سردی کردن معده و درمان آن با 7 روش درمانی خانگی و سنتی
سردی کردن یکی از شایع‌ترین حالات یا بیماری‌هایی است که افراد به دلیل زیاده‌روی در مصرف غذاهای طبع سرد به آن دچار می‌شوند. این احساس سردی در معده و حتی کل بدن گاهی نشانه حساسیت بالای فرد به مواد غذایی طبع سرد است. همچنین در مواردی این احساس سردی نشانه‌دهنده یک مشکل پزشکی خواهد بود.
برای درمان معده سرد و اینکه برای گرمی معده چی بخوریم راهکارهای خاصی وجود دارد. در این مقاله از مجله علمی پزشکی سیوطب به بررسی علل و علائم سردی کردن بدن یا بیماری‌های جدی که باعث آن می‌شوند خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نگاهی کلی به موضوع این مقاله
- افراد با مزاج سرد بعد از زیاده‌روی در مصرف غذاهای طبع سرد دچار سردی می‌شوند
- راهکارهای خانگی و سنتی مختلفی برای درمان سردی کردن وجود دارد
- استفاده از مواد غذایی مصلح باعث رفع سردی بدن یا جلوگیری از دل درد ناشی از سردی کردن می‌شود
بیشتر بخوانید: ۱۵ درمان گرمی بدن با راهکارهای ساده خانگی،خوراکی و طب سنتی
آشنایی با طبع سرد و گرم بدن
به طور کلی افراد از نظر طبع و مزاج به دو دسته سرد (بلغمی یا سوداوی) و گرم (دموی یا صفراوی) تقسیم می‌شوند. که خود این دو دسته به دو مجموعه زیر تقسیم خواهند شد:
- سرد مزاج‌ها: سرد و خشک (سوداوی) یا بلغم (سرد و تر)
- گرم مزاج‌ها: گرم و خشک (صفراوی) یا گرم و تر (دموی)
در تعریف این مزاج‌ها می‌توان این گونه گفت که:
طبع سرد: این گونه افراد با مصرف مواد غذایی سرد سازگاری نداشته و تحمل هوای سرد را ندارد (همیشه لباس زیادی بر تن دارند). از دیگر نشانه‌های این افراد به دستان همیشه سردشان می‌توان اشاره کرد
طبع گرم: افراد دارای این طبع همیشه از گرما فراری هستند و همواره بدن داغی دارند. خوردن غذاهایی با طبع گرم باعث افزایش حرارت بدن آن‌ها می‌شود
بیشتر بخوانید: بیماری‌های طبع سرد؛ از ام اس تا کم‌شنوایی
دسته‌بندی مواد غذایی براساس طبع آن‌ها
با توجه به دسته‌بندی مزاج انسان‌ها باید گفت که مواد غذایی نیز به همین صورت تقسیم‌بندی می‌شوند. در جدول زیر تعدادی از مواد غذایی بر حسب نوع طبعشان تقسیم شده‌اند.
| مواد غذایی با طبع گرم | مواد غذایی با طبع سرد | ||
| گوشت مرغ خانگی | گوشت گوسفند و شتر | ازگیل و انار ترش | زرشک |
| گوشت شترمرغ، بوقلمون | نان گندم | ریواس | جو و ذرت |
| شیر بز و تخم مرغ | گوشت بز و میگو | سنجد | ماش، باقلا، نخودفرنگی |
| خرما | عسل | گشنیز | سیب و گلابی |
| آناناس | انگور | آلو، آلبالو و زرد آلو | زالزالک |
| گیلاس و موز | نخود | مرکبات | زغال اخته |
| شبدر، ترب و تربچه | گردو، مویز و بادام زمینی | گوشت مرغ ماشینی | سرکه |
| انواع لوبیا و گندم | طالبی، هویج و انجیر | گوشت گاو، ماهی | بادمجان و گوجه فرنگی |
| جگر سیاه و سفید | توت | کرفس، گل کلم | توت فرنگی |
| سیب‌های شیرین | قیسی | کشک | شلغم و چغندر |
تمامی مواد غذایی در یکی از دو دسته گرم و سرد قرار دارند.
بیشتر بخوانید : غذاهای مناسب برای مزاج گرم و تر، فهرست غذاهای خوشمزه برای دموی‌ها
سردی کردن معده یعنی چه؟
با توجه به مطالب گفته شده در مورد طبع سرد و گرم می‌توان این گونه نتیجه گرفت که اگر فردی با طبع سرد، غذایی با طبع سرد (چه خشک و چه تر) میل کند یا افراد گرم مزاج در خوردن غذاهای سرد زیاده‌روی کنند، معده آن‌ها دچار سردی شده و اصطلاحا می‌گویند که آن فرد سردی کرده است.
از دیدگاه طب سنتی چینی، سردی معده بیماری خاصی است که همزمان علت یا جزئی ازعلائم بیماری‌های دیگر نیز هست. از نظر بالینی بیماران مبتلا به سردی کردن معده اغلب علائم و نشانه‌های معده درد، درد شکم، حالت تهوع، بی‌اشتهایی، اسهال و سایر علائم گوارشی را نشان می‌دهند. در ادامه بیشتر با علل و علائم سردی کردن آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: اصلاح مزاج سرد و خشک؛ به جنگ غلبه سودا بروید
سردی کردن معده یا بدن چگونه ایجاد می‌شود؟
شاید در ابتدا به ذهنتان خطور کند که آیا ممکن است که معده سرد شود؟ در جواب به این سوال باید گفت که بله. در سراسر بدن گیرنده‌های حرارتی وجود دارند که این سلول‌های عصبی می‌توانند تغییرات دما در بدن را تشخیص دهند.
این سلول‌ها یا گیرنده‌ها به سیستم عصبی متصل هستند تا پیام سردی در نقطه‌ای خاصی از بدن را به مغز برسانند. این کار باعث می‌شود که بدن فعالیت‌هایی را برای به تعادل رساندن دما و ایمنی انجام دهد.
گیرنده‌های حرارتی درست در زیر سطح پوست قرار دارند که بسیار حساس هستند و می‌توانند لرز یا تعریق را به عنوان وسیله‌ای برای گرم کردن یا خنک کردن بدن انجام دهند. این در حالی است که واکنش‌های گیرنده‌های حرارتی که در اعماق بدن قرار دارند (به عنوان مثال در معده)، معمولا ظریف‌تر هستند و سیگنال‌هایی را به سیستم عصبی خودکار ارسال می‌کنند. این نوع گیرنده‌های حرارتی در مغز، نخاع و در عمق شکم قرار دارند.
بیشتر بخوانید: صبحانه برای مزاج گرم و خشک؛ سردی‌ها آب روی آتش هستند
علل سردی کردن بدن چیست؟ و آشنایی با غذاهای گرم کننده معده
سردی بدن علل مختلفی دارد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به خوردن مواد غذایی با طبع سرد اشاره کرد. در ادامه با علل مختلف این حالت آشنا خواهیم شد:
بیشتر بخوانید : درمان مزاج گرم و خشک؛ صحرای تن صفراوی‌ها درمان می‌شود؟
خوردن مواد غذایی با طبع سرد و استفاده از مصلح‌ها برای رفع بلغم معده
همان‌طور که گفته شد برخی افراد با خوردن بیش از حد مواد غذایی با طبع سرد، باعث سرد شدن معده خود می‌شوند. در چنین مواردی فرد دچار لرز، تکرر ادرار و حتی دل پیچه خواهد شد.
به عنوان مثال برخی افراد بعد از خوردن لبنیات دچار سردی می‌شوند. به همین دلیل به آن‌ها پیشنهاد می‌شود که همراه با مصرف لبنیات از مواد غذایی گرم یا در اصطلاح مصلح آن‌ها استفاده کنند. مثلا پنیر را با گردو تازه یا سیاه دانه میل کنند.
بیشتر بخوانید: اگر مزاج سرد و تر دارید، حواستان را به این نکات جمع کنید
در بیشتر موارد علت سردی کردن به دلیل مصرف بیش از حد مواد غذایی زیر است:
- مصرف زیاد آب یا نوشیدنی‌های سرد
- مصرف بیش از حد خیار، بستنی، ماهی و پنیر
- مصرف بیش از حد گوشت گاو، ماکارونی، سالاد اولویه، میوه‌های کال
- خوردن زیاد آش رشته، پاستا یا لازانیا
- مصرف غذاهای سنگین یا دیر هضم
بیشتر بخوانید : مزاج گرم و تر، دلیلی برای چاقی و پرخوری؟
همچنین باید اشاره کرد که بعضی شرایط پزشکی نیز باعث سرد شدن معده، سایر اندام‌های شکم و سفتی یا سردی دیواره شکم می‌شوند. از این شرایط پزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. گاستروانتریت؛ علت سردی شکم در طب سنتی و پزشکی نوین
گاستروانتریت (Gastroenteritis) التهابی است که در پوشش داخلی روده کوچک یا معده رخ می‌دهد. این التهاب به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، اما شایع‌ترین علت آن باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند. به گاستروانتریت ویروسی معمولا آنفولانزای معده نیز می‌گویند.
هیچ درمانی برای گاستروانتریت ویروسی وجود ندارد، اما اشکال باکتریایی این بیماری ممکن است با آنتی‌بیوتیک درمان شوند. مراقبت‌های حمایتی مانند نوشیدن مایعات زیاد و استراحت، صرف نظر از اینکه علت گاستروانتریت باکتریایی یا ویروسی باشد، مهم و موثر هستند.
بیشتر بخوانید : نگاهی به مزاج گرم و خشک از دیدگاه طب سنتی تخصصی
2. عفونت‌ها؛ عاملی برای سردی کردن معده و لرز بدن
بیماری‌های عفونی زیادی وجود دارند که منجر به درد شکم و لرز بدن می‌شوند. از پارگی آپاندیس گرفته تا مسمومیت غذایی، هر عفونت قابل توجهی امکان دارد باعث سردی بدن، لرز یا تشنج شود.
بیشتر بخوانید: ۱۱ درمان خانگی سوزش معده با موادی که در هر خانه‌ای پیدا می‌شود!
فوریت‌های پزشکی در خصوص این عارضه؛ درمان سریع و رفع سردی و رطوبت بدن
در صورت بروز لزر و سردی شدید و ایجاد علائم زیر باید به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید؛ زیرا این علائم نشانه عفونت شدید یا سپسیس هستند:
- تب شدید
- سرگیجه
- ضربان قلب تند
- مشکل در تنفس
بیشتر بخوانید : افراد دارای مزاج سرد و خشک حتما باید این مطلب را بخوانند
3. گاستروپارزیس؛ عاملی برای معده سرد با عملکرد نادرست
Gastroparesis وضعیتی است که زمانی ایجاد می‌شود که معده کندتر از حد معمول کار و غذاها را هضم می‌کند. گاستروپارزیس در اثر دلایل مختلفی رخ می‌دهد، مانند:
- دیابت قندی
- جراحی معده
- سایر بیماری‌های مزمن
در این حالت معده به درستی عملکرد خود را انجام نمی‌دهد و باعث بروز علائم معده سرد خواهد شد.
4. پانکراتیت؛ علت سرد شدن معده در برخی مواقع
پانکراتیت التهابی است که به صورت ویژه در پانکراس رخ می‌دهد. پانکراس اندام کوچکی است که درست در پشت معده قرار دارد و انسولین، آنزیم‌های گوارشی و سایر هورمون‌ها را تولید می‌کند.
علل زیادی برای پانکراتیت وجود دارد که از مزمن یا حاد و همچنین عفونی یا غیرعفونی متغیر است. پانکراتیت حاد در مواردی باعث احساس سرما همراه با درد شدید در قسمت میانی سمت چپ بالای شکم می‌شود.
بیشتر بخوانید : ۱۱ عرقیات سرد پرکاربرد در درمان خانگی بیماری|کلینیک سیار خانه شما!
چه چیزی باعث سردی کردن معده هنگام ورزش می‌شود؟
برخی افراد زمانی که هیچ نشانه دیگری از عفونت ندارند، احساس سرما را در معده خود یا در جای دیگری از بدنشان گزارش می‌دهند. همچنین در برخی افراد این احساس ممکن است با ورزش ایجاد شود.
با توجه به مطالعات مختلف چندین نظریه برای این احساس سردی بدن هنگام ورزش وجود دارد که شامل:
- افزایش دما در سطح پوست به دلیل فعالیت ورزشی شدید و احساس سرما در قسمت‌های داخلی بدن به دلیل تفاوت دما در سطح و داخل بدن
- ترشح هورمون‌هایی با اثر ضددرد یا تسکین‌دهنده در بدن به وسیله ورزش که بر قسمت‌های خاصی از بدن تاثیر گذاشته و آن‌ها را بی‌حس می‌کند. این بی‌حسی باعث ایجاد احساس سرما خواهد شد
- افزایش گردش خون در گروه‌های خاص عضلانی در طول تمرین باعث کاهش جریان خون و احساس سرما در بعضی از قسمت‌های بدن می‌شود
بیشتر بخوانید: خارشتر و ۱۳ خواص بی‌نظیر عرق، ریشه و دمنوش این گیاه
علائم سردی روده و معده چیست؟
احساس سرما ناشی از ورزش در شکم از نظر تئوری بی‌ضرر است؛ اما سردی کردن به دلیل خوردن مواد غذایی طبع سرد علائمی در بدن ایجاد می‌کند. از علائم سردی معده در بزرگسالان و کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسهال
- دل درد
- دل پیچه
- ضعف
- حالت تهوع
اگر سردی به دلیل مشکل یا بیماری دیگری باشد، احتمال دارد علائم زیر ایجاد شوند:
- تب
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- تنگی نفس
- کاهش ادرار
- کاهش حرکات روده
- خون در ادرار یا مدفوع
- حرکات روده سیاه یا قیری
- درد شدید شکم
- شکم سفت
در این حالت علایم سردی معده نیاز به بررسی توسط پزشک دارند. در اغلب موارد علائم معده سرد با معاینه، بررسی سوابق پزشکی بیمار و گرفتن شرح حال بیمار به تشخیص علت آن کمک خواهند کرد.
بیشتر بخوانید : ۱۹خواص زنجبیل از تسکین درد قاعدگی تا شکست چربی در بدن
درمان فوری سردی شدید بدن با روش‌های خانگی و طب سنتی
اگر سردی بدن به دلیل مشکلات پزشکی ایجاد شده باشد، باید علت بیماری رفع و درمان شود تا این علائم بهبود یابند. به عنوان مثال برای درمان سردی بدن به دلیل بیماری گاستروانتریت عفونی، از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنند.
در صورتی که سردی به دلیل طبع و مزاج افراد باشد، راهکارهای مختلفی برای درمان و رفع این احساس آزاردهنده و علائم آن وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید : درمان دل درد؛ از حمام گرم و داروهای بدون نسخه تا دمنوش بابونه
درمان فوری سردی بدن و معده با راهکارهای مختلف
برای درمان سردی کردن معده به دلیل طبع بلغم یا سوداوی می‌توان از روش‌های درمان خانگی یا طب سنتی استفاده کرد. بعضی از این راهکارهای درمان عبارتند از:
1. پرهیز از مصرف مواد غذایی با طبع سرد و استفاده از مصلح‌های آن‌ها؛ به عبارتی برای رفع سردی بدن چه بخوریم؟
با یک بررسی و مطالعه ساده می‌توان با طبع مواد غذایی آشنا شد. مزاج شناسی به افراد کمک می‌کند که غذاهای مفید و باب طبع خود را شناسایی کنند. در مورد سردی کردن باید گفت که مزاج شناسی باعث می‌شود که فرد از مصرف غذای‌های سرد و گرم در کنار هم اطلاع داشته باشد تا این گونه سردی بیش از حد غذا و بدن خود را با مصلح آن رفع کند.
به عنوان مثال گفته می‌شود که سرشیر یا خامه را با عسل میل کنید. در این حالت سردی خامه با گرمی عسل گرفته می‌شود. در ادامه با مصلحات چندین مواد غذایی آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: درمان سندروم روده تحریک پذیر؛ راه‌هایی برای کاهش درد و دل‌پیچه
| مواد غذایی | مصلحات آن‌ها |
| ماهی | روغن کنجد، روغن بادام شیرین، زنجبیل، آویشن و ادویه‌های گرم مانند فلفل |
| گوشت بز | نمک، فلفل، پیاز، دارچین، زیره و خرما |
| خیار | گرفتن پوست خیار و مصرف آن با نمک یا مصرف خیار چنبر (طبع گرمی دارد) |
| سالاد شیرازی | پیاز، نمک، روغن زیتون |
| پنیر | گردو، آویشن یا نعناع خشک |
| خامه یا سرشیر | عسل |
| دوغ و ماست | نعناع، آویشن، سیر، کاکوتی، سیاه دانه یا پونه |
طبق این جدول تمام مواد غذایی سرد و اینکه برای گرم شدن معده چی بخوریم آماده است. پزشکان طب سنتی توصیه می‌کنند که حتما از این جدول استفاده کنید.
2. چگونه سردی معده را از بین ببریم؟ با کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار
مواد غذایی کافئینی مانند چای سیاه، چای سبز، قهوه و کاکائو مقادیر زیادی کافئین دارند. کافئین طبع سردی دارد و باعث سردی معده می‌شود و از آنجایی که در طول روز چندین لیوان چای سیاه یا قهوه نوشیده می‌شود، بهتر است برای جلوگیری از سردی کردن؛ مصرف خود را کاهش داده یا از مواد مصلح‌کننده در کنار این نوشیدنی‌ها استفاده شود.
به عنوان مثال در کنار چای سیاه خوردن توت خشک، خرما یا قرار دادن هل یا دارچین در هنگام دم کردن چای پیشنهاد می‌شود.
3. مصرف خرما؛ درمان سردی روده و معده با این خوراکی مقوی
خرما میوه‌ای گرمسیری با طبع گرم است که برای رفع سردی معده بسیار مناسب و موثر است. مصرف خرما در کنار غذاهای طبع سرد به راحتی از سردی کردن معده، دل درد و دل پیچه بعدی جلوگیری می‌کند. به عنوان مثال خوردن خرما در کنار ماهی و عدس پلو بسیار رایج است.
بیشتر بخوانید: خواص خرما و فواید شکت‌انگیز این خوراکی گرمسیری
4. ماساژ شکم با روغن زیتون؛ بهترین درمان سردی بدن در طب سنتی
این کار به افزایش جریان خون در ناحیه شکم و رفع سردی در آن نواحی کمک می‌کند. همچنین باعث ایجاد حس آرامش در بیمار و کاهش درد شکم خواهد شد. این راهکار برای روش برای درمان سردی کودکان در طب سنتی است. زیرا بسیاری از مواد غذایی نام‌برده در جدول بالا را نمی‌توان به کودکان زیر 2 سال داد.
5. سیب برای سردی معده؛ میوه های گرم کننده معده
مصرف سیب‌های شیرین برای رفع سردی کردن عالی است. به همین دلیل توصیه می‌شود این مواد غذایی را در رژیم خود جای دهید. این در حالی است که مصرف سیب و گلاب به دلیل طبع سرد باعث سردی معده می‌شوند. پس سعی کنید سیب و گلاب را با یک میوه دارای طبع گرم مصرف کنید تا دچار سردی نشوید.
دمنوش برای رفع سردی بدن؛ بعد از خوردن غذاهای طبع سرد چی بخوریم؟
برای درمان فوری سردی معده در خانه می‌توان از دمنوش‌های طبیعی و سنتی استفاده کرد. این دمنوش‌ها عبارتند از:
6. دمنوش زنجبیل برای درمان سردی کردن معده؛ بهترین درمان دل درد ناشی از سردی
زنجبیل گیاهی با طبع گرم است که قرن‌هاست در طب سنتی از آن برای درمان سردی بدن و رفع التهابات استفاده می‌کنند. برای درمان یا پیشگیری از سردی کردن بعد از خوردن غذاهایی با طبع بلغم، کافی است که مقداری ریشه زنجبیل را در آب بجوشانید و بعد از دم کشیدن، میل کنید.
همچنین می‌توان از ریشه یا پودر زنجبیل در تهیه غذاهای سرد نیز استفاده کرد. این کار هم سردی غذا را خنثی می‌کند و هم به غذا طعم دلچسبی می‌دهد.
بیشتر بخوانید: درمان حالت تهوع با 8 روش خانگی از کودکی تا بزرگسالی
7. دمنوش بابونه و رازیانه؛ درمان سردی روده در طب سنتی
افرادی که به صورت مکرر دچار سردی معده می‌شوند، می‌توانند از دمنوش بابونه یا رازیانه استفاده کنند. این دو گیاه طبع گرمی دارند و در درمان نفخ و گرفتگی معده، سردی کردن و درمان سوءهاضمه مفید هستند.
برای تهیه دمنوش این دو گیاه کافی است که مقداری از آن‌ها را همراه با آب و لیموترش دم و سپس مصرف کنید.
8. دمنوش نعنا فلفلی؛ بهترین خوراکی برای رفع سردی بدن
نعنا فلفلی از جمله گیاهانی است که برای درمان ناراحتی و سردی معده کاربرد دارد. مصرف دمنوش این گیاه در درمان سوءهاضمه، سندروم روده تحریک‌پذیر و سردی معده موثر است.
برای تهیه این دمنوش باید مقداری از آن را با آب جوش مانند چای سیاه دم کنید. همچنین مصرف آدامس یا جویدن چند برگ نعنا نیز در رفع سردی کردن مناسب است.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت معده از روش‌های پزشکی گرفته تا خانگی و طب اسلامی
عوارض سردی بدن؛ چرا درمان فوری سردی بدن مهم است؟
سردی کردن در بیشتر موارد باعث ناراحتی فردشده و علائم ناخوشایندی مانند حالت تهوع و دل درد را برای او ایجاد می‌کند. همچنین باید اشاره کرد که میزان بیماری‌های مرتبط با سرد مزاجی از نظر طب سنتی بسیار زیاد هستند. به طور کلی می‌توان گفت که سردی بدن ناشی از غلبه این طبع بر قسمتی از بدن باعث بروز بیماری‌های مرتبط با سردی خواهد شد.
از این بیماری‌های ناشی از سردی مداوم بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردی در سر: ام اس، پارکینسون، سردرد و آلزایمر
- سردی در مو: سفید شدن مو
- سردی چشم: کم بینی و آب مروارید
- سردی معده: درد، تورم و نفخ
- سردی در دست و پا: آرتروز یا روماتیسم
پس با این اوصاف باید گفت که سردی کردن معده یک عارضه ناخوشایند است که به درمان سریع نیاز دارد.
یادداشت پایانی
برای همه پیش آمده که بعد از صرف غذا یا نوشیدنی با طبع سرد دچار دل درد یا دل پیچه شوند. این علائم در افرادی که طبع سردی دارند با شدت بیشتری رخ می‌دهد. این حالت در اثر سرد شدن و کاهش دمای معده نسبت به سایر اندام‌های بدن ایجاد می‌شود.
افراد بلغمی یا سرد مزاج می‌توانند با شناخت طبع مواد غذایی مختلف و رعایت استفاده مواد سرد یا ترکیب آن‌ها با خوراکی‌های گرم مزاج از سردی کردن خود جلوگیری کنند.
سوالات متداول سردی کردن
درمان فوری سردی شدید چیست؟
افراد می‌توانند با خوردن دمنوش زنجبیل، نعنا فلفلی یا رازیانه سردی خود را درمان کنند.
علت سردی بدن و دست و پا چیست؟
در بیشتر موارد علت سردی، طبع سرد فرد و مصرف بیش از حد غذاها، نوشیدنی‌ها و میوه‌ها با طبع سرد و بدون استفاده ازغذاهای مصلح است.
برای رفع سردی چه بخوریم؟
پیشنهاد می‌شود که افراد سرد مزاج از مواد غذایی با طبع گرم استفاده کنند. همچنین در کنار غذاهای سرد از مصلحات آن‌ها نیز استفاده شود.
مطالب بسیار اموزنده و کاربردی بود ، با تشکر از زحمات شما