فتق دیسک گردن و راه‌های درمان خانگی و جراحی
فتق دیسک گردن یکی از بیماری‌های حساس محسوب می‌شود که باید از سوی متخصصان ارتوپدی تحت درمان قرار بگیرد. بخش گردنی ستون فقرات، وزن سر را تحمل می‌کند و به شما امکان می‌دهند سر خود را به سمت جلو و عقب خم کرده و 180 درجه بچرخانید.
هفت مهره این بخش ستون فقرات گردنی را تشکیل می‌دهند. هر یک از این مهره‌ها توسط دیسک‌هایی از هم جدا می‌شوند که حاوی یک ناحیه پر از ژل به نام هسته است. دیسک‌ها بالشتک‌های اسفنجی هستند که ضربه و حرکت منظم را جذب می‌کنند.
فتق دیسک گردن زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از این هسته‌های خاص به دلیل پارگی یا شکستگی در دیواره دیسک دچار مشکل شود. راه‌حل‌های ساده‌ای مانند دارو درمانی و استراحت در کنار فیزیوتراپی می‌تواند برای بسیاری از بیماران چاره‌ساز باشد. با این حال، برخی از افراد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. اما جراحی برای برداشتن فتق دیسک یکی از رایج‌ترین روش‌ها در درمان این عارضه است.
بیشتر بخوانید: درمان گردن درد با روش‌های طب سنتی تا جراحی‌‌های مدرن و لیزر
دانسته‌هایی درباره فتق دیسک گردن
فتق دیسک گردن که معمولا به عنوان دیسک لغزنده شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن قسمت مرکزی دیسک بین مهره‌ای به داخل کانال نخاعی ورود کرده است. این عارضه معمولا به دلیل پارگی در حلقه دایره‌ای فیبری سختی است که یک هسته نرم داخلی را احاطه کرده و در نهایت باعث فتق مواد نرم‌تر می‌شود.
پیری، افزایش سن و تحلیل بافت‌های مختلف بدن شایع‌ترین علت برای این اتفاق است، با این حال تروما و آسیب‌ها و ضربه‌ها نیز می‌تواند باعث فتق دیسک شود. «فتق دیسک» را ممکن است «دیسک پاره شده» یا «دیسک لیز خورده» نیز بنامند.
بیشتر بخوانید: 13درمان خانگی گردن درد،از کمپرس گرم تا مسکن‌های بدون نسخه
فتق دیسک، برآمدگی دیسک یا لیز خوردن دیسک، هر چه که ب‌خواهید نامش را بگذاریم، می‌تواند یک وضعیت بسیار دردناک باشد.
معمولا این اتفاق در پایین‌ترین قسمت ستون فقرات رخ می‌دهد، اما ممکن است در گردن نیز بروز پیدا کند. بیشتر مواقع عارضه فتق یا بیرون زدگی در یک طرف کانال نخاعی، در نقطه‌ای که ریشه عصبی از کانال خارج می‌شود، رخ می‌دهد. برخورد به عصب باعث درد، بی حسی و ضعف در بخشی از پوست و عضله خواهد شد که آن ریشه عصبی خاص وظیفه تامین ارتباطات عصبی آن را دارد.
فتق دیسک گردن یک بیماری مفصلی است که بیشتر افراد 30، 40 و 50 ساله را تحت تاثیر قرار می‌دهد. فتق دیسک ممکن است سالانه در 2درصد از بزرگسالان رخ دهد.
بیشتر بخوانید: قوز گردن چیست و روش‌های مراقبی و درمانی گردن رو به جلو
علائم فتق دیسک گردن
دیسک‌های گردن باعث درد در گردن، شانه‌ها و بازوها می‌شود. به این شرایط رادیکولوپاتی می‌گویند. درد ممکن است از بازو به سمت دست، منتشر شود. اگر دیسک گردن نخاع را فشرده کند، ممکن است مشکلات قابل توجهی در راه رفتن، اسپاستیسیته ( انقباضات جدی ) و بی اختیاری روده-مثانه وجود داشته باشد. به این مورد نیز میلوپاتی می‌گویند.
بیشتر بخوانید: درمان گردن درد با یوگا و 10 حرکت کلیدی کنترل درد گردن
فتق دیسک گردن معمولا بین مهره‌های C5-C6 و C6-C7 رخ می‌دهد که بیشتر وزن را از گردن و سر تحمل می‌کنند. علائم زیر ممکن است نشان دهنده فتق دیسک گردن باشند:
- درد مبهم گردن، شانه، بازو یا قسمت بالای بدن
- اسپاسم عضلانی
- ضعف عضلانی
- کاهش حرکت، چرخش یا رفلکس
- بی حسی، گزگز، سوزن سوزن شدن، سرد شدن یا احساس سوزش
- درد شدید، تیر کشیدن یا درد سوزشی هنگام سرفه، عطسه یا تغییر وضعیت
قسمت‌هایی از بدن که علائم را در آن‌ها مشاهده می‌کنید بستگی به مهره‌هایی دارد که تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. فتق دیسک گردن نیز امکان دارد بدون هیچ‌گونه علائم قابل توجهی رخ دهد.
بیشتر بخوانید: پارگی دیسک گردن؛ معرفی همه راه‌های تشخیص و درمان فتق دیسک گردن
چرا فتق دیسک گردن رخ می‌دهد؟
ساییدگی و پارگی تدریجی که با افزایش سن به وجود می‌آید می‌تواند باعث تحلیل رفتن دیسک‌ها، از دست دادن انعطاف‌پذیری و بیشتر مستعد پارگی شود. ضربه و حرکت نامناسب نیز می‌تواند باعث فتق دیسک شود. مشاغل سخت، استعداد ژنتیکی و اضافه وزن نیز خطر فتق دیسک را افزایش می‌دهند.
فتق دیسک اغلب با حرکات بدنی نیز رخ می‌دهد، از جمله:
- بلند کردن
- کشیدن
- خم شدن
- پیچش ستون فقرات
بیشتر بخوانید: متخصص گردن درد کیست و چگونه بهترین پزشک را انتخاب کنیم؟
وضعیت نامناسب و ارگونومی ضعیف نیز ممکن است به احتمال آن کمک کند.
هنگامی که فتق دیسک بر اعصاب ناحیه خاصی از ستون فقرات تاثیر می‌گذارد، می‌تواند منجر به درد و ضعف در ناحیه‌ای از بدن شود که عصب خاصی از آن استفاده می‌کند.
بیشتر بخوانید: جراحی دیسک گردن؛ تعویض دیسک راهکاری نوین برای آزادانه حرکت دادن سر
تشخیص عارضه فتق دیسک گردن
اگر احساس درد، بی حسی، ضعف یا گزگز در گردن، بازو یا قسمت بالایی بدن داشتید، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. پزشک برای تشخیص فتق احتمالی دیسک گردن یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
ستون فقرات در حالی که بیمار دراز کشیده و ایستاده است مورد بررسی قرار می‌گیرد. به دلیل اسپاسم عضلانی، ممکن است از دست دادن انحنای طبیعی ستون فقرات مشاهده شود. احتمالا درد رادیکولار (التهاب عصب نخاعی) با اعمال فشار به سطح آسیب دیده ستون فقرات افزایش یابد.
بیشتر بخوانید: 10 درمان تنگی کانال نخاعی گردن؛ فیزیوتراپی تا جراحی فیوژن قدامی
بخش‌های مختلف عضلانی فردی از نظر قدرت آزمایش می‌شوند تا نشانه‌های ضعف مشخص شود. کل بدن با لمس آرام و پین‌های سبک آزمایش می‌شود تا هرگونه از بین رفتن حس را مشخص کند. رفلکس‌های غیرطبیعی در آرنج، دست، زانو یا مچ پا ممکن است محل فتق دیسک را نشان دهد.
تصویربرداری MR (رزونانس مغناطیسی) بهترین راه برای مشاهده آناتومی و بافت‌های نرم اطراف ستون فقرات است. فتق دیسک به راحتی دیده می‌شود و برای گزینه‌های جراحی قابل بررسی است. اگر بیمار قادر به گرفتن MRI نباشد، یعنی بیمار دارای ضربان‌ساز باشد، سی تی اسکن با میلوگرافی یک تکنیک تصویر برداری قابل استفاده و نتیجه‌بخش خواهد بود.
بیشتر بخوانید: صدا دادن گردن وحس ناخوشایند ساییدگی استخوان‌ها
درمان فتق دیسک گردن
در بسیاری از موارد، مشکلات ناشی از فتق دیسک گردن در عرض چند هفته به خودی خود بهبود می‌یابند. درمان اولیه برای فتق دیسک گردن معمولا محافظت و مراقبت از وضعیت جسمی است. این روش شامل مراقبت با داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (ایبوپروفن، آلو و موترین) و همچنین استراحت است. تقریبا 80درصد از فتق دیسک‌ها را می‌توان به صورت بیان شده مدیریت کرد.
گاهی اوقات، فیزیوتراپی شامل کشش، ماساژ یا یخ و گرما ممکن است برای تسکین درد تجویز شود.
بیشتر بخوانید: آرتروز گردن و درد دست، روش تشخیص و درمان‌های موثر
بیشتر پزشکان فیزیوتراپی را برای کمک به تسکین درد تجویز می‌کنند. درمانگران از کشش، امواج فراصوت و تحریک الکتریکی ماهیچه‌ها برای شل کردن ماهیچه‌هایی که در وضعیت اسپاسم هستند، سود می‌برند.
تزریق استروئید اپیدورال ممکن است با استفاده از یک سوزن نخاعی تحت هدایت اشعه ایکس انجام شود تا دارو را به سطح دقیق فتق دیسک هدایت کند. این کار یا توسط جراح مغز و اعصاب یا متخصص درد انجام می‌شود.
فتق دیسک گردن که به این درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد یا منجر به از دست دادن یا تغییر عملکرد می‌شود، ممکن است نیاز به جراحی فتق دیسک داشته باشد. اگر علائم میلوپاتی وجود داشته باشد یا درمان‌های ذکر شده با شکست مواجه شوند، انجام جراحی ضروری است.
بیشتر بخوانید: ۸ ورزش گردن درد برای تسکین و بهبود درد گردن
جراحی دیسک مصنوعی
رایج‌ترین عمل برای فتق دیسک گردن، دیسککتومی و فیوژن قدامی‌گردن (ACDF) نام دارد. این روش شامل یک برش در گردن است که بخش‌های جلویی ستون فقرات را آشکار می‌کند. در این روند دیسک و هرگونه فشار روی نخاع و ریشه‌های عصبی برداشته می‌شود. سپس یک پیوند استخوان که از بانک استخوان یا از لگن خود بیمار تهیه خواهد شد با یک صفحه فلزی که آن ناحیه را ثابت می‌کند، در فضا قرار می‌گیرد. بسته به تعداد دیسک‌های درگیر، ACDFهای چند سطحی را می‌توان انجام داد. اصلاح این روش شامل برداشتن بدنه مهره علاوه بر دیسک و به دنبال آن پیوند استخوان و صفحه فلزی است. به این عمل کورپکتومی و فیوژن می‌گویند.
بیشتر بخوانید: مراقبت بعد از جراحی دیسک گردن همتراز با جراحی دیسک گردن
دیسککتومی خلفی گردن (بخش عقبی گردن) نیز ممکن است انجام شود. در جریان این عمل استخوان از پشت ستون فقرات برداشته می‌شود تا ریشه عصب فشرده شده نمایان شود. سپس دیسک برداشته شده تا فضایی برای عبور ریشه به وجود بیاید.
به تازگی دیسک‌های مصنوعی در درمان بیماری دیسک گردن معرفی شده‌اند. دیسک پروتز را می‌توان بدون نیاز به پیوند استخوان در فضای دیسک قرار داد. این روش از مزیت حفظ تحرک طبیعی گردن و جلوگیری از بیماری زودرس دیسک در سایر سطوح ستون فقرات برخوردار است.
بیشتر بخوانید: جراحی گردن و مراقبت های بعد از آن
درمان‌های خانگی فتق دیسک گردن
تمرینات زیر ممکن است درد گردن ناشی از فتق دیسک شما را سریع‌تر بهبود بخشد. هدف از انجام این تمرینات این است که دیسک را به عقب برانند و از ریشه عصبی دور کنند.
- کشیدن گردن
- به پشت روی میز یا تخت دراز بکشید و پایین گردن‌تان در یک راستا با لبه باشد
- به آرامی سر خود را به سمت عقب پایین بیاورید و بگذارید آویزان شود
- اگر این کار درد شما را بدتر می‌کند یا درد را به بازوی شما می‌فرستد، ادامه ندهید
- این وضعیت را به مدت یک دقیقه نگه دارید، یک دقیقه استراحت کنید و 5 تا 15 مرتبه تکرار داشته باشید
بیشتر بخوانید: ماساژ درمانی گردن و رفع درد، گرفتگی و خشکی گردن
2. رها کردن گردن با کشیدن سر
- روی یک میز یا تخت روی شکم دراز بکشید
- بازوها را در کنار خود قرار دهید و سر را اآویزان کنید
- به آرامی و به تدریج سر خود را بالا بیاورید و گردن خود را در برابر نیروی جاذبه کشش دهید
- این وضعیت را برای 5 تا 10 ثانیه نگه دارید
- 15 تا 20 مرتبه تکرار کنید
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی گردن، بهبود درد گردن و ستون فقرات
3. عقب کشیدن گردن
- به پشت دراز بکشید
- سر خود را روی تخت قرار داده و دست‌ها را در کنار خود قرار دهید
- چانه خود را به سمت قفسه سینه جمع کنید
- این وضعیت را برای 5 تا 10 ثانیه نگه دارید
- 15 تا 20 مرتبه تکرار کنید
بیشتر بخوانید: درمان کج گردنی؛ از کشش عضلات،جراحی تا فیزیوتراپی و کایروپراکتیک
4. عقب کشیدن شانه
- کنار دیوار بنشینید یا بایستید
- بازوهایتان را کنارتان قراردهید
- آرنج خود را تا 90 درجه خم کنید
- شانه‌های خود را پایین و عقب بیاورید
- پشت بازوهای خود را به سمت دیوار فشار دهید
- تیغه‌های شانه خود را به هم فشار دهید
بیشتر بخوانید: تغذیه دیسک گردن؛ از گلوکزامین و پروتئین تا ویتامین C و B
5. نگه داشتن ایزومتریک
- بنشینید و شانه‌های خود را شل کنید
- دست خود را روی پیشانی بگذارید
- سر خود را بدون حرکت دادن سر به دست فشار دهید
- این وضعیت را برای 5 تا 15 ثانیه نگه دارید
- این حرکت را 15 مرتبه تکرار کنید
بیشتر بخوانید: درمان دیسک گردن توسط دارو، فیزیوتراپی، جراحی و طب سنتی
کشش گردن برای تسکین درد فتق دیسک گردن
کشش ممکن است برای افرادی که دیسک برآمده یا فتق دارند مفید باشد. فقط به یاد داشته باشید که کشش نباید باعث افزایش درد شود. اگر درد با کشش افزایش یافت، بلافاصله آن را متوقف کنید.
به عنوان مثال، اگر کشش باعث تیر کشیدن در پایین شانه و بازو شود، کشش را انجام ندهید. هدف از حرکات کششی تسکین درد است نه افزایش آن.
بیشتر بخوانید: انواع گردن درد و گزگز ناخوشایند بازوها و دست‌ها
1.خمیدگی جانبی و کناری در ناحیه گردن و در ناحیه شانه‌ها
- روی صندلی بنشینید و شانه‌های خود را شل کنید
- به آرامی سر خود را به یک طرف خم کنید، انگار که می‌خواهید گوش خود را به شانه خود برسانید
- این وضعیت را به مدت 30 ثانیه نگه دارید سپس استراحت کنید
- این کار را 3 تا 5 مرتبه در طول روز تکرار کنید
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز گردن به صورت قطعی با روش‌های سنتی و مدرن
2. کشش Scalene
- روی صندلی بنشینید و شانه‌های خود را شل کنید
- صندلی‌ای را که روی آن نشسته‌اید با دست چپ بگیرید و بگذارید تیغه شانه شما به سمت پایین حرکت کند
- به آرامی گوش راست خود را به سمت پایین به سمت شانه راست و کمی به عقب خم کنید
- این وضعیت را برای 30 ثانیه نگه دارید، استراحت کنید
- 3 تا 5 مرتبه در طول روز تکرار کنید
بیشتر بخوانید: رگ به رگ شدن گردن و روش‌های بهبودی پیچ خوردگی گردن
3. چرخش گردن برای درمان فتق دیسک گردن
- روی صندلی بنشینید و شانه‌های خود را شل کنید
- به آرامی سر خود را به پهلو بچرخانید، بیش از حد سر خود را پشت سر خود نچرخانید و از چرخاندن گردن خود اجتناب کنید
- به آرامی سر خود را به طرف دیگر بچرخانید
- هر موقعیت را برای 30 ثانیه نگه دارید
- این کار را 3 تا 5 مرتبه در طول روز تکرار کنید
بیشتر بخوانید: درمان گرفتگی گردن به روش‌های خانگی و دارویی
خاتمه
اگر احساس می‌کنید که تمامی علائم فتق دیسک یا برخی از آن‌ها را به صورت مشهود تجربه می‌کنید بهتر است که در کوتاه‌ترین زمان به بهترین متخصصان در این زمینه مراجعه کنید.
بیماری‌های مفصلی از جمله فتق دیسک گردن جزء آن دسته از بیماری‌هایی محسوب می‌شوند که هرچقدر روند تشخیص و درمان آن‌ها سریع انجام شود در نهایت بر میزان موفقیت درمان خواهد افزود. به همین دلیل است که تعجیل در درمان آن‌ها به همه افراد مبتلا به این عارضه توصیه می‌شود.