درمان عفونت ناف با 5 روش راحت در کمتر از یک هفته

درمان عفونت ناف مانند سایر عفونت‌های بدن با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها از بین می‌رود. این بیماری در نوزادان و حتی جنین در رحم مادر نیز ایجاد می‌شود که در صورت حاد بودن، باعث زایمان زودرس خواهد شد. در بیشتر موارد علت عفونت ناف جنین، عفونت رحم و واژن مادر است که به کودک او منتقل شده است.

در حالی که علت عفونت ناف در بزرگسالان کیست چربی در ناحیه ناف، دیابت، عفونت‌های قارچی یا باکتریایی و انجام پیرسینگ در ناف در محیط‌های آلوده است. با توجه به این علل درمان عفونت ناف در بزرگسالان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، پمادها و آمپول، تخلیه چربی از کیست و گاهی جراحی برای خارج کردن کیست صورت می‌گیرد.

در این مقاله از مجله علمی پزشکی سیوطب به بررسی درمان عفونت ناف در بزرگسالان و نوزادان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

 

عفونت ناف چه نوع بیماری است؟

عفونت ناف معمولا در نوزادان تازه متولد شده رخ می‌دهد، همچنین ممکن است که نوزاد قبل از تولید نیز دچار این بیماری شود. عفونت در نوزادان یکی از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و پزشکان معتقدند عفونت بند ناف یا UCIs (umbilical cord infections) عامل اصلی این امر است.

با این حال در کشورهای توسعه یافته زمانی که درمان عفونت ناف روی نوزاد انجام می‌گیرد، میزان بروز عوارض جدی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. همچنین باید اشاره کرد که عفونت ناف در بزرگسالان نیز به علل مختلفی رخ می‌دهد.

بیشتر بخوانید : سرطان ریه، یک بیماری خاموش اما خطرناک با ۵ راه تشخیص

علت عفونت ناف

عفونت در قسمت ناف در نوزادان بیشتر از بزرگسالان شایع است. امکان دارد که نوزادان قبل و پس از تولد دچار عفونت ناف شوند که علت آن سرایت عفونت از رحم مادر به مایع آمینوتیک است. در حالی که عفونت ناف بعد از تولد ناشی از ورود باکتری به ریشه ناف (قسمتی از ناف باقی مانده از بندناف) است.

همچنین نوع دیگری از عفونت بند ناف در جنین وجود دارد و زمانی ایجاد می‌شود که جنین در رحم مادر در حال رشد است. در این زمان مثانه جنین به بند ناف با یک لوله کوچکی به نام اروهوس (اورچال) متصل خواهد شد که در این حالت ادرار از بدن نوزاد دفع می‌شود. این لوله معمولا قبل از تولد مسدود می‌شود. در مواردی که این لوله به درستی مسدود نشود، مایعی در اورهوس رشد می‌کند که به آن کیست اورهوس می‌گویند.

در بعضی موارد این کیست دچار عفونت می‌شود که از علائم آن می‌توان به درد شکم، تب، توده در شکم و درد هنگام ادرار اشاره کرد.

بیشتر بخوانید : آزمایش انعقاد خون چرا باید انجام شود؟+تفسیر آزمایش

اما دلایل مختلفی برای عفونت ناف در بزرگسالان وجود دارد که عبارتند از:

• عفونت باکتریایی

ناف محل مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها است. محققین معتقدند که ناف خانه‌ای امن برای بیش از 70 گونه باکتری است. امکان عفونت باکتریایی با اقداماتی مانند سوراخ کردن و قرار دادن پیرسینگ در ناف بیشتر می‌شود.

• عفونت قارچی

کاندیدیازیس نوعی عفونت قارچی است که در اثر رشد کاندیدا رخ می‌دهد. این قارچ در نقاط تاریک و مرطوب بدن رشد کرده و باعث بروز علائمی مانند خارش و قرمزی در آن ناحیه می‌شود. رشد این قارچ در ناف نیز بسیار شایع است.

بیشتر بخوانید: ۸ درمان آلرژی فصلی برای رفع خطرات نهفته در واکنش ‌های آلرژیک  

• دیابت

افراد دیابتی به دلیل مشکلات سلامتی ناشی از این بیماری زمینه‌ای، بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی قرار دارند.

بیشتر بخوانید: درمان دیابت نوع1 به شیوه‌های پزشکی و طب سنتی

• جراحی

امکان دارد که برخی بیماران بعد از جراحی روی ناحیه شکم (مانند جراحی باد فتخ) دچار عفونت در ناحیه ناف شوند.

• کیست چربی

کیست چربی برآمدگی کوچکی است که در ناحیه‌ای از بدن به وجود می‌آید. این کیست‌ها از غده‌های آزادکننده چربی پوست که سباسه نام دارند تشکیل می‌شوند. به طور معمول در وسط این کیست‌های چربی جوش‌های سر سیاه وجود دارد.

در صورتی که کیست دچار عفونت شود، ترشحی بدبو، غلیظ و زرد رنگ از آن خارج می‌شود. در مواردی اطراف این کیست‌ها قرمز و متورم خواهد شد.

بیشتر بخوانید : زرد زخم و آشنایی با ۳ نمونه رایج این یبماری مسری عفونی

علائم و نشانه‌های عفونت ناف

احتمال دارد که UCI (عفونت بندناف) قبل و بعد از تولد رخ دهد. عفونت‌هایی که قبل از زایمان رخ می‌دهند معمولا علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند؛ اما ممکن است که نشانه‌هایی از مایع آمنیوتیک آلوده وجود داشته باشد. این در حالی است که عفونت‌هایی که پس از تولد ایجاد می‌شوند باعث تغییر رنگ یا خونریزی بند ناف خواهند شد. در ادامه بعضی از علائم و نشانه‌های UCI آورده شده است:

بیشتر بخوانید: بیماری های خود ایمنی؛ ۱۵ نمونه حمله به خودی توسط سیستم ایمنی بدن!

علائم عفونت ناف قبل از تولد

اگر باکتری وارد واژن مادر باردار شود، باعث عفونت در رحم خواهد شد. در صورتی که این عفونت به کیسه آمنیوتیک سرایت کند به آن کوریوآمنیونیت (chorioamnionitis) می‌گویند. در بعضی موارد این عفونت بند ناف را درگیر می‌کند که پزشکان از آن به عنوان عفونت قارچی (funisitis) یاد می‌کنند.

عفونت قارچی خطر عوارض زایمان مانند مرده‌زایی را افزایش می‌دهد. نوزادانی که با عفونت قارچی متولد می‌شوند عوارض سلامتی از جمله آسیب به اندام‌ها و مشکلات رشد طولانی مدت را تجربه می‌کنند.

زنی که علائم کوریوآمنیونیت را دارد احتمال بیشتری برای داشتن نوزاد مبتلا به عفونت قارچی دارد. بعضی از علائم هشداردهنده کوریوآمنیونیت عبارتند از:

• ترشحات بدبو از واژن
• درد شکم
• تب
• ضربان نبض سریع

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های عفونی و ۳ راهکار مصونیت در برابر این بیماری‌‌ها

علائم عفونت ناف بعد از تولد

پس از تولد نوزاد، پزشک بند ناف را گیره و قطع می‌کند. ریشه باقی مانده از بند ناف در چند هفته اول زندگی کودک خشک شده و می‌افتند. گاهی باکتری‌ها استامپ، ناف را که از نظر پزشکی به آن امفالیت می‌گویند، آلوده می‌کنند. این وضعیتی غیرمعمول است و حدود 0.7درصد از نوزادان را در کشورهای توسعه یافته تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بدون درمان، عفونت ناف به سرعت فراتر از ریشه گسترش می‌یابد. طبق آمارها، امفالیت نرخ مرگ و میر 7 تا 15درصدی دارد.

علائم ناف آلوده عبارتند از:

• افزایش خونریزی از بند ناف
• ترشح از بند ناف
• بوی بد
• قرمزی اطراف ناف یا بند ناف
• راش یا تاول روی بند ناف یا اطراف آن
• تب
• عدم تمایل نوزاد به شیر خوردن یا خواب آلوده بود آن
• تغییرات ناگهانی در رفتار کودک

بیشتر بخوانید: درمان تبخال دهان با ۱۵ روش برای خشک شدن سریع تاول‌های تبخال

علائم عفونت ناف در بزرگسالان

با توجه به علل گفته شده برای ایجاد عفونت در ناف، علائم بزرگسالان به صورت زیر خواهند بود:

• ایجاد کیست یا برآمدگی در ناف یا اطراف آن
• احساس درد یا ناراحتی در ناف
• تورم
• قرمزی
• ترشح مایع زرد رنگ یا عفونت
• بوی بد
• خونریزی

بیشتر بخوانید: هپاتیت C را جدی بگیرید؛ خطر ابتلا به سیروز و سرطان کبد

آیا عفونت ناف خطرناک است؟

هر گونه عفونت در افراد مختلف از نوزاد تا بزرگسالان مهم و جدی است و باید توسط پزشک بررسی شود. به همین دلیل درمان عفونت ناف نیز از این قاعده مستثنی نمی‌شود و بیمار باید به پزشک مراجعه کند.

همچنین در صورت بروز علائم زیر خیلی سریع باید به پزشک مراجعه شود:

• علائمی که ظرف مدت یک یا دو روز بهتر نمی‌شوند
• علائمی که به مرور زمان بدتر می‌شوند
• بروز علائم جدید
• درد و ناراحتی بیش از حد بیمار

بیشتر بخوانید : سینوزیت مزمن؛ علائم، تشخیص و راهکارهای خانگی برای درمان

جلوگیری از عفونت ناف

جلوگیری از عفونت ناف در بیشتر موارد امکان‌پذیر است و افراد می‌توانند با رعایت نکات ساده‌ای از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند. این اقدامات برای جنین و نوزاد تازه متولد شده عبارتند از:

• جلوگیری از ابتلا به عفونت رحم و واژن در بارداری برای جلوگیری از ابتلا جنین به عفونت ناف
• شستشو دست‌ها قبل از دست زدن به بند ناف نوزاد
• پرهیز از استفاده از وسایل آلوده برای بریدن بند ناف
• عدم کشیدن ناف نوزاد
• پرهیز از قرار دادن پودر یا داروهای خانگی روی بند ناف
• پیروی از توصیه‌های پزشک اطفال در مورد تمیز نگه داشتن بند ناف
• قرار دادن پوشک پایین‌تر از بند ناف
• توجه به تغییر شکل یا ظاهر ریشه ناف

بیشتر بخوانید : کم خونی یا آنمی؛ بیماری شایع در کودکی و بزرگسالی را بشناسید و درمان کنید

راه‌های پیشگیری از عفونت ناف

درمان عفونت ناف راحت است، اما پیشگیری از ابتلا به این بیماری از درمان آن راحت‌تر خواهد بود. از اقداماتی که برای پیشگیری از عفونت ناف می‌توان موارد زیر را نام برد:

• خشک کردن ناف بعد از حمام
• عدم سوراخ کردن ناف (در صورت تمایل در کلینیک‌های پزشک معتبر با وسایل ضدعفونی شده انجام شود)
• تمیز نگه داشتن پیرسینگ و ضدعفونی آن بعد از درمان عفونت ناف
• عدم استفاده از کرم یا مرطوب‌کننده در ناف
• شستشوی منظم ناف با آب و صابون ضدباکتری
• در صورت داشتن عفونت قارچی در ناف، حین استفاده از کرم‌ها و پمادهای آنتی بیوتیک و ضدقارچی روی ناف، از تماس با سایر قسمت‌های بدن خودداری کنید. در صورت امکان از دستکش استفاده کنید

بیشتر بخوانید: کاهش پلاکت خون و ارتباط آن با کرونا ویروس + ۹ علت ترومبوسیتوپنی

درمان عفونت ناف با روش‌های مختلف

درمان عفونت ناف در بزرگسالان و نوزادان متفاوت است. در ادامه با روش‌های مختلف آن آشنا خواهیم شد.

 

درمان عفونت ناف در نوزادان

در بیشتر موارد پزشک کوریوآمنیونیت را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کند. همچنین در مواردی که نیاز است زایمان زودرس انجام شود تا مادر و جنین از عوارض ناشی از عفونت در امان بمانند.

در مواردی که عفونت حاد باشد، نوزادان در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری می‌شوند و برای آن‌ها آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی تجویز می‌شود. در موارد خفیف، کرم‌های آنتی‌بیوتیکی یا داروهای خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

همچنین برای درمان کیست اورچال از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنند. در مواردی نیاز است که کیست تخلیه شود، در این حالت بعد از برطرف شدن عفونت، پزشک با جراحی لاپاراسکوپی و ایجاد شکافی کوچک روی شکم کیست را خارج می‌کند.

بیشتر بخوانید : مالاریا و هر چیزی که باید در مورد آن بدانید| علائم، درمان و پیشگیری

درمان عفونت ناف در بزرگسالان

برای درمان این عارضه در بزرگسالان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که بستگی به شدت و نوع عفونت دارد. پس با این اوصاف برای درمان عفونت ناف ناشی از علل مختلف از روش‌های زیر استفاده می‌شود.

 

• درمان کیست چربی در ناف

پزشک برای درمان کیست چربی، دارویی را در داخل کیست تزریق یا برشی کوچک در آن ایجاد می‌کند تا مایعات آن تخلیه شوند. همچنین در مواردی پزشک اقدام به برداشتن کیست با جراحی یا لیزر خواهد کرد.

بیشتر بخوانید : برونشیت یک بیماری تنفسی شایع در بین افراد مختلف، حتی کودکان

• درمان عفونت ناف ناشی از دیابت

در این حالت اولین اقدام، کنترل قندخون و بیماری زمینه‌ای بیمار است. با کنترل دیابت بیمار، عفونت در ناف متوقف شده و با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شود.

• پماد برای عفونت ناف

در صورتی که ناف بیمار دچار عفونت باکتریایی شده باشد، پزشک کرم یا پمادهای آنتی‌بیوتیکی را برای بیمار تجویز خواهد کرد. در این حالت بیمار موظف است که تا یک هفته روزی 2 تا 3 مرتبه از این پماد در ناحیه عفونی استفاده کند.

پمادهای ضدقارچی برای درمان عفونت‌های قارچی ناف تجویز می‌شوند. بیمار باید این پمادها را روی ناحیه قرمز و پوسته پوسته شده اطراف ناف بمالد.

بیشتر بخوانید: بیماری گریوز و علت پدیار شدن آن به همراه انواع درمان‌های موجود

• سفالکسین برای عفونت ناف

در مواردی که عفونت ناف شدید باشد یا بیمار توانایی تزریق آمپول آنتی‎بیوتیک را نداشته باشد، پزشک قرص‌های آنتی‌بیوتیک مانند سفالکسین را برای بیمار تجویز خواهد کرد.

 

درمان‌های خانگی عفونت ناف

برای درمان عفونت ناف خفیف امکان استفاده از روش‌های خانگی نیز وجود دارد. همچنین برای نمونه‌های شدید نیز از این روش‌ها می‌توان در کنار داروهای تجویز شده و با مشورت پزشک استفاده کرد.

بیشتر بخوانید: بیماری لوپوس؛ از علائم پوستی تا آسیب به مفاصل، کلیه‌، مغز، قلب و ریه‌

در ادامه با چند نمونه از روش‌های خانگی برای درمان عفونت ناف آشنا خواهیم شد:

استفاد از کمپرس گرم

گرما باعث افزایش جریان خون و افزایش اکسیژن‌رسانی می‌شود. همین موضوع باعث خواهد شد که مواد معدنی و ویتامین‌ها بیشتر به بافت آلوده و آسیب‌دیده برسند. مزیت دیگر کمپرس گرم، کمک به کاهش درد است.

 

شستشو با آب نمک گرم

همان‌طور که گفته شد گرما باعث افزایش جریان خون می‌شود. این موضوع روند بهبودی را تسریع می‌دهد. از طرف دیگر نمک به جذب رطوبت داخل شکم کمک کرده و یک ماده ضدعفونی‌کننده است.

برای این کار کافی است که یک قاشق چای‌خوری نمک را به یک فنجان آب گرم اضافه کرده و مخلوط کنید تا نمک حل شود. سپس مقداری پنبه را به محلول آغشته کرده و آن را روی محل آلوده بمالید و سپس به دقت خشک کنید.

بیشتر بخوانید: ذات الریه یا پنومونی؛ از علائم خطرناک تا درمان‌های خانگی سینه پهلو

استفاده از الکل برای ضدعفونی

پزشکان پیشنهاد می‌کنند که بیماران برای تمیز کردن و تسریع روند درمان عفونت ناف خود از الکل برای پاکسازی استفاده کنند. الکل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی بالایی دارد و قادر است از شیوع عفونت جلوگیری کند. برای این کار کافی است که پنبه‌ای را به الکل آغشته کرده و آن را روی ناحیه آلوده بمالید.

 

استفاده از سرکه سفید

سرکه سفید برای پیشگیری از ترشحات عفونی ناف ناشی از بیماری‌های عفونی بسیار عالی است. این ماده خاصیت ضدعفونی‌کنندگی بالایی دارد و توانایی مبارزه با عفونت‌ها را نیز دارد.

برای این کار کافی است که یک مقدار سرکه سیب را با دو برابر آب ترکیب کنید و با پنبه این محلول را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید. بعد از 10 تا 15 دقیقه آن را بمالید و با آب گرم بشویید و آن را خشک کنید.

بیشتر بخوانید : تعریق شبانه در فصول مختلف زنگ خطری برای حضور بیماری‌های دیگر

درمان عفونت ناف با زردچوبه

زردچوبه خاصیت ضدعفونی‌کنندگی بالایی دارد که برای درمان عفونت ناف نیز موثر است. باید گفت که زردچوبه آنتی‌بیوتیکی طبیعی است که از عفونت جلوگیری می‌کند.

برای استفاده از زرد چوبه باید مقداری پودر زردچوبه را با کمی آب مخلوط کرده تا خمیری به دست بیاید. سپس این خمیر را روی آسیب بمالید و بگذارید تا خشک شود. بعد از مدتی آن را پاک کرده و ناف را خشک نگه دارید. این کار را 2 یا 3 بار در روز انجام دهید تا درد کاهش یافته و از شیوع عفونت جلوگیری کنید.

بیشتر بخوانید : ۱۲ درمان خانگی زخم دهان و رهایی از دردهای آزار دهنده

یادداشت پایانی

عفونت ناف بیماری جدی نیست، اما برای بیمار آزاردهنده و دردآرو است. به همین دلیل درمان آن مانند درمان سایر عفونت‌های بدن باید به درستی انجام شود. به طور معمول برای درمان عفونت ناف پزشکان از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند. امکان دارد که این داروهای آنتی‌بیوتیکی به صورت قرص، پماد یا آمپول برای بیمار تجویز شوند.

سوالات متداول: