جراحی دیسک گردن؛ تعویض دیسک راهکاری نوین برای آزادانه حرکت دادن سر
جراحی دیسک گردن شامل برداشتن دیسک آسیب دیده گردن بیمار و جایگزینی آن با دیسک مصنوعی است. قبل از دسترسی به این روش دیسک آسیب دیده برداشته و مهره‌های بالا و پایین با هم ترکیب می‌شدند تا از حرکت دو مهره جلوگیری شود. استفاده از دیسک مصنوعی برای جایگزینی دیسک طبیعی نوع جدیدی از درمان است که اخیرا توسط سازمان غذا و دارو آمریکا تایید شده است. مزیت جراحی دیسک گردن امکان حرکت بیشتر و ایجاد استرس کمتر نسبت به روش پیشین جراحی دیسک گردن است.
بیشتر بخوانید: درمان گردن درد با روش‌های طب سنتی تا جراحیهای مدرن و لیزر
جراحی تعویض دیسک گردن چیست؟
ستون فقرات گردن از 7 استخوان به نام مهره‌های گردنی تشکیل شده که روی هم قرار گرفته و ناحیه گردن را تشکیل می‌دهند. بین هر استخوان ستون فقرات یک بالشتک به نام دیسک مهره‌ای قرار دارد. این دیسک‌ها از ساییده شدن استخوان‌ها به یکدیگر جلوگیری کرده و به عنوان ضربه‌گیر در هنگام زمین خوردن، ورزش و فعالیت‌های روزانه عمل می‌کنند. همچنین دیسک گردن باعث آزادانه حرکت کردن گردن خواهد شد. گاهی اوقات این دیسک‌ها آسیب دیده و باعث دردی از متوسط تا شدید می‌شوند.
ستون فقرات گردنی همچنین یک تونل محافظ برای قسمت بالای نخاع تشکیل داده تا اعصاب از آن عبور کنند. این قسمت از نخاع حاوی اعصاب نخاعی است که حس و حرکت را به قسمت بالایی بدن می‌رساند. وقتی فضای بین مهره‌ها خیلی باریک شود بخشی از مهره‌ها یا دیسک گردن می‌تواند روی نخاع یا اعصاب ستون فقرات فشار بیاورد و باعث درد، بی‌حسی یا ضعف شود.
بیشتر بخوانید: پارگی دیسک گردن؛ معرفی همه راه‌های تشخیص و درمان فتق دیسک گردن
هنگامی که این علائم به انواع درمان‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهند جراحی دیسک گردن به عنوان یک گزینه درمانی تاثیرگذار توصیه می‌شود. برای اطمینان از تراز بودن ستون فقرات و جلوگیری از ساییده شدن استخوان‌های ستون فقرات به یکدیگر، جراحی معمولا شامل ترکیب حداقل دو استخوان است. در این مرحله از جراحی دیسک گردن، جراح دیسک را تعویض می‌کند.
بیشتر بخوانید: صدا دادن گردن وحس ناخوشایند ساییدگی استخوان‌ها
علت‌های نیاز به جراحی گردن
تشخیص اینکه آیا به جراحی گردن نیاز هست یا خیر دشوار و به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال، دیسک‌های ستون فقرات شکسته و این آسیب باعث ساییده شدن استخوان‌ها به هم می‌شود. مشکلات اعصابی و نخایی گردن از اصلی‌ترین موارد برای جراحی گردن خواهند بود. جراحی گردن معمولا زمانی توصیه می‌شود که سایر گزینه‌های درمانی بی نتیجه و شخص عارضه‌های زیر را داشته باشد
بیشتر بخوانید: 10 درمان تنگی کانال نخاعی گردن؛ فیزیوتراپی تا جراحی فیوژن قدامی
- رادیکولوپاتی
به این معنی که ریشه عصب توسط بیرون‌زدگی دیسک تحت فشار قرار گرفته و فتق دیسک منجر به ایجاد خارهای استخوانی تحریک کننده عصب می‌شوند. در این مرحله جراحی دیسک گردن به عنوان راه درمانی اصلی مطرح خواهد شد.
بیشتر بخوانید: مراقبت بعد از جراحی دیسک گردن همتراز با جراحی دیسک گردن
- تنگی کانال ستون فقرات
باریک شدن زیاد فضاهای داخلی ستون فقرات باعث فشرده شدن اعصاب نخاعی و منجر به بی حسی و درد می‌شود.
- بیماری دژنراتیو دیسک
به این معنی که دیسک‌ها به هم فشار آورده و اعصاب نخاعی را تحت فشار قرار می‌دهند. در این شرایط دیسک‌ها شکننده و دیگر قادر به جلوگیری از ساییدن مهره‌ها به یکدیگر نیستند که درد قابل توجهی را به همراه دارد. نکاتی که شخص را به سمت جراحی دیسک گردن در این مرحله سوق می‌دهد بسته به شرایط بیمار متفاوت است.
بیشتر بخوانید: تغذیه دیسک گردن؛ از گلوکزامین و پروتئین تا ویتامین C و B
انواع مختلف جراحی گردن
بسته به علت گردن درد، روش‌های جراحی مختلفی در دسترس است. تقریبا در همه موارد جراحی گردن با شناسایی ریشه درد، علت آن و همچنین لزوم جراحی، نوع جراحی گردن توصیه خواهد شد. در بیشتر موارد، جراحی به منظور رفع مشکلات یک یا چند عصب در مهره‌های گردن انجام می‌شود. طناب نخاعی شامل تعداد زیادی رشته‌های عصبی مختلف در هر سطحی است.
بیشتر بخوانید: فتق دیسک گردن و راه‌های درمان خانگی و جراحی
در صورت وجود بیماری‌های مفصلی در ستون فقرات امکان تحریک یا فشردگی و آسیب طناب نخایی وجود دارد. معمولا این مشکل مربوط به دیسک‌ها و ساختارهای ژله‌ای و نرم ستون فقرات خواهد بود که به طور موثری از استخوان‌های تشکیل‌دهنده ستون فقرات محافظت می‌کنند.
بافت‌های نرم امکان جابه‌جای و تحلیل رفتگی داشته که به نوبه خود موجب تحریک و فشار روی عصب می‌شود. متداول‌ترین روش‌های جراحی گردن که در مجله سلامت سیوطب به آن‌ها پرداخته شده است عبارتند از:
بیشتر بخوانید: گردن درد عصبی، شناخت عوامل خطر و راهکارهای تشخیص
1. دیسککتومی قدامی گردن
دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) نوعی جراحی گردن است که شامل برداشتن دیسک آسیب دیده برای تسکین فشار نخاع، کاهش درد، ضعف، بی حسی و گزگز است. در این حالت دیسک تحلیل رفته یا بیرون‌زده با جراحی دیسک گردن برطرف می‌شود. جراح از قسمت جلویی (قدامی) گردن به ستون فقرات می‌رسد، دیسک مورد نظر را خارج و از پیوند استخوان برای تثبیت ناحیه استفاده می‌کند. هرگونه خار استخوانی در تماس با عصب نخایی نیز برداشته خواهد شد. این جراحی دارای دو بخش است:
دیسککتومی قدامی گردن
جراحی از طریق قدامی یا جلوی ستون فقرات گردنی (گردن) انجام می‌شود. سپس دیسک از بین دو استخوان مهره برداشته می‌شود.
بیشتر بخوانید: قولنج گردن، دلایل پیدایش و باید و نبایدهای شکستن قولنج
ذوب
جراحی فیوژن همزمان با عمل دیسککتومی به منظور تثبیت بخش مورد نظر انجام می‌شود. فیوژن شامل قرار دادن و پیوند استخوان یا ایمپلنت در جایی که دیسک در ابتدا قرار داشت، به منظور ایجاد ثبات و استحکام ناحیه مورد نظر است.
این نوع از جراحی دیسک گردن معمولا برای درمان فتق دیسک گردن علامت‌دار انجام می‌شود. همچنین احتمال دارد برای بیماری دیسک دژنراتیو گردن نیز انجام شود. برای از بین بردن خارهای استخوانی (استئوفیت) ناشی از آرتریت و کاهش علائم مرتبط با تنگی نخاع گردنی نیز این نوع جراحی دیسک گردن صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: عمل جراحی تنگی کانال نخاعی، روش‌ها، شیوه درمان، عوارض
معمولا بعد از این جراحی فقط یک شب بستری در بیمارستان لازم است. بسته به توان غذا خوردن، تحرک و میزان درد بیمار، ترخیص انجام خواهد شد. زمان بهبودی جراحی بسته به سرعت جوش خوردن استخوان پیوندی متفاوت و معمولا فرد طی سه تا شش ماه به فعالیت‌های عادی خود باز خواهد گشت. پزشک با نظارت مداوم توصیه‌هایی در مورد چگونگی بهبودی و سطح فعالیت قابل قبول ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: درمان کج گردنی؛ از کشش عضلات،جراحی تا فیزیوتراپی و کایروپراکتیک
2. دیسککتومی و فورامینوتومی خلفی گردن
این جراحی کاملا شبیه به جراحی دیسککتومی قدامی گردن بوده، زیرا هدف آن بیرون آوردن بافت دیسک مشکل‌ساز گردن است. در این روش جراحی دیسک گردن، دیسک از پشت (خلفی) گردن در دسترس‌تر خواهد بود. علاوه بر این، نیازی به جوش خوردن استخوان نخواهد بود، چون فقط بخش‌هایی از دیسک برداشته می‌شود.
بیشتر بخوانید: گردنبند طبی دیسک گردن، مزایا و مدت زمان موثر استفاده
این جراحی مانع فشرده‌سازی رشته‌های عصبی و صرفا با هدف بزرگ‌تر کردن فضایی که عصب در آن از ستون فقرات خارج شده انجام می‌شود. این جراحی موجب کاهش فشار و ایجاد فضای بیشتری برای کانال عصبی که تحریک عصب را پایین آورده و احساس درد را کاهش می‌دهد، می‌شود. گاهی اوقات مواد جابه‌جا شده دیسک و خارهای استخوانی نیز باید برداشته شوند. پس از انجام این نوع از جراحی دیسک گردن دو روز بستری در بیمارستان لازم و بهبودی کامل آن حدود دو تا سه ماه طول خواهد کشید.
بیشتر بخوانید: درمان گردن درد طب سنتی و خلاصی از آرتروز گردن
3. تعویض دیسک یا عمل آرتروپلاستی
با این جراحی دیسک گردن آسیب دیده خارج شده و دیسک مصنوعی به جای آن قرار می‌گیرد. دیسک مصنوعی نوعی پروتز و مانند مفصل عمل می‌کند، به این معنی که هیچ حرکتی نباید از بین برود. این روش جراحی دیسک گردن، کاملا شبیه به دیسککتومی قدامی گردن است، زیرا کل دیسک خارج شده و نیاز به فیوژن خواهد بود.
یک برش کوچک در جلوی گردن ایجاد و بافت نرم به کنار کشیده سپس مواد استخوان و خود دیسک خارج و جراح دیسک مصنوعی را در جای خود قرار می‌دهد. بافت باقیمانده به آرامی در موقعیت خود قرار می‌گیرد و برش بخیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان گردن درد با یوگا و 10 حرکت کلیدی کنترل درد گردن
مدت زمان بستری در بیمارستان به وضعیت شخص بستگی دارد، اگرچه بسیاری از آن‌ها نیازی به اقامت بیشتر از یک شب را ندارند. در جراحی فیوژن برای بازگشت به فعالیت‌های سبک معمولا دو هفته زمان نیاز است و بعد از حدود شش هفته بهبودی کامل حاصل خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ۸ ورزش گردن درد برای تسکین و بهبود درد گردن
چرا جراحی دیسک گردن نیاز است؟
از دست دادن فضای بین مهره‌های گردنی به دلیل انحطاط دیسک گردن یا ساییدگی و پارگی شایع است. دیسک‌ها با افزایش سن شروع به فرو ریختن و برآمدگی می‌کنند که این اتفاق بیشتر در سن 60 سالگی به بعد رخ می‌دهد. علائمی که فرد را وادار به جراحی دیسک گردن می‌کند شامل موارد زیر است:
- گردن درد
- سفتی گردن
- سردرد
- دردی که به سمت پایین شانه‌ها یا بازوها حرکت کند
- ضعف شانه‌ها، بازوها، دست‌ها یا پاها
- بی حسی یا احساس سوزن و سوزن در بازوها
بیشتر بخوانید: جراحی گردن و مراقبت های بعد از آن
خطرات جراحی دیسک گردن
در حالی که هر جراحی با خطراتی همراه بوده جراحی تعویض دیسک یک روش نسبتا ایمن است. تعویض دیسک نوع جدیدی از جراحی ستون فقرات است، بنابراین اطلاعات کمی در مورد خطرات و پیامدهای طولانی مدت احتمالی وجود دارد. با جراح در مورد خطرات و مزایای جراحی تعویض دیسک در مقایسه با انواع سنتی جراحی دیسک گردن صحبت کنید. برخی از خطرات احتمالی جراحی ستون فقرات گردن عبارتند از:
- واکنش به بیهوشی
- خونریزی
- عفونت
- آسیب عصبی
- نشت مایع نخاعی
- تغییر صدا
- سکته
- دشواری در تنفس
- مشکل در بلع
- عدم تسکین علائم
- دیسک مصنوعی شکسته یا شل شده باشد
بیشتر بخوانید: درمان دیسک گردن توسط دارو، فیزیوتراپی، جراحی و طب سنتی
چرا همه بیماران نمی‌توانند جراحی تعویض دیسک انجام دهند؟
عمل تعویض دیسک فقط در یک یا دو سطح گردن ثابت شده است. برای بیمارانی که مشکلات گسترده‌تری دارند، تعویض دیسک امکان دارد گزینه خوبی نباشد. برای بیمارانی که گردن درد و آرتریت بیشتری نسبت به درد یا ضعف بازو دارند، تعویض دیسک بیماران را با درد مداوم ناشی از حرکت گردن مواجه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی گردن، بهبود درد گردن و ستون فقرات
7 مرحله انجام جراحی دیسک گردن
جراحی دیسک گردن معمولا یک تا سه ساعت طول خواهد کشید و شامل هفت مرحله است که عبارتند از:
مرحله 1: آماده کردن بیمار
شخص به پشت، روی تخت اتاق عمل دراز کشیده و پس از بیهوشی کامل ناحیه گردنش را تمیز و آماده می‌کنند. اگر فیوژن برنامه‌ریزی شده باشد و از استخوان خود بیمار برای پیوند استفاده شود، ناحیه لگن نیز برای گرفتن استخوان آماده خواهد شد. اگر از استخوان اهدا کننده استفاده شود، برش مفصل ران ضروری نیست.
بیشتر بخوانید: درمان گرفتگی گردن به روش‌های خانگی و دارویی
مرحله 2: برش لازم برای جراحی دیسک گردن
یک برش پوستی پنج سانتی‌متری در سمت راست یا چپ گردن ایجاد می‌شود. جراح با حرکت دادن عضلات کناری گردن و جمع کردن نای، مری و شریان‌ها، یک تونل برای دسترسی به ستون فقرات می‌سازد. در نهایت، ماهیچه‌هایی پشتیبان بخش جلوی ستون فقرات کنار زده خواهد شد تا جراح بتواند مهره‌ها و دیسک‌های استخوانی را به وضوح ببیند.
بیشتر بخوانید: ورزش دیسک گردن| حرکات اصلاحی+کششی برای تقویت عضلات
مرحله 3: پیدا کردن دیسک آسیب دیده
جراح از طریق یک سوزن نازک به وسیله فلوروسکوپ (اشعه‌ایکس ویژه) مهره و دیسک آسیب دیده را پیدا می‌کند. استخوان‌های مهره در بالا و پایین دیسک آسیب دیده با یک جمع کننده مخصوص از هم جدا می‌شوند.
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز گردن به صورت قطعی با روش‌های سنتی و مدرن
مرحله 4: برداشتن دیسک
دیواره بیرونی دیسک بریده شده و جراح بخش زیادی از دیسک را با استفاده از ابزارهای کوچک‌گیر خارج می‌کند. سپس با نگاه کردن از طریق یک میکروسکوپ جراحی بقیه دیسک را خارج خواهند کرد. هرگونه مواد دیسکی که روی اعصاب نخاعی فشار می‌آورد، برداشته خواهد شد.
بیشتر بخوانید: گردنبند فراصوت؛ درمان گردن درد با امواج اولتراسوند
مرحله 5: خروج عصب از فشار
خارهای استخوانی که به ریشه عصبی فشار می‌آورند برداشته و حفره‌ای خروجی عصب نخاعی با یک مته بزرگ می‌شود. این روش که فورامینوتومی نام دارد، به رشته‌های اعصاب فضای بیشتری برای خروج از کانال نخاعی می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 13درمان خانگی گردن درد،از کمپرس گرم تا مسکن‌های بدون نسخه
مرحله 6: آماده سازی استخوان پیوندی
با استفاده از یک مته، فضای باز دیسک در بالا و پایین با برداشتن لایه بیرونی کورتیکال استخوان، آماده می‌شود تا استخوان اسفنجی غنی از خون ظاهر شود. این صفحه تخت آماده شده در بین دو استخوان مواد پیوند استخوانی را نگه می‌دارد:
برای برداشت استخوان پیوندی از لگن یک برش پوست و ماهیچه روی تاج استخوان لگن ایجاد خواهد شد. سپس از یک اسکنه برای بریدن لایه بیرونی سخت (استخوان قشر مغز) به لایه داخلی (استخوان اسفنجی) استفاده می‌شود. لایه داخلی شامل سلول‌ها و پروتئین‌های در حال رشد استخوان است. سپس استخوان در فضای تخت آماده شده بین مهره‌ها قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: رگ به رگ شدن گردن و روش‌های بهبودی پیچ خوردگی گردن
پیوند استخوان اغلب با یک صفحه فلزی پیچ شده به مهره‌ها تقویت می‌شود تا در طول همجوشی پایداری ایجاد کند. برای بررسی موقعیت پیوند، صفحه و پیچ‌ها با اشعه ایکس عکس گرفته می‌شود.
گزینه جایگزین: جایگزینی دیسک مصنوعی در جراحی دیسک گردن به جای پیوند استخوان با قرار دادن یک دیسک مصنوعی در فضای خالی بین دو مهره انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: تاندونک، بهترین روش درمان گردن درد با استفاده از تکنولوژی UIC
مرحله 7. بستن و بخیه کردن زخم
برش‌های عضلانی بسته و پوست به هم بخیه می‌شود. آستری استریپ یا چسب بیولوژیک در سراسر برش قرار خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: ماساژ درمانی گردن و رفع درد، گرفتگی و خشکی گردن
بعد از جراحی تعویض دیسک گردن چه اتفاقی می‌افتد؟
درد بعد از جراحی دیسک گردن طبیعی و برای بهبودی و کنترل درد داروی مسکن داده می‌شود. اکثر افراد به یک یا دو روز بستری در بیمارستان نیاز دارند و احتمال وقوع برخی اتفاقات در حین بستری وجود داد که عبارتند از:
لزوم گرفتن سرم تا زمانی که بیمار مایعات را به خوبی از طریق دهان بنوشد. هنگامی که نوشیدن مایعات به حالت طبیعی برگشت، رژیم غذایی عادی شروع خواهد شد. در صورت نیاز مصرف داروهای ضد درد بلا مانع است. احتمال استفاده از یک گردنبند طبی پشتیبان برای پوشیدن در بیمارستان دور از ذهن نیست.
بیشتر بخوانید: آرتروز گردن و درد دست، روش تشخیص و درمان‌های موثر
ریکاوری و توانبخشی بعد از جراحی دیسک گردن در خانه برای هر فرد کمی متفاوت است، اما به طور کلی موارد ذکر شده در ادامه را شاهد خواهیم بود:
- استفاده از یک تکیه‌گاه نرم یا سفت گردن
- رعایت رژیم غذایی معمولی خود
- مراجعه به جراح برای کشیدن بخیه‌ها
- شروع احتمالی فیزیوتراپی با گذشت چند هفته
- بیمار به تدریج شروع به بازگشت به فعالیت‌های عادی خواهد کرد. پس باید از جراح در مورد محدودیت‌های فعالیت بعد از جراحی دیسک گردن و زمان دوش یا حمام بعد از جراحی سوال کرد
- بازگشت به فعالیت‌های کامل فیزیکی با گذشت 4 تا 6 هفته بعد از جراحی دیسک گردن
بیشتر بخوانید: ورزش آرتروز گردن به همراه 6حرکت موثر در درمان قطعی
در صورت داشتن هر یک از این علائم و مشکلات زیر پزشک معالج را باید در جریان گذاشت:
- تب
- سردرد
- خونریزی، قرمزی، تورم یا ترشح از محل برش شما
- دردی که به داروهای مسکن پاسخ نمی‌دهد
- بی حسی یا ضعف
- مشکل در بلع
- تغییر صدا یا گرفتگی صدا
- دشواری در تنفس
تیم مراقبت‌های بهداشتی امکان دارد دستورالعمل‌های دیگری برای مراقبت بعد از جراحی دیسک گردن را به بیمار ارائه کند.
بیشتر بخوانید: گردنبند طبی یا یقه گردنی؛ پشتیبانی که گاهی عوارض دارد
سخن پایانی
جراحی دیسک گردن همیشه برای کاهش درد یا بازگرداندن تحرک کامل کارساز نیست. امکان نیاز به جراحیهای اضافی یا درمان‌های دیگر در برخی از افراد مشاهده شده است. بنابراین در مورد اینکه چقدر احتمال تاثیر موفقیت‌آمیز جراحی دیسک گردن وجود دارد باید با پزشک مرتبط صحبت شود.
تسکین درد در بازو و گردن با جراحی دیسک گردن در بسیاری از بیماران موفقیت‌آمیز بوده است. امکان ضعف و بی حسی بازو برای هفته‌ها و ماه‌ها وجود دارد. در جراحی دیسک گردن، افراد مبتلا به درد بازو نسبت به افرادی که درد گردن دارند تسکین بیشتری حس خواهند کرد.