی می‌تواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد اما بیشتر در دو ناحیه رخ می دهد:
- کمر (تنگی کانال کمری)
- گردن (تنگی نخاع گردنی)
بیشتر بخوانید: 10ورزش گودی کمر؛ با ورزش قوس غیرطبیعی کمر را رفع کنید
تنگی کانال کمری چیست؟
تنگی کانال کمری، تنگ شدن کانال نخاعی است. تنگ شدن کانال نخاعی معمولا به دلیل تغییرات مرتبط با افزایش سن رخ می‌دهد که باعث کاهش اندازه کانال می‌شود از جمله حرکت یکی از مهره‌ها خارج از تراز.
تنگ شدن کانال نخاعی یا مجاری جانبی که از اعصاب محافظت می‌کنند، اغلب منجر به کشیده شدن ریشه عصبی نخاع می‌شود. با باریک شدن قطر کانال، اعصاب به طور فزاینده‌ای تحریک می‌شوند.
علائم تنگی کانال کمری شامل درد، بی حسی یا ضعف در پاها، کشاله ران، باسن و کمر است. علائم معمولا هنگام راه رفتن یا ایستادن تشدید می‌شود و ممکن است در حالت خوابیده، نشسته یا کمی خم شدن به جلو کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: ورزش برای تنگی کانال نخاعی، به راحتی آب خوردن
چه کسانی دچار تنگی نخاع می‌شوند؟
تنگی کانال نخاعی می‌تواند در هر فردی ایجاد شود اما بیشتر در مردان و زنان بالای 50 سال شایع است. افراد جوان‌تر که با کانال باریک نخاعی متولد می‌شوند نیز می‌توانند تنگی نخاع داشته باشند. سایر شرایطی که بر ستون فقرات تأثیر می‌گذارد مانند اسکولیوز یا آسیب به ستون فقرات می‌تواند شما را در معرض ابتلا به تنگی نخاع قرار دهد. در ادامه بیشتر در مورد ساختار ستون فقرات خواهیم گفت.
بیشتر بخوانید : کمربند طبی، پیشنهادی برای کاهش کمردرد
ستون فقرات از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟
ستون فقرات شما یک دسته یا ستون متشکل از 24 استخوان (مهره) به علاوه استخوان‌های جوش خورده، استخوان خاجی و دنبالچه است. ستون فقرات از قاعده جمجمه شروع شده و به لگن شما ختم می‌شود. ستون فقرات وزن بدن را تحمل کرده و از نخاعتان محافظت می‌کند. هر مهره دارای یک قسمت جلویی گرد، یک دهانه حلقه‌ای شکل مرکزی (کانال نخاعی)، نواحی استخوانی مسطح (مفاصل) است که در آن یک مهره در بالا و پایین با سایر مهره‌ها تماس پیدا می‌کند.
قسمت‌های استخوانی در کنار مهره‌ها را وقتی دست خود را به پشت‌تان می‌کوبید، احساس می‌کنید. در مهره‌ها یک پد گرد و مسطح وجود دارد که دیسک بین مهره‌ای نامیده می‌شود و به عنوان بالشتک یا ضربه‌گیر عمل می‌کند. رباط‌ها نوارهایی قوی و فیبری هستند که مهره‌ها را کنار هم نگه می‌دارند، ستون فقرات را در وضعیت ثبات حفظ کرده و از دیسک‌ها محافظت می‌کنند. نخاع، طناب یا کابل اصلی بدن است که پیام‌ها را بین عضلات و اندام ها و مغز ارسال و دریافت می‌کند.
بیشتر بخوانید: انواع کمر درد و نشانه‌های آن + دانسته‌هایی حیاتی در مورد کمردرد
این پیام‌ها از مرکز کانال نخاعی عبور می‌کنند. این طناب به طور کامل توسط قسمت‌های استخوانی ستون فقرات احاطه شده است. ریشه‌های عصبی بخش اولیه‌ای از یک دسته از رشته‌های عصبی هستند که از نخاع خارج می‌شوند. فیبرهای عصبی یا اعصاب (شبکه مینی کابل) سپس به تمام نقاط بدن مرتبط می‌شوند.
در ادامه عللی که ممکن است منجر به نیاز به عمل جراحی تنگی کانال نخاعی برای درمان کمردرد شود را بررسی می‌کنیم:
خار مفاصل
استئوآرتریت شرایطی است که باعث فرسودگی غضروف در مفاصل، از جمله ستون فقرات شما می‌شود. غضروف پوشش محافظ مفاصل است. با از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها شروع به ساییدن یکدیگر می‌کنند. بدن شما با رشد استخوان جدید به این اتفاق پاسخ می‌دهد. خار استخوان معمولاً یا رشد بیش از حد استخوان رخ می‌دهد. خارهای استخوانی روی مهره‌ها به داخل کانال نخاعی کشیده شده و فضا را باریک کرده و اعصاب ستون فقرات را به هم فشار می‌دهند. بیماری پاژه استخوان هم می‌تواند باعث رشد بیش از حد استخوان در ستون فقرات شود و اعصاب را تحت فشار قرار دهد.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل حرکات فیزیوتراپی برای کمر+عکس و فیلم
فتق دیسک
بین هر مهره یک پد بالشتک صاف و گرد (دیسک مهره‌ای) قرار دارد که به عنوان جاذب ضربه در امتداد ستون فقرات عمل می‌کند. خشک شدن و صاف شدن دیسک‌های مهره‌ای ناشی از افزایش سن و ترک خوردن لبه بیرونی دیسک‌ها باعث می‌شود که مرکز ژل مانند این دیسک‌ها از لایه بیرونی ضعیف یا پاره شده عبور کند. سپس دیسک برآمده روی اعصاب نزدیک دیسک فشار می‌آورد.
رباط‌های ضخیم
رباط‌ها نوارهای فیبر هستند که ستون فقرات را کنار هم نگه می‌دارند. آرتروز می‌تواند باعث ضخیم شدن رباط‌ها و برآمدگی در فضای کانال نخاعی شود.
شکستگی‌ها و آسیب‌های ستون فقرات
شکستگی یا دررفتگی استخوان‌ها و التهاب ناشی از صدمه‌ای که در ناحیه ستون فقرات رخ می‌دهد، می‌تواند فضای کانال را تنگ کرده یا بر اعصاب نخاعی فشار وارد کند.
کیست یا تومور نخاعی
رشد درون نخاع یا بین نخاع و مهره‌ها می‌تواند فضا را تنگ کرده و به نخاع و اعصاب آن فشار وارد کند.
تنگی مادرزادی نخاع
این وضعیتی است که در آن فرد با یک کانال نخاعی کوچک متولد می‌شود. یکی دیگر از ناهنجاری‌های مادرزادی ستون فقرات که می‌تواند فرد را در معرض تنگی نخاع قرار دهد، اسکولیوز (ستون فقرات با شکل غیر طبیعی) است.
درد در ناحیه کمر
گاهی اوقات درد به عنوان درد مبهم یا حساسیت به الکتریسیته یا احساس سوزش توصیف می‌شود. این درد می‌تواند بیاید و برود. سیاتیک هم دردی است که از باسن شروع می‌شود و تا ساق پا ادامه می‌یابد. احساس سنگینی در پاها، که ممکن است منجر به گرفتگی در یک یا هر دو پا شود هم از دیگر علائم است.
دردی که هنگام ایستادن طولانی مدت، راه رفتن یا راه رفتن در سرازیری تشدید می‌شود هم جزو دردهایی است که مبتلایان به تنگی کانال ممکن است تجربه کنند. درد در هنگام خم شدن که هنگام راه رفتن در سربالایی یا نشستن کاهش می‌یابد، از دست دادن کنترل مثانه یا روده (در موارد شدید) هم از دیگر عوامل تنگی نخاع ناحیه کمر است.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی کمردرد زنان و رمز و رازهای آن را یاد بگیرید
علائم تنگی نخاع گردن
- گردن درد
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در بازو، دست یا پا (علائم را می توان در هر نقطه زیر نقطه فشرده سازی عصب احساس کرد)
- ضعف در بازو، دست یا پا
- مشکلات مربوط به تعادل
- از مشکل در عملکرد دست‌ها مانند مشکل در نوشتن یا بستن دکمه‌های پیراهن
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده (در موارد شدید)
علائم تنگی نخاع شکمی (قفسه سینه)
- درد
- بی حسی
- سوزن سوزن شدن
- ضعف در زیر شکم
- مشکلات مربوط به تعادل
بیشتر بخوانید: شناخت رایج‌ترین انواع کمردرد در مردان
آیا تنگی نخاع می تواند باعث فلج دائمی شود؟
در حالی که تنگ شدن ستون فقرات می‌تواند باعث درد شود، معمولاً باعث فلج نمی‌شود. با این حال، اگر عصب نخاعی یا نخاع برای مدت طولانی فشرده شود، بی حسی دائمی یا فلج شدن، ممکن است. به همین دلیل است که در صورت احساس بی حسی یا ضعف در بازوها یا پاها، بسیار مهم است که بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
آیا عمل جراحی تنگی کانال نخاعی نیاز است؟
پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند، در مورد علائم سوال می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است ستون فقرات را لمس کند و روی ناحیه‌های مختلف فشار دهد تا ببیند آیا این کار باعث درد می‌شود یا خیر. پزشک به احتمال زیاد از بیمار می‌خواهد در جهت‌های مختلف خم شود تا ببینید آیا موقعیت‌های مختلف ستون فقرات باعث ایجاد درد یا علائم دیگر می‌شود. پزشک تعادل بیمار را بررسی می‌کند، نحوه حرکت و راه رفتن او را می‌بیند و قدرت بازو و پای بیمار را نیز مد نظر قرار می‌دهد.
برای بررسی ستون فقرات و تعیین محل دقیق، نوع و وسعت مشکل، آزمایش‌های تصویربرداری تجویز می‌شوند. مطالعات تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اشعه ایکس
اشعه ایکس از مقدار کمی تشعشع استفاده می‌کند و می‌تواند تغییرات در ساختار استخوان از جمله کاهش ارتفاع دیسک و ایجاد خارهای استخوانی که باعث تنگ شدن فضای ستون فقرات می‌شود را نشان دهد.
MRI
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از امواج رادیویی و یک آهنربای قوی برای ایجاد تصاویر مقطعی از ستون فقرات استفاده می‌کند. MRI تصاویر مفصلی از اعصاب، دیسک‌ها، نخاع و وجود هرگونه تومور را ارائه می‌دهد.
سی تی اسکن
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) ترکیبی از اشعه ایکس است که تصاویر مقطعی از ستون فقرات را ایجاد می‌کند. سی تی به وضوح بیشتری نخاع و اعصاب را نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید : تیلاکس پرو | تاثیر کمربند فراصوت تیلاکس بر روی انواع کمر درد
مراقبت‌های پس از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی
اکثر افراد می توانند حدود 2 تا 4 روز پس از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی (در صورت وجود افراد دیگری در خانه) از بیمارستان به خانه برگردند. در صورت عدم مصرف داروهای مسکن قوی (مخدر)، رانندگی ممکن است چند هفته پس از آن از سر گرفته شود. معمولا حدود چهار تا شش هفته طول می‌کشد تا به یک شغل اداری یا کم تحرک بازگردید، اما بازگشت به فعالیت‌هایی که بیشتر فیزیکی هستند ممکن است سه ماه یا بیشتر طول بکشد.
پیچ‌ها، قفس‌ها، صفحات و میله‌ها ممکن است در حین جراحی برای تثبیت ناحیه در حالی که استخوان بهبود می‌یابد، کاشته شود. برخی از بیماران در طول نقاهت از کمربند طبی استفاده می‌کنند که حرکت را محدود می‌کند.
عواملی که می توانند زمان بهبودی را کاهش دهند
در حالی که معمولا 3 تا 6 ماه طول می‌کشد تا مهره‌های مجاور به یک استخوان جامد پس از جراحی جوش بخورند، فرآیند التیام ممکن است در برخی از بیماران بیشتر طول بکشد زیرا:
- سیگار کشیدن یا سایر محصولات نیکوتینی (که حاوی سمومی است که رشد استخوان را مختل می‌کند)
- چاقی و پوکی استخوان
- برخی از بیماری‌های مزمن مانند دیابت
- سو تغذیه
- افسردگی
- استفاده طولانی مدت از مواد افیونی قبل از جراحی
- داروی پردنیزون
عوامل دیگری نیز می‌توانند روند بهبود را کاهش دهند. به عنوان مثال، درگیر شدن در فعالیت‌های پرخطر (مانند خم شدن، بلند کردن یا پیچیدن) در اوایل دوره بهبودی ممکن است منجر به شکست شود یا به جراحی دوم نیاز داشته باشد.
برنامه‌ریزی از پیش برای عمل جراحی تنگی کانال نخاعی
آماده سازی خانه از قبل نیز احتمال بهبودی آرام را افزایش می‌دهد:
- وسایل روزمره را به راحتی در دسترس قرار دهید. با نگه داشتن اقلام معمولی در نقاطی که به راحتی قابل دسترسی هستند، از خم شدن و آسیب جلوگیری می‌شود.
- برای وعده‌های غذایی از قبل برنامه‌ریزی کنید. برای به حداقل رساندن ایستادن و حرکت در آشپزخانه برای تهیه غذا، غذاهای قابل گرم شدن تهیه کنید یا برای استفاده بعدی غذا بپزید و فریز کنید.
- درخواست کمک کنید. به افرادی كه در كارهای سنگين‌تر مانند شستن لباس‌ها كمك كنند، ممكن است لازم باشد.
خلاصه
در تنگی کانال نخاعی ممکن است برای مدت طولانی هیچ علامتی مثل کمردرد نداشته باشید. البته اگر تنگی کانال به دلایل دیگری به جز افزایش سن که بسیار کند اتفاق می‌افتد به وقوع بپیوندد، ممکن است برخی تغییرات در اشعه ایکس یا سایر آزمایشات تصویربرداری مشاهده شود. بسته به اینکه تنگی کانال نخاعی کجاست و چقدر شدید است، ممکن است در گردن، کمر، بازوها، پاها یا دست‌ها احساس درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف کنید.
بسیار مهم است که منشا مشکل پیدا شود زیرا انواع کمردرد و نشانه‌های آن متفاوت هستند. به همین دلیل شناخت انواع کمردرد مانند کمردرد بارداری، کمردرد عصبی و سایر انواع آن حائز اهمیت است. یادتان باشد درمان هر بیماری لزوما استراحت نیست و ممکن است به طور مثال شما دچار یک نوع کمردرد که با استراحت بدتر می‌شود، شده باشید. پزشکان معمولا سایر راه‌های درمان را امتحان می‌کنند و عمل جراحی تنگی کانال نخاعی آخرین گزینه است.